Γέροντας Εφραίμ, Έφτιαξε Ορθόδοξες βάσεις, νησίδες ελληνικής γλώσσας και βυζαντινής μουσικής στην καρδιά της Υπερδύναμης!

Γέροντας Εφραίμ Φιλοθεΐτης και Αριζονίτης (1928-2019).

Μνήμη Γέροντος Εφραίμ Φιλοθεΐτη και Αριζονίτη

Η περίπτωση του Γέροντα Εφραίμ Φιλοθεϊτή και Αριζονίτη (1928-2019) μας θυμίζει, κάπως, τους μεγάλους αγίους ασκητές που δημιουργούσαν μοναστήρια γι’ αυτούς που τους πλησίαζαν και ήθελαν να ασκηθούν μαζί τους στους τόπους που ασκήτευαν αυτοί.  Στη συνέχεια, όμως, οι μεγάλοι ασκητές άλλαζαν τόπο ασκήσεως χάριν ησυχίας, αλλά και πάλιν δημιουργούσαν ένα νέο μοναστήρι γι’ αυτούς που τους ανακάλυπταν και ήθελαν να ζήσουν κάτω από τις πνευματικές τους οδηγίες.

Βεβαίως, η περίπτωση του Αγιορείτη Γέροντα δεν είναι έτσι ακριβώς και ίσως να μην υπάρχει και άλλος Γέροντας ή Άγιος ο οποίος να ίδρυσε τόσα πολλά Μοναστήρια – 19 τον αριθμό!

Ο… βαθμός δυσκολίας, μάλιστα, αυξάνει όσον αφορά τον Γέροντα Εφραίμ, αφού οι άνθρωποι οι οποίοι τον ακολούθησαν στα εν Αμερική και Καναδά Μοναστήρια του, δεν μιλούσαν οι περισσότεροι την ίδια γλώσσα με αυτόν. Κάποιοι ούτε και μεταξύ τους. Αλλά, ούτε και ο ίδιος ο Γέροντας γνώριζε κάποια άλλη γλώσσα πέραν από την ελληνική, δηλαδή τη μητρική του.

Πάντως, ένας ισπανόφωνος, μοναχός πλέον, λέει πως ο ίδιος εξομολογήθηκε στον π. Εφραίμ στα ισπανικά και ο Γέροντας του μιλούσε στα ισπανικά!

Είναι, βεβαίως, γνωστόν από τον Απόστολο των Εθνών Παύλο, πως: σημεία δε τοις πιστεύσασι ταύτα παρακολουθήσει· […] γλώσσαις λαλήσουσι καιναίς!

Πιο μπροστά το ίδιο χάρισμα το έλαβαν οι Απόστολοι την ημέρα της Πεντηκοστής, ενώ το διέθεταν και σύγχρονοι άγιοί μας, όπως ο άγιος Πορφύριος και ο άγιος Παΐσιος! Πόσο μάλλον ο ίδιος ο Γέροντας Εφραίμ που, όπως, θα δούμε άσκησε προφητικό και ιεραποστολικό έργο.

Η φιλομόναχος μητέρα του Γέροντα Εφραίμ, όπως έχει γράψει ο ίδιος, ήταν αυτή η οποία του υπέδειξε τον δρόμο προς τον «Μοναχικόν βίον»· και όπως είναι γνωστόν, έγινε και η ίδια μοναχή με το όνομα Θεοφανώ. Και δεν έγινε μόνο μοναχή, αλλά μια οσία Μοναχή με μαρτυρίες θαυματουργιών. Τα τίμια λείψανά της, μάλιστα, τα είχε μαζί του ο Γέροντας Εφραίμ στην Αμερική!

Όπως, βεβαίως, και την κάρα του οσίου Ιωσήφ του Ησυχαστή, του Γέροντά του.

(Να, και κάποια από τα «μυστικά» του όπλα, δηλαδή του πνευματικού του εξοπλισμού στο ιεραποστολικό του καθήκον και διακόνημα)!

Ας δούμε, όμως, την περιγραφή της άφιξής του νεαρού Ιωάννη Μωραΐτη -αργότερα Μοναχού Εφραίμ- από τον Βόλο στο Άγιον Όρος. Μια περιγραφή την οποία διαβάζουμε πάντα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και μάλιστα έκθαμβοι, λόγω της θαυμαστής υποδοχής του από τον Γέροντα Αρσένιο τον Σπηλαιώτη. Στην ουσία από τον όσιο Ιωσήφ τον Ησυχαστή, και αν θέλετε από τον ίδιο τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο!

