Πώς ταπείνωσε τους άπιστους ο μακάριος Βαβύλας κι έκανε ευλαβέστερους τους πιστούς

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου,
Εις τον μακάριον Βαβύλαν
Λόγος δεύτερος
Και εναντίον του Ιουλιανού και των ειδωλολατρών

Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=354951

θ. Είπαμε λοιπόν πριν ότι τιμώρησε τον ασεβή [τον αυτοκράτορα], και μάλιστα όπως πρέπει να τιμωρή ένας κληρικός, ταπείνωσε τα φρονήματα των αρχόντων, υπερασπίσθηκε τους νόμους του Θεού που θέλησαν να τους αλλάξουν και απαίτησε να τιμωρηθή αυτός που έκανε τη σκληρή σφαγή, με τιμωρία που για όσους έχουν νου, είναι η βαρύτερη απ όλες.

Και θυμάστε βέβαια, πριν, που μιλούσε για το φόνο, πως άναβε από θυμό καθένας σας που μ’ άκουγε και πεθυμούσε να πάρη στα χέρια του τον τύραννο κι ευχόταν να φανή από κάπου αυτός που θάπαιρνε εκδίκηση για το φόνο. Αυτό λοιπόν έκανε ο μακάριος εκείνος και τιμώρησε τον βασιλιά προστάζοντας ν’ απομακρυνθή γιατί είχε πράξει το κακό, και σαν σκυλί και σαν δούλο αχάριστο τον απομάκρυνε από το ναό του Κυρίου.

Βλέπεις ότι δεν καυχόμουν όταν έλεγα ότι ο Βαβύλας απόδειξε τα θαύματα των φιλοσόφων τους έργα παιδικού μυαλού;

Αλλά, θα πης, ότι εκείνος ο φιλόσοφος από τη Σινώπη [ο Διογένης ο κυνικός] έζησε μ’ εγκράτεια και δεν ανέχθηκε να κάνη γάμο όπως όλοι οι άνθρωποι. Μα να προσθέσης και γιατί το έκανε αυτό και με ποιο τρόπο. Αλλά δε θα μπορέσης, γιατί αν πης με ποιο τρόπο εγκρατευόταν, θα του στερήσης το καλύτερο εγκώμιο. Τόσο αισχρός ήταν και τόσο γεμάτος ντροπή. Αποφεύγω δε να μιλήσω και για των άλλων τις ανοησίες και τους μάταιους κόπους και τις αδιαντροπιές.

Γιατί, πες μου, τι χρειάζεται να τρώη κανείς ανθρώπινους γόνους, όπως έκανε ο Σταγειρίτης φιλόσοφος*; Και ποιο το όφελος να έχη κανείς σχέσεις σαρκικές με τη μητέρα και με τις αδελφές του, όπως νομοθετούσε ο φιλόσοφος που διεύθυνε τη Στοά**; κι αυτόν
που ίδρυσε την Ακαδημία, και το διδάσκαλο εκείνου, κι αυτούς που θαυμάζονται ακόμα περισσότερο, αυτούς θα τους φανέρωνα ακόμα πιο αισχρούς, και τον παράνομο έρωτα για τους νέους, που τον έχουν για σεμνό και τον δικαιολογεί η φιλοσοφία, όλα αυτά θα τα ξεσκέπαζα γυμνά από κάθε άλλη σημασία, αν δεν μας πήγαινε πολύ μακρυά ο λόγος κι αν δε βιαζόμασταν να πάμε σ άλλο ζήτημα. Μα αρκετά γελοία αποδείχτηκαν όλα και με το ένα.

Αυτός που είναι πάνω απ’ όλους σύμφωνα με τη φιλοσοφία που φαίνεται αυστηρότερη, αποδείχτηκε τόσο αισχρός και άπρεπος και άχρηστος και για το θάρρος του και για την εγκράτειά του (αφού έλεγε ότι δεν έχει σημασία το να τρώη κανείς ανθρώπους). Για ποιο λόγο ν’ ασχοληθούμε με τους άλλους, αφού σε όλους φανερώθηκε τόσο γελοίος και παιδαριώδης κι ανόητος αυτός που έλαμψε στην κορυφή της φιλοσοφίας;

Γι αυτό ας ξαναγυρίσωμε εκεί απ’ όπου φύγαμε για να τα πούμε αυτά.

Έτσι λοιπόν ταπείνωσε τους άπιστους ο μακάριος Βαβύλας κι έκανε ευλαβέστερους τους πιστούς, όχι τους απλούς πολίτες μόνο αλλά και στρατιώτες και στρατηγούς και ύπαρχους, αποδείχνοντας ότι ο βασιλιάς και ο τελευταίος άνθρωπος ανάμεσα στους Χριστιανούς, είναι ονόματα μόνο κι ότι αυτός που φορεί το στέμμα δεν είναι καθόλου πιο σεβαστός από τον πιο ασήμαντο, όταν πρέπει να τιμωρηθή και να κατακριθή.

Και μαζί μ’ αυτά αποστόμωσε όσους ήθελαν να είναι αδιάντροποι κι έλεγαν ότι αυτά που λέμε εμείς είναι ψεύτικη καυχησιολογία, γιατί φανέρωσε με τα έργα του των αποστόλων το θάρρος και δίδαξε ότι και τον παλαιό καιρό ήταν φυσικό να ζήσουν τέτοιοι άνθρωποι, όταν
τα θαύματα που εκτελούσαν τους έδιναν εξουσία μεγαλύτερη. Αλλά υπάρχει και τρίτο κατόρθωμα όχι μικρό, γιατί ταπείνωσε τα φρονήματα εκείνων που μετά από αυτά θα γίνωνταν ιερείς και βασιλείς, κι άλλων πάλι τα εξύψωσε, διδάσκοντας ότι αυτός που αξιώθηκε να λάβη την ιερωσύνη έχει μεγαλύτερο δικαίωμα να ρυθμίζη τη γη και όσα γίνονται στη γη, από εκείνον που φορεί τη βασιλική χλαμύδα, κι ότι δεν πρέπει να λιγοστεύη κανείς αυτή την εξουσία αλλά να προτιμά να χάση τη ζωή του καλύτερα παρά την εξουσία που του χάρισε ο Θεός μαζί με το αξίωμα αυτό.

Γιατί εκείνος που θα πεθάνη γι’ αυτό το λόγο έχει τη δύναμη να ωφελήση όλους μετά το θάνατό του, ενώ εκείνος που θα χαλάση αυτή την τάξη όχι μόνο δε θα ωφελήση κανένα μετά το θάνατό του αλλά και όσο ζη θα καταντήση πιο μαλακούς τους περισσότερους απ’ όσους έχει στις προσταγές του και οι άσχετοι μ αυτόν τον καταντροπιάζουν και τον περιφρονούν. Μα κι όταν φύγη από δω, θα παρασταθή στο βήμα του Χριστού με πολλή ντροπή και θλίψη, κι από κει πάλι θα τον τραβήξουν και θα τον πάνε στο καμίνι οι ουράνιες δυνάμεις που ωρίσθηκαν να το κάνουν αυτό.

Γι αυτό ακριβώς ένας σοφός λόγος συμβουλεύει· «Μην πάρης άνθρωπο βάρος στην ψυχή σου».

Μα όταν δεν πρέπει να αδιαφορή κανείς για έναν άνθρωπο που αδικιέται, ποια καταδίκη δεν αξίζει σ αυτόν που σωπαίνει και αδιαφορεί όταν προσβάλλωνται οι θείοι νόμοι; Και μαζί μ αυτά εδίδαξε ότι δεν είναι μικρότερο καλό το να κάνη καθένας το καθήκον του κι όταν ακόμα δεν υπάρχη κανείς για να κερδίση από αυτό που γίνεται. Γιατί κι εκείνος τότε τίποτα δεν ωφελήθηκε από το θάρρος του απέναντι στον βασιλιά, κι όμως έκανε όλα όσα είχε υποχρέωση και δεν παράλειψε τίποτα.

Όμως αυτός που ήταν άρρωστος αχρήστεψε την επιστήμη του γιατρού με τη δική του ανοησία, βγάζοντας με πολύ θυμό το φάρμακο από το τραύμα. Σα να μην έφτανε στην ασέβειά του ο φόνος που έκανε και η προσπάθειά του να μπη αδιάντροπα στο ναό του Θεού, πρόσθεσε στον ένα φόνο άλλο φόνο και σα να προσπαθούσε να ξεπεράση τα πρώτα με τα δεύτερα και μαζί να θαμπώση τα πάθη που φανερώθηκαν με το υπερβολικό πάθος που θα έδειχνε (γιατί τέτοια είναι η μανία του διαβόλου, κάνει συγχρόνως τα αντίθετα).

Έτσι βρήκε τον καιρό να κάνη και τις δυο σφαγές για ν’ αποδειχθή ιδιαίτερα κακός. Κι ενώ η πρώτη σφαγή, του παιδιού, ήταν θλιβερώτερη από τη δεύτερη, η δεύτερη σφαγή, του μακάριου Βαβύλα, ήταν ασεβέστερη από την πρώτη. Γιατί ψυχή που δοκίμασε την αμαρτία μια φορά και δεν ένοιωσε κανένα πόνο, χειροτερεύει την αρρώστεια της πολύ.

Κι όπως μια σπίθα που πέφτει σε άφθονο υλικό καίει βέβαια αμέσως αυτό που πρώτο θα βρη, όμως δε σταματά σ’ εκείνο μόνο, αλλά κατατρώει όλο το υπόλοιπο, κι όσο μεγαλύτερη φλόγα αποκτήσει τόσο μεγαλύτερη δύναμη παίρνει για ν’ αφανίση τα υπόλοιπα κι έτσι τα πολλά ξύλα που άρπαξαν φωτιά γίνονται αιτία ν’ απλώση η φωτιά και στα πολλά τα άλλα, γιατί πάντα η φλόγα πάνω σ’ όσα καίονται απειλεί όσα θα καούν, έτσι και η αμαρτία.

Όταν αρπάξη ένα λογισμό της ψυχής και δεν βρεθή κανείς να σβήση το κακό, προχωρεί πιο πέρα και γίνεται αγριώτερη και δύσκολα υποτάσσεται. Γι’ αυτό πολλές φορές τα δεύτερα αμαρτήματα γίνονται βαρύτερα από τα πρώτα, γιατί πάντα η ψυχή με κάθε καινούρια αμαρτία που θα κάνη υψώνεται σε μεγαλύτερη παραφροσύνη και εγωισμό κι έτσι διαλύει τη δύναμη τη δική της και τονώνει της αμαρτίας τη δύναμη. Έτσι λοιπόν πολλοί έφθασαν σε κάθε είδος αμαρτίας χωρίς να το καταλάβουν, επειδή δεν έσβησαν τη φλόγα στην αρχή της.

Έτσι κι ο άθλιος εκείνος πρόσθεσε στα πρώτα χειρότερα τα δεύτερα. Αφού δηλαδή σκότωσε εκείνο το νέο, από το φόνο ώρμησε στην ασέβεια θέλοντας να μπη στο ναό, και πάλι προχώρησε από αυτό, ανασκουμπώθηκε να δείξη την ανοησία του εναντίον της ιερωσύνης.

Έδεσε τον άγιο εκείνο, τον έριξε σε δεσμωτήριο κι έτσι τον βασάνιζε τιμωρώντας τον για την ευεργεσία, και τον ανάγκαζε να υπομένη των κακούργων τα δεσμά και ν’ αντέχη την ταλαιπωρία της φυλακής γι αυτά που θάπρεπε να τον θαυμάζη και να τον στεφανώνη, κι από τους γονείς του περισσότερο να τον τιμά.

* Ο Αριστοτέλης, ο όποιος είχε κατηγορηθή επί ασεβεία πριν πεθάνη.
** Ιδρυτής της Στοάς είναι ο Ζήνων και της Ακαδημίας ο Πλάτων.

Συνέχεια εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=357353

Απόσπασμα από τον Δεύτερο λόγο, «Εις τον Άγιο Μάρτυρα Βαβύλα», του αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, από την έκδοση «Ιωάννου του Χρυσοστόμου έργα», τόμος Ε’, τα «Εγκωμιαστικά β’», των εκδόσεων ο Λόγος. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια Κων. Λουκάκης.