Προσβάσιμη σελίδα

«Ἀδὰμ ἀνανεοῦται», Αναγραμματισμός αγ. Ιωάννου Κουκουζέλη

Το Psaltikon με τον Σπυρίδωνα Αντωνόπουλο και μονοφωνάρη το Δήμο Παπατζαλάκη ερμηνεύουν τον Αναγραμματισμό «Ἀδάμ ἀνανεοῦται» στο Ιδιόμελο «Βηθλεέμ ετοιμάζου». Πρόκειται για μέλος Αγ. Ιωάννου Κουκουζέλη του Μαΐστορος, όπως αποθησαυρίζεται στο Καλοφωνικό Στιχηράριο Σινά 1234.

Το Καλοφωνικό μέλος σχετίζεται με τον 14ο αιώνα κατά τον οποίο η Καλοφωνία φανερώνεται μεγαλοπρεπώς μέσω της μουσικής συλλογής με το όνομα Παπαδική. Τόσο η συγκεκριμένη ψαλτική τεχνική όσο και η σύνθεση-κωδικοποίηση του βιβλίου της Παπαδικής συσχετίζεται με το όνομα και την όλη μουσική δραστηριότητα Αγ. Ιωάννου του Κουκουζέλη. Στο πλαίσιο αυτό λαμβάνουν χώρα και οι  Αναγραμματισμοί-Αναποδισμοί ως αυτόνομες συνθέσεις, οι οποίοι είναι ανακατάστρωση του ποιητικού κειμένου σε επίπεδο συλλαβών, λέξεων, φράσεων, με επαναλήψεις ή και προσθήκη άλλου ποιητικό κειμένου. Επίσης, συναντάται συνεκδοχική διαφοροποίηση του αρχικού νοήματος του κειμένου ή τονισμός της επιθυμητής από τον μελοποιό νοηματικής διάστασής του, με αναποδισμό, δηλ. αλλαγή της σειράς επί μέρους ενοτήτων του. Ας σημειωθεί επίσης ότι η ως άνω ερμηνεία αφορά την απόδοση της μετροφωνίας, δηλ. των δομικών φθόγγων του μέλους, καθώς αυτή τη περίοδο ακόμα δεν έχουμε σαφή εικόνα του. Παραμένει ωστόσο ένα μείζων μουσικολογικό θέμα η έρευνα και η αποκατάσταση του παλαιού μέλους, πράγμα στο οποίο στοχεύει η μουσικολογική επιστήμη με την συστηματική μελέτη και έρευνα της πλούσιας χειρόγραφης παράδοσης.

Αναγραμματισμός

«Ἀδὰμ ἀνανεοῦται σὺν τῇ Εὔᾳ, κράζοντες· ἀνανεοῦται ὁ Ἀδὰμ σὺν τῇ Εὔᾳ, κράζοντες· ἐπεφάνη εὐδοκία ἐπὶ γῆς, σῶσαι τὸ γένος ἡμῶν, Ἀδὰμ καὶ Εὔᾳ κράζοντες. Βηθλεὲμ ἑτοιμάζου· εὐτρεπιζέσθω ἡ φάτνη· τὸ Σπήλαιον δεχέσθω, ἡ ἀλήθεια ἦλθεν· ἡ σκιὰ παρέδραμε. Ἡ ἀλήθεια ἦλθεν· ἡ σκιὰ παρέδραμε, παρέδραμε. Καὶ Θεὸς ανρθώποις ἐκ Παρθένου πεφανέρωται· Μορφωθείς… τι ρι ρι… εἲς τὸ καθ’ ἡμᾶς… καὶ θεώσας τὸ πρόσλημμα. Διὸ Ἀδὰμ ἀνανεοῦται… τεν τε ρεν… Ἀδὰμ ἀνανεοῦται σὺν τῇ Εὔᾳ, κράζοντες.»

Το αρχικό Ιδιόμελο

«Βηθλεὲμ ἑτοιμάζου· εὐτρεπιζέσθω ἡ φάτνη· τὸ Σπήλαιον δεχέσθω, ἡ ἀλήθεια ἦλθεν· ἡ σκιὰ παρέδραμε· καὶ Θεὸς ἀνθρώποις, ἐκ Παρθένου πεφανέρωται, μορφωθείς τὸ καθ’ ἡμᾶς, καὶ θεώσας τὸ πρόσλημμα. Διὸ Ἀδὰμ ἀνανεοῦται σὺν τῇ Εὔᾳ, κράζοντες· Ἐπὶ γῆς εὐδοκία ἐπεφάνη, σῶσαι τὸ γένος ἡμῶν

Πρόσφατες
δημοσιεύσεις
Λόγος και Μέλος: Άρθρο Μαρκέλλου Πιράρ «Έτσι ψάλανε οι παππούδες»
Λόγος και Μέλος: Άρθρο Θωμά Αποστολόπουλου «Δέκα λεπτομέρειες για τη βυζαντινή μουσική»
Μνήμη Μανόλη Κ. Χατζηγιακουμή: σκαπανέας, διασώστης, κιβωτός
«Το ευ ζην μου εδίδαξε ο Λυκούργος Αγγελόπουλος»
«Θα ανοίξω το στόμα της ψυχής μου και θα γεμίσει από Άγιο Πνεύμα»