Μέσον πραγματοποίησης του αιτήματος της προσευχής είναι η ταπεινοφροσύνη!

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Ομιλία εις τον θ’ Ψαλμόν
(Απόσπασμα)

[…] Πώς λοιπόν ημπορούμεν ν’ αναζητούμεν τον Θεόν;
Όταν έχουμε εστραμμένην την σκέψιν μας προς εκείvov.
Όταν απαλλαγώμεν από τα κοσμικά πράγματα.
Καθ’ όσον εκείνος που αναζητεί κάτι, αφού διώξη κάθε άλλην σκέψιν από την ψυχήν του, σκέπτεται μόνον εκείνο που αναζητεί.

Και όχι απλώς πρέπει να ζητώμεν. Αλλά να ζητώμεν με επιμονήν.

Εκείνος που ζητεί κάτι με επιμονήν, δεν το ζητεί μόνον αυτός, αλλά παίρνει και άλλους βοηθούς, ώστε να εύρη αυτό που ζητεί.

Αλλά εις την περίπτωσιν μεν των κοσμικών πραγμάτων πολλές φορές αν και τα εζητήσαμεν, δεν τα εύρομεν.

Ενώ εις την περίπτωσιν των πνευματικών πραγμάτων δεν συμβαίνει αυτό, αλλά πρέπει οπωσδήποτε να εύρη κανείς αυτό που ζητεί.

Διότι εάν μόνον κάνωμεν αρχήν εις την αναζήτησιν πνευματικών πραγμάτων, δεν μας αφήνει ο Θεός να κοπιάσωμεν πολύ διά τούτο λέγει· «Ο καθένας πού ζητεί από τον Θεόν κάτι, το ευρίσκει».

«Ψάλατε ύμνον δοξολογίας εις τον Κύριον που κατοικεί εις την Σιών».

Άλλος, «Πού κάθεται εις την Σιών». «Αναγγείλατε εις τα έθνη τα μεγαλουργήματα αυτού».

Άλλος λέγει. «Εις τους λαούς τα πολυποίκιλα κατορθώματα του».

Τι λέγεις; Εκείνου που ο ουρανός είναι θρόνος του και η γη υποπόδιον, εκείνου που εις το χέρι του ευρίσκονται τα πέρατα της γης, αυτός κατοικεί εις την Σιών;

Ναι· διότι εδώ κατοίκησιν δεν εννοεί τον περιορισμόν (διότι είναι απέραντος η μεγαλοσύνη του), αλλά την οικειότητά του προς τον τόπον, και την εύνοιάν του προς αυτόν, ώστε με την συγκατάβασίν του αυτήν προς αυτόν να προσελκύση τους Ιουδαίους· διότι και η οικία διά τούτο λέγεται έτσι από ημάς, λόγω της οικειότητάς μας προς αυτήν.

Και λέγεται δε ότι κατοικεί μέσα μας, όχι επειδή περιέχεται μέσα μας. Αλλά λόγω της οικειότητάς του προς ημάς.

Σιών δε ονομάζεται αλληγορικά και η Εκκλησία. Διότι λέγει· «Έχετε προσέλθει εις το όρος της Σιών και εις την Εκκλησίαν των πρωτοτόκων». Και κατά πολύ φυσικόν λόγον η Εκκλησία ονομάζεται όρος, διά την σταθερότητα, την στερεότητα και το απαρασάλευτον αυτής.

Διότι όπως ακριβώς το όρος δεν είναι δυνατόν να σαλευθή, έτσι ούτε και η Εκκλησία του Θεού.

«Κηρύξατε εις τα έθνη τα μεγαλουργήματα του Θεού». Θέλει να είμεθα κήρυκες των ευεργεσιών του Θεού και ποτέ να μη κρύπτωμεν τας ευεργεσίας του. Και αυτό παντού ζητεί, και διά τους κήρυκας και διά τους ακροατάς.

Καθ’ όσον υπάρχει κέρδος και εις τους πρώτους και εις τους δευτέρους εάν προσέχουν. «Διότι αυτός που ζητεί να εκδικηθή διά τα αίματα των δούλων του, ενεθυμήθη αυτούς».

Είδες ποια ονομάζει μεγαλουργήματα; Τας ευεργεσίας.

Εδώ υπαινίσσεται και κάποιαν μεγάλην αλήθειαν· ότι δεν υπάρχει φόνος που έγινε χωρίς να τιμωρηθή, αλλ’ οπωσδήποτε εκδικείται, πράγμα που δείχνει και ο Μωυσής εις την Γένεσιν, λέγων· «Θα ζητήσω εκδίκησιν διά το αίμα σας».

Αυτό είναι δείγμα της άπειρου προνοίας του, της απεράντου κηδεμονίας του. Εάν δε δεν εκδικήται αμέσως, μη θαυμάσης· διότι δίδει ευκαιρίαν μετάνοιας εις τους αμαρτάνοντας. «Δεν ελημόνησε την κραυγήν των πτωχών».

Πρόσεχε πάλιν την ευδοκίμησιν των πτωχών. Δεν ομιλεί δε απλώς διά τους πτωχούς, αλλά δι’ εκείνους τους πτωχούς ως προς το πνεύμα, όπως λέγει ο Χριστός. Διότι αυτοί προ πάντων εισακούονται προσευχόμενοι, οι ταπεινοί ως προς την καρδίαν και συντετριμμένοι.

Διά δύο πράγματα εδώ κάμνει λόγον, διά την προσευχήν και την ταπεινοφροσύνην. Διότι, λέγει «Προς ποίον, θα στρέψω το βλέμμα μου, παρά προς τον ταπεινόν, τον γαλήνιον και εκείνον που τρέμει τους λόγους μου»;

Και εις κάθε περίπτωσιν μέσον πραγματοποιήσεως της προσευχής γίνεται η ταπεινοφροσύνη.

Διότι ο Κύριος πλησιάζει εκείνους που έχουν συντετριμμένην καρδίαν.

Ώστε πρέπει ο προσευχόμενος ν’ απαλλαγή οπωσδήποτε από τα πάθη του, πράγμα που και ο Παύλος ζητεί, λέγων· «Χωρίς οργήν και διαλογισμούς». Καλώς είπε, «Την κραυγήν των πενήτων», κραυγήν ονομάζων την διάθεσιν της διανοίας και όχι τον τόνον της φωνής· με το να ειπή δε, «δεν ελησμόνησεν», εδήλωσεν ότι συνεχώς τον εκαλούσαν εις βοήθειαν και δεν ελάμβανον την βοήθειαν του από την αρχήν.

Τι σημαίνει λοιπόν αυτό που λέγει; Μη νομίσετε ότι το ελησμόνησεν ο Θεός και διά τούτο δεν έσπευσεν εις βοήθειαν· καθ’ όσον γνώρισμα αυτού είναι να παρέχη την βοήθειάν του εις παρόμοιας περιπτώσεις και χωρίς να τον παρακαλή κανείς, όταν όμως τον παρακαλούν και είναι ταπεινόφρονες αυτοί που τον παρακαλούν, πολύ περισσότερον παρέχει την βοήθειάν του.

Chr

Απόσπασμα από την ομιλία του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου εις τον θ’ Ψαλμόν. Από τον τόμον Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Άπαντα τα έργα, τόμος Ε’, των εκδόσεων Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας. Κείμενο, μετάφραση, σχόλια Ελευθέριος Γ. Μερετάκης, θεολόγος.