Γράφει, λοιπόν ο Γέροντας Εφραίμ:
«Όταν ήλθε πλέον η ώρα -Σεπτεμβρίου είκοσι έξι 1947- ένα καραβάκι μάς έφερνε αργά-αργά ένα πρωινό από τον κόσμον προς το αγιώνυμο Όρος· ωσάν να ειπεί κανείς από την όχθη την πρόσκαιρο προς την αντίπερα της αιωνιότητας.

Εις την σκάλα της Αγίας Άννης περίμενε ένα σεβάσμιον Γεροντάκι, ο Γέρο-Αρσένιος.

– Δεν είσαι συ ο Γιαννάκης από το Βόλο; με ερωτά.
– Ναι, του λέγω, Γέροντα, άλλα πώς με ξέρετε;
– Α, λέγει, ο Γέροντας Ιωσήφ το ξέρει από τον Τίμιον Πρόδρομο. Του εμφανίστηκε απόψε και του είπε: Σου φέρνω ένα προβατάκι, βάλε το στην μάνδρα σου.

Εγώ, κόλλησε η σκέψη μου εις τον Τίμιον Πρόδρομο, τον προστάτη μου, εις τον οποίου την ημέραν της γεννήσεως γεννήθηκα. Αισθανόμουν πολλή ευγνωμοσύνη διά την φροντίδα του αυτήν.

– Λοιπόν, Γιαννάκη, πάμε, μου λέγει ο Γέρο Αρσένιος. Πάμε, διότι ο Γέροντας μας περιμένει. Ανηφορίσαμε.

Τι αισθήματα! Όση δύναμιν και αν διαθέτη κανείς δεν περιγράφονται. Το βράδυ εκείνο, μέσα στο Εκκλησάκι τον Τίμιο Πρόδρομο, που είναι λαξευμένο μέσα στην σπηλιά, έβαλα την μετάνοια της υποταγής μου. Εκεί μέσα εις το παραμικρό εκείνο φως γνώρισε η ψυχή μου με τον δικό της τρόπον την φωτεινή φυσιογνωμία του αγίου Γέροντος μου».

Η συνοδία του οσίου Ιωσήφ του Ησυχαστή (καθιστός). Από αριστερά: π. Αθανάσιος, Γέροντας, π. Εφραίμ Φιλοθεΐτης και Αριζονίτης, Γέροντας, π. Αρσένιος, Γέροντας, π. Ιωσήφ Βατοπαιδινός, π. Θεοφύλακτος, Γέροντας, π. Χαράλαμπος Διονυσιάτης.

Ο Γιαννάκης, λοιπόν, έγινε στη συνέχεια Μοναχός με το όνομα Εφραίμ, ενώ στη συνέχεια χειροτονήθηκε Διάκονος και Ιερέας και και συνασκήθηκε μαζί με τον Γέροντα Ιωσήφ τον Βατοπαιδινό και τον Ιερομόναχο, π. Χαράλαμπο Διονυσιάτη με την καθοδήγηση πάντα του οσίου Ιωσήφ του Ησυχαστή και την συμπαράσταση του οσίου Γέροντα Αρσενίου του Σπηλαιώτη. Μαζί τους και ο αδελφός του οσίου Ιωσήφ, Μοναχός Αθανάσιος. Στην ίδια πνευματική μοναστική και ασκητική οικογένεια ανήκε και ο όσιος Εφραίμ ο Κατουνακιώτης.

Την ασκητική ζωή που έζησε η ευλογημένη αυτή αγία συνοδεία μόνο υπεράνθρωπη θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε! Αφού, μάλιστα, για να οικονομήσει τα καλογέριά του ο όσιος Ιωσήφ που είχαν αρχίσει να έχουν προβλήματα υγείας, άλλαξε τον τόπο κατοικίας τους, κατεβαίνοντας από τον Άγιο Βασίλειο στην Μικρή Αγία Άννα. Αυτό, έγινε, σύμφωνα και με πληροφορία που έλαβε κατόπιν προσευχής.

Αλλά δεν ήταν μόνον η σκληρή άσκηση με την εξουθενωτική νηστεία, τις εκατοντάδες αν όχι χιλιάδες γονυκλισίες του ημερήσιου προσωπικού τους κανόνα, τους μόχθους και την εργασία τους και τις καθημερινές αγρυπνίες!

Μια άλλη δοκιμασία την οποία έπρεπε να αντιμετωπίσει ο νεαρός Μοναχός και Ιερομόναχος π. Εφραίμ, ήταν και η «ψυχολογική» άσκηση στην οποία τον υπεβάλε ο Γέροντας του. Φαίνεται πως τον προετοίμαζε για να αντιμετωπίσει πολύ δύσκολες καταστάσεις.

Να τι αναφέρει ο ίδιος:
«Δεν ήτο εύκολον να μείνει κανείς κοντά του [στον όσιο Ιωσήφ]. Ιδίως στην ταπεινότητα μου η πατρική του αγάπη μού έκαμε τόση παιδεία, όπου ίσως μερικών θα εφαίνετο απίστευτο, εάν ήκουον. Λόγου χάριν, εις τα δώδεκα έτη [1947-1959], όπου εζήσαμεν μαζί, μετρημένες φορές άκουσα το όνομα μου από το στόμα του.

Δια να με προσφώνηση, να με φωνάξει, χρησιμοποιούσε όλους τους ονειδισμούς και όλα τα ανάλογα κοσμητικά επίθετα.

Όμως τι στοργή μέσα εις αυτά τα περίτεχνα σκώμματα! Τι ενδιαφέρον αγνό πίσω από τους ονειδισμούς αυτούς! Και πόσον ευγνωμονεί τώρα η ψυχή μου δι’ εκείνες τις χειρουργικές επεμβάσεις της καθαρότατης γλώσσης του»!

Νομίζω πως είναι φανερό πως ο άγιος Ιωσήφ ως ένα σύγχρονος προγυμναστής και αλείπτης νέων Γερόντων -αν όχι αγίων και ιεραποστόλων- παιδαγωγούσε με αυστηρό τρόπο τους υποτακτικούς του, αλλά ταυτοχρόνως εξέχεε και όλα τα πνευματικά φάρμακα, τις αλοιφές και τα αρώματα από την γεμάτη αγάπη καρδιά του για την ταυτόχρονη παραμυθία των υποτακτικών του.

Όπως, γράφει ο ίδιος ο Γέροντας Εφραίμ: «Η αγνότητα του Γέροντος ήτο κάτι το θαυμαστόν. Ενθυμούμαι, όταν έμπαινα το βράδυ εις το κελλάκι του, ευωδίαζε όλο. Η δε οσμή της προσευχής του αισθανόμουν να διαποτίζει ό,τι τον περιέβαλε, επηρεάζοντας όχι μόνον τις εσωτερικές, αλλά και τις εξωτερικές μας αισθήσεις».

Έτσι, μετά την οσιακή κοίμηση του Γέροντά τους τα σκληραγωγημένα πνευματικώς τέκνα του, έγιναν σύντομα και οι ίδιοι Γέροντες! Άλλωστε, ο Γέροντάς τους είχε σε κάποιον, πως από τα Καλυβάκια τους θα έβγαιναν ηγούμενοι που θα γέμιζαν το Άγιον Όρος με Μοναχούς.

Αλλά, ως προς αυτό, φαίνεται, εκ των πραγμάτων, πως ο ίδιος ο π. Εφραίμ είχε ένα ξεχωριστό και θαυμαστό χάρισμα.

Έτσι, ο Γέροντας Εφραίμ από το δικό του Καλυβάκι, θα βρεθεί με τα δικά του λογικά και φιλόθεα πρόβατα στην Προβάτα και από εκεί στην Μονή Φιλοθέου το 1973.

Και όταν η αγία μάντρα τους ξεχείλισε ο Αρχιμανδρίτης π. Εφραίμ, μετά από παρακλήσεις της Ιεράς Κοινότητας, θα αρχίσει να «χρίει» νέους Γέροντες και Αρχιμανδρίτες και να τους στέλνει μαζί με Φιλοθεΐτικες συνοδείες για να επανδρώσουν αγιορείτικες Μονές που η μία μετά την άλλη μετατρέπονταν σε κοινόβια.

Ιερά Μονή Αγίου Αντωνίου