Οι ψευδείς θεοί ανάγκασαν όσους τους λάτρευαν και τους τιμούσαν να γίνουν σφαγείς των παιδιών τους!

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος, (13ος αιώνας) Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου Αγίου Όρους.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου,
Εις τον μακάριον Βαβύλαν
Λόγος δεύτερος

Και εναντίον του Ιουλιανού και των ειδωλολατρών

Τον πρώτο λόγο μπορείτε να διαβάσετε εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=320810

α’. Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, όταν έμελλε πια να φθάση στα πάθη του και να
πεθάνη με το θάνατο εκείνο που μας έδωσε ζωή, εκείνη την ίδια την τελευταία νύχτα
κάλεσε κοντά του τους μαθητές του κι είπε πολλά μαζί τους και τους συμβούλευσε. Και μαζί με τ’ άλλα τους είπε και τούτο· «Αλήθεια, αλήθεια σας λέω, αυτός που πιστεύει σ’ εμένα, τα έργα, τα όποια κάνω εγώ κι εκείνος θα κάμη, και μεγαλύτερα από αυτά θα κάμη».

Βέβαια πολλοί άλλοι και διδάσκαλοι ήταν, και μαθητές είχαν και θαύματα φανέρωσαν,
όπως καυχώνται οι ειδωλολάτρες, κι όμως ουδέποτε κανείς από αυτούς εσκέφθηκε τίποτα τέτοιο, ούτε τόλμησε να πη. Ούτε θα μπορούσε ποτέ κανένας ειδωλολάτρης, κι ας ήταν τελείως αδιάντροπος, να παρουσιάση προφητεία ή τέτοιο λόγο δοσμένο σ’ αυτούς. Πολλοί μιλάνε για πολλούς θαυματοποιούς που παρουσίασαν σκιές των πεθαμένων και μορφές μερικών νεκρών, κι άλλοι λένε πως ακούστηκαν κάποιες φωνές από μνημεία.

Μα κανείς δε θα μπορούσε να υποστηρίξη ότι κάποιος άνθρωπος που έζησε και θαυμάστηκε από αυτούς ή που θεωρήθηκε θεός, είπε κάτι τέτοιο στους μαθητές του. Κι αν θέλετε, θα πω και την αιτία, γιατί ενώ για όλα τα άλλα μιλούν αδιάντροπα και λένε ψέμματα όλα όσα τους κατέβουν στο κεφάλι, τίποτα τέτοιο δεν τόλμησαν να πλάσουν ποτέ. Γιατί δεν κρατήθηκαν από την απάτη αυτή απλά και χωρίς λόγο. Είδαν με πολλή πονηριά οι εκμεταλλευτές εκείνοι ότι αυτός που θέλει να εξαπάτηση, πρέπει να κατασκευάση μερικά πράγματα πιθανά και καλοστολισμένα, και τόσο καλοπλεγμένα που να μην μπορή ν’ αποδειχθή η ψευτιά τους.

Γι’ αυτό και οι σπουδαίοι ψαράδες και κυνηγοί των πουλιών συνηθίζουν να μη ρίχνουν γυμνές τις παγίδες, αλλά τις τυλίγουν ένα γύρω προσεχτικά με το δόλωμα κι έτσι πιάνουν τα ψάρια και τα πουλιά. Αν τις ξεσκεπάσουν και τις παρουσιάσουν έτσι στα θηράματά τους,
ούτε ψάρια ούτε πουλιά θα πέσουν ποτέ στα δίχτυα τους, κι ούτε ένα δε θάπιαναν, αλλά θα γύριζε στο σπίτι του καθένας μ’ άδεια χέρια, και ο ψαράς και ο κυνηγός.

Λοιπόν επειδή κι αυτοί έμελλε να σαγηνεύουν ανθρώπους, δεν έριξαν γυμνή την
παγίδα στο πέλαγος της ζωής. Έπλασαν και έφτιαξαν όσα μπορούσαν να ξεγελάσουν
τους πιο αφελείς, άλλα δεν τόλμησαν να προχωρήσουν πιο πέρα στην ψευτιά, γιατί δείλιασαν μη φανή η υπερβολή και φοβήθηκαν μη χάσουν και τα πρώτα με το να μην έχουν κανένα μέτρο στα δεύτερα. Αν έλεγαν δηλαδή ότι κάποιος δικός τους υποσχέθηκε κάτι τέτοιο, σαν αυτό που ο Σωτήρας ο δικός μας είπε στους μαθητές του, θα τους περιγελούσαν και οι απατημένοι από αυτούς, ότι δε μπόρεσαν να πουν παρά απίστευτα ψέμματα. Γιατί μόνο η μακαρία εκείνη δύναμη μπόρεσε να προφητεύη και να κάνη αληθινά τα τόσο σπουδαία.

Μα κι’ αν οι δαίμονες μπόρεσαν κάποτε να παρουσιάσουν κάτι λίγο σ’ αυτούς που εξαπάτησαν, αυτό έγινε πριν ακόμη γίνη γνωστή η πηγή του φωτός στους πολλούς. Κι ακόμη τότε φαινόταν καθαρά, κι από την άλλη απάτη και από τις θυσίες τις ίδιες, ότι όσα γίνονταν ήταν έργα των δαιμόνων. Γιατί η προσταγή για να βάφωνται οι βωμοί τους με ανθρώπινα αίματα και να θυσιάζωνται σαν σφάγια τα παιδιά από τους γονείς τους, δεν φανερώνουν τη χειρότερη μανία;

Γιατί αυτοί που ουδέποτε χορταίνουν από τις δικές μας συμφορές κι ούτε ξέρουν κάποιο όριο και κάποιο τέλος στον πόλεμο εναντίον μας, αλλά λυσσομανούν αδιάκοπα κι αιώνια, σα να μη φθάνη για να χορτάση το θυμό τους το να κατασφάζωνται στους βωμούς τους γυναίκες και παιδιά αντί πρόβατα και βόδια, επινόησαν παράξενη παρανομία ανθρωποκτονίας κι έφεραν καινούριο τρόπο συμφοράς. Έπεισαν δηλαδή αυτούς που έπρεπε να πενθούν για όσους σφαγιάζονταν, αυτοί να εκτελούν τον άθλιο εκείνο, καταραμένο φόνο. Και για να μην ατιμάζωνται μόνο οι νόμοι που ψηφίστηκαν από τους ανθρώπους, γκρέμισαν από τα θεμέλιά τους ακόμα και της φύσεως τα προστάγματα, έστρεψαν με μανία τη φύση εναντίον του εαυτού της, κι έφεραν στο βίο των ανθρώπων το βρωμερότερο απ’ όλους φόνο.

Κανενός είδους εχθρό δεν φοβήθηκαν οι άνθρωποι λοιπόν, όσο εκείνους που τους γέννησαν. Αυτούς που θάπρεπε να τους εμπιστεύωνται απ’ όλους πιο πολύ, αυτούς υποπτεύονταν και μισούσαν περισσότερο. Γιατί οι τρισάθλιοι εκείνοι, που με του Θεού τη χάρη έφεραν στον κόσμο παιδιά, αυτοί αγωνίστηκαν να τα στερήσουν από το δώρο της ζωής.

Αυτά που τα βοήθησαν για να ζήσουν, αυτά καταδίκασαν σε θάνατο, σα να ήθελαν να τους φανερώσουν ότι δεν έχουν άλλο καλύτερο από την καλωσύνη του Θεού, αφού αυτοί που τους γέννησαν θα μπορούσαν και να τους σφάξουν. Κι αν σ’ όλα αυτά έγινε και κάποιο θαύμα μεγάλο, μην πη κανείς πως ήταν μικρό κι ανάξιο λόγου και γεμάτο απάτη, αλλά κι αν όσα έγιναν ήταν σπουδαία, όπως είπα, είχαν την δύναμη ν’ αποδείξουν σ’ όσους δεν τα είχαν τελείως χαμένα, ποιοι ήταν αυτοί που τα κατόρθωναν κι αυτά. Πόσο βρωμεροί και πανάθλιοι είναι και πώς όλα τα μηχανεύονται για να καταστρέψουν τη ζωή μας, κι ο,τι έχομε δημιουργήσει.

β. Όμως ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός δεν μας πρόσταξε τίποτα τέτοιο. Είναι θαυμαστός για τα μεγάλα κατορθώματά του, κι είναι το ίδιο θαυμαστός για όσα μας προστάζει να κατορθώσωμε. Όλοι πρέπει δίκαια να τον προσκυνούν και να τον πιστεύουν Θεό. Εκείνος ήλθε και σταμάτησε αυτή την παρανομία. Κι είναι αυτό το θαυμαστότερο, ότι δεν ελευθέρωσε από την άγρια αυτή και σκληρή τυραννία μόνο εμάς που τον προσκυνούμε, αλλά κι αυτούς ακόμα που τον βλαστημούν, γιατί ούτε ειδωλολάτρης ποτέ δεν αναγκάστηκε να προσφέρη τέτοιες θυσίες στους θεούς του.

Τόσο μεγάλη φιλανθρωπία έχει δείξει στο ανθρώπινο γένος ο Θεός, που περισσότερο ευεργέτησε τους εχθρούς του απ’ όσο έβλαψαν οι θεοί των ειδωλολατρών τους φίλους των. Οι ψευδείς θεοί δηλαδή ανάγκασαν όσους τους λάτρευαν και τους τιμούσαν να γίνουν σφαγείς των παιδιών τους, ενώ ο Χριστός απάλλαξε αυτούς που τον αποστρέφονταν από αυτά τα προστάγματα, κι από την άσκοπη, θηριώδη συνήθεια. Και χάρισε τη θαυμαστή αυτή ειρήνη, όχι μόνο στους δικούς του αλλά και στους ξένους. Έτσι φανέρωσε ότι αυτοί
οι θεοί είναι τύραννοι και εχθροί του γένους μας και εξολοθρευτές, γι’ αυτό και φερνόντουσαν σαν εχθροί σ’ αυτούς που τους παραδέχονταν, γιατί βέβαια ήταν εχθροί.

Ενώ ο Θεός μας φανέρωσε ότι ήταν βασιλιάς και δημιουργός και σωτήρας ολόκληρου του ανθρώπινου γένους, γι’ αυτό πονούσε όσους τον εχθρεύονταν σα να ήταν δικοί του. Γιατί ήταν έργο δικό του όλο το ανθρώπινο γένος, όπως είπε και ο μαθητής του· «Στους δικούς του ήρθε και οι δικοί του δεν τον δεχτηκαν». Όμως το ν’ αναλογιστούμε όλη τη φιλανθρωπία του δεν είναι τώρα καιρός, αλλά κι αν ακόμα μιλάη κανείς γι’ αυτήν όλους τους αιώνες, κι αν έχη τόσο μεγάλη δύναμη όση είναι φυσικό νάχουν οι ασώματες δυνάμεις, και πάλι δε θα πη κάτι αντάξιο. Πόσο δηλαδή αγαθός είναι, μόνο εκείνος το γνωρίζει, επειδή και μόνος εκείνος είναι αγαθός. Πρόσεξε λοιπόν τι λέει στους μαθητές του· «Αλήθεια, αλήθεια σας λέω, αυτός που πιστεύει σ’ εμένα, τα έργα που κάνω εγώ κι εκείνος θα κάμη και μεγαλύτερα από αυτά θα κάμη».

Γιατί δε θα χάριζε τόσο μεγάλη τιμή αν δεν ήταν πάρα πολύ κι άπειρα αγαθός. Κι αν κανείς δεν παραδέχεται αυτό που λέμε και ρωτάει που πραγματοποιήθηκε αυτή η προφητεία, ας πάρη στα χέρια του το βιβλίο που λέγεται «Πράξεις των αποστόλων» αν και δεν τις έχη όλες τις πράξεις, ούτε όλων των αποστόλων, άλλα ενός ή δύο, και μάλιστα λίγες πράξεις, και θα δη τους αρρώστους πάνω στα κρεβάτια τους και τις σκιές μόνο των μακαρίων αποστόλων να τους αγγίζουν και να τους χαρίζουν την υγεία τους την ίδια στιγμή. Θα δη πολλούς δαιμονιζόμενους να απαλλάσσωνται από τον δαίμονα που τους είχε κυριεύσει, χωρίς να χρειασθούν παρά το ένδυμα μόνο του Παύλου.

Κι αν έλεγε κανείς ότι αυτά είναι αλαζονεία κι απίθανα φανταστική τερατουργία, όμως αυτά που βλέπει τώρα είναι ικανά να φράξουν και να καταντροπιάσουν το βλάστημο στόμα και να συγκρατήσουν την αχαλίνωτη γλώσσα. Γιατί δεν υπάρχει στην οικουμένη πάνω ούτε χώρα, ούτε έθνος, ούτε πόλη όπου να μην υμνολογούνται αυτά τα παράδοξα, και δε θα τα είχαν θαυμάσει ποτέ αν ήταν πλάσματα της φαντασίας. Κι είστε σεις που μπορείτε να βεβαιώσετε τα λόγια μας, γιατί δε θα χρειαστούμε τους άλλους για να πιστέψωμε σ’ αυτά που λέμε, αφού οι ίδιοι οι εχθροί μας προσφέρουν αυτή την πίστη.

Γιατί, πες μου, γιατί τον Ζωροάστρη και τον Ζάμολξη* ούτε τα ονόματά τους δεν γνωρίζουν οι πολλοί και μάλιστα ούτε οι λίγοι, αλλά μόνο ελάχιστοι; δεν είναι φανερό από αυτό ότι όλα όσα λέγονται γι’ αυτούς είναι ψέμματα; Αν και όπως λένε υπήρξαν σπουδαίοι κι εκείνοι κι όσοι έγραψαν για εκείνους, και μπόρεσαν εκείνοι να βρουν μιαν απάτη και να την εκμεταλλεύωνται, και οι άλλοι να συγκαλύψουν το ψεύδος με την αληθοφάνεια των λόγων. Αλλά όλα γίνονται μάταια κι άσκοπα, όταν τύχη να είναι αστήρικτη και ψεύτικη η υπόθεση αυτών που λέγονται, όπως βέβαια όταν είναι στηριγμένη κι αληθινή, όλα πάλι μάταια κι άσκοπα γίνονται όσα επινοούν οι εχθροί για να την ανατρέψουν.

Γιατί η δύναμη της αλήθειας δεν έχει καμιάν ανάγκη από βοήθεια, αλλά κι αν έχη μυριάδες αυτούς που την πολεμούν, όχι μόνο δεν αφανίζεται αλλά και μ’ αυτούς που επιχειρούν να την προσβάλλουν προοδεύει λαμπρότερη κι υψηλότερη, και περιγελά αυτούς που άσκοπα ταλαιπωρούν τον εαυτό τους και λυσσομανούν.

Γιατί αυτά που πιστεύομε εμείς, αυτά που είπαν ότι είναι φαντασίες, τύραννοι και βασιλείς και σοφιστές ακαταμάχητοι στα λόγια, ακόμη και φιλόσοφοι και γοητευτές και δαίμονες αγωνίστηκαν να γκρεμίσουν, «Κι έστρεψαν εναντίον τους τη γλώσσα τους», κατά τον προφητικό λόγο, και «Γέμισαν πληγές από τα δικά τους βέλη».

Έτσι οι βασιλείς κέρδισαν από τον αγώνα εναντίον μας τόσο πολύ, ώστε έγιναν ξακουστοί σ’ όλους για τη θηριωδία τους. Γιατί από το θυμό τους εναντίον των μαρτύρων προχώρησαν σε σκληρότητα εναντίον των συνανθρώπων τους και δεν ένιωσαν ότι στολίστηκαν με χίλιες ντροπές. Κι οι φιλόσοφοι και οι σπουδαίοι ρήτορες που είχαν από τους πολλούς μεγάλη δόξα άλλοι για την εντιμότητά τους, άλλοι για τη δύναμη των λόγων τους, έγιναν καταγέλαστοι μετά τον πόλεμο που μας έκαμαν, και φάνηκαν πως καθόλου δεν διαφέρουν από τα παιδιά που λένε ανοησίες.

Γιατί δεν μπόρεσαν να πάρουν με το μέρος τους ούτε ένα σοφό ή άσοφο, ούτε άνδρα η γυναίκα, ούτε ένα μικρό από τόσα έθνη κι από τόσους λαούς, αλλά προκαλούσαν τόσα γέλια τα βιβλία που είχαν γράψει, ώστε μόλις τα παρουσίαζαν να εξαφανίζωνται, γι’ αυτό και χάθηκαν τα περισσότερα. Κι αν διασώθηκε κανένα και βρίσκεται κάπου, θα βρισκόταν να το έχουν σώσει οι Χριστιανοί. Τόσο δεν φοβόμαστε μην πάθωμε κάποιο κακό από την έχθρα τους, τόσο περιφρονούμε την πολυμήχανη δραστηριότητά τους. Γιατί αν δεν είχαμε σώματα αδαμάντινα κι’ άφθαρτα θα φοβόμασταν να σφίγγωμε στα χέρια μας σκορπιούς και φίδια και φωτιά, και να τα επιδείχνωμε.

Ούτε δειλιάζομε απέναντι στα δηλητήρια που σκορπούν οι εχθροί, επειδή ο Χριστός προστατεύει τις ψυχές μας και την πίστη μας. Αφού μας έχει προστάξει να πατούμε πάνω στα φίδια και τους σκορπιούς και πάνω στην τυραννική εξουσία του διαβόλου, πολύ περισσότερο μπορούμε να πατούμε πάνω στα σκουλήκια και στα σκαθάρια. Γιατί τόση είναι η διαφορά ανάμεσα στη βλάβη που κάνουν αυτά και στην κακία του πονηρού εκείνου δαίμονα.

* Ζωροάστρης ή Ζαρατούστρα είναι ο Πέρσης προφήτης και ιδρυτής της ομωνύμου θρησκείας. Έζησε περί τον στ’ αιώνα π.Χ.
Ο Ζάμολξις είναι νομοθέτης και θρησκευτικός αρχηγός των Γετών Θρακών οι όποιοι τον ελάτρευαν ως Θεόν κατά τους χρόνους του Ηροδότου, τον ε’ αιώνα.

Συνεχίζεται

Απόσπασμα από τον Δεύτερο λόγο,«Εις τον Άγιο Μάρτυρα Βαβύλα», του αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, από την έκδοση «Ιωάννου του Χρυσοστόμου έργα», τόμος Ε’, τα «Εγκωμιαστικά β’», των εκδόσεων ο Λόγος. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια Κων. Λουκάκης.