Διά μέσου, των αρετών, και εντολών ανοίγεται η θύρα της γνώσεως

Άγιος Συμεών Νέος Θεολόγος. Εικόνα του Γιώργου Κόρδη.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου
Λόγος Τεσσαρακοστός έννατος

Η πνευματική γνώσις ομοιάζει με ένα σπίτι όπου να είναι φτιασμένον ανάμεσα εις την ελληνικήν, και κοσμικήν γνώσιν, εις το οποίον σπίτι ευρίσκεται ωσάν ένα σεντούκι [μπαούλο] καλά σφαλισμένον, η γνώσις των θείων γραφών, και ο ανεκδιήγητος πλούτος όπου ευρίσκεται θησαυρισμένος μέσα εις την γνώσιν των γραφών, ήγουν [δηλαδή] η θεία χάρις· τον όποιον πλούτον δεν είναι δυνατόν να τον ιδούν εκείνοι οπού εμβαίνουν εις το σπίτι, ανίσως δεν ανοιχθή εις αυτούς το σεντούκι.

Αλλά το σεντούκι δεν είναι δυνατόν να ανοιχθή ποτέ με ανθρωπίνην σοφίαν· όθεν [γι’ αυτό] και όλοι οι άνθρωποι οπού φρονούν τα του κόσμου, δεν γνωρίζουν τον πνευματικόν θησαυρόν οπού είναι μέσα εις το σεντούκι της πνευματικής γνώσεως.

Και καθώς, αν ασυκώση τινάς [αν το σηκώσει κάποιος] αυτό το σεντούκι εις τον ωμόν του, δεν δύναται να ιδή τον θησαυρόν οπού είναι μέσα εις αυτό, έτζι και αν σναγνώση, και αποστηθίση τινάς όλας τας θείας γραφάς, και αν τας διαβάζη όλας, ωσάν ένα ψαλμόν, δεν δύναται να καταλάβη την χάριν του Αγίου Πνεύματος οπού είναι κρυμμένη μέσα εις αυτάς.

Ότι ούτε εκείνα οπού είναι μέσα εις το σεντούκι, ούτε εκείνα οπού είναι κρυμμένα εις τας θείας γραφάς, δύνανται να φανερωθούν διά μέσου των γραφών. Και με τι τρόπον; άκουσον.

Υπόθεσαι [υπέθεσαι] πως βλέπεις ένα σεντούκι μικρόν καλά σφαλισμένον ολούθεν [από παντού], και όσον από το βάρος, και από την ευμορφίαν οπού βλέπεις απ’ έξω, νομίζεις, η και μαθαίνεις από άλλους, πως έχει μέσα θησαυρόν, το όποιον υπόθεσαι, πως το πέρνεις εις τον ώμον σου, και φεύγεις, όσον ημπορείς. Αλλά τι το όφελος εις εσένα, αν το έχης πάντοτε σφαλισμένον, και δεν το ανοιξής, ουδέ ιδής καμμίαν φοράν εις όλην σου την ζωήν τον θησαυρόν εκείνον, ούτε την λαμπρότητα οπού έχουν τα πολύτιμα πετράδια, και τα μαργαριτάρια, και το χρυσάφι οπού είναι εκεί μέσα; τι το όφελος εις εσένα, αν δεν αξιωθής να λάβης καν ολίγον τι από τον θησαυρόν εκείνον, και να αγοράσης τροφάς, ή ενδύματα, αλλά το φυλάττεις, ως είπομεν, εις όλην σου την ζωήν σφαλισμένον, και βουλλωμένον, γεμάτον από πολύν, και πολύτιμον θησαυρόν, και εσύ αποθαίνεις [πεθαίνεις] από την πείναν, και δίψαν, και γυμνότητα; βέβαια δεν λαμβάνεις κανένα όφελος.

Αυτά τα ίδια νόμιζε, αδελφέ μου, πως γίνονται και εις τα Πνευματικά, ωσάν να ειπούμεν. Σεντούκι είναι το Ευαγγέλιον του Χριστού, και αι λοιπαί θείαι Γραφαί όπου έχουν μέσα τους σφαλισμένην την αιώνιον ζωήν, και μαζή με αυτήν, τα ανεκλάλητα, και αιώνια αγαθά, καθώς λέγει ο Χριστός. «Ερευνάται τας γραφάς, ότι εν αυταίς εστίν η ζωή η αιώνιος».

Άνθρωπος δε όπου ασυκώνει [σηκώνει] το σεντούκι, υπόθεσαι, πως είναι εκείνος οπού αποστηθίσει όλας τας θείας γραφάς, και τας έχει πάντοτε εις το στόμα του, και τας φυλάττει μέσα εις το ενθυμητικόν της ψυχής του, ωσάν εις σεντούκι, οπού να έχη μέσα, ωσάν πετράδια πολύτιμα, τας εντολάς του Θεού, εις τας οποίας ευρίσκεται η αιώνιος ζωή (ότι οι λόγοι του Χριστού είναι φως, και ζωή, καθώς το λέγει ο ίδιος, «ο απειθών τω Υιώ ουκ όψεται την ζωήν») και μαζή με τας εντολάς του Θεού να έχη και τας αρετάς, ωσάν μαργαριτάρια, ότι από τας εντολάς γίνονται αι αρεταί, και από τας αρετάς φανερώνονται τα μυστήρια οπού είναι σκεπασμένα, και κρυμμένα μέσα εις το γράμμα.

Ότι τότε κάμνει τινάς τας αρετάς, όταν φυλάττη τας εντολάς του Θεού· και τότε πάλιν φυλλάττει τας εντολάς, όταν κάνη τας αρετάς· και διά μέσου, των αρετών, και εντολών ανοίγεται η θύρα της γνώσεως εις ημάς.

Και διά να ειπώ καλλίτερα, ανοίγεται διά του Ιησού Χριστού οπού είπεν «Ο αγαπών με
τας εντολάς μου τηρήσει, και ο Πατήρ μου αγαπήσει αυτόν, και εγώ εμφανίσω αυτώ εμαυτόν».

Όταν λοιπόν κατοικήση μέσα μας ο Θεός, και φανερώση τον εαυτόν του γνωστόν εις ημάς, τότε βλέπομεν και γνωστώς, ήγουν γνωρίζομεν εμπράκτως εκείνα τα θεία μυστήρια οπού είναι κρυμμένα μέσα εις τας θείας γραφάς.

Διατί με άλλον τρόπον είναι αδύνατον, και ας μη πλανάται τινάς, νομίζωντας, πως ανοίχθη με άλλον τρόπον το σεντούκι της γνώσεως, και απόλαυσε τα αγαθά οπού είναι μέσα εις αυτό, ή ήλθεν εις μετοχήν, και θεωρίαν αυτών.

Συνεχίζεται

Από τον τόμο Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου, «Τα ευρισκόμενα», των εκδόσεων Ρηγοπουλου. Απόδοση Μοναχός Διονύσιος Ζαγοραίος. Πρώτη έκδοση Βενετία 1790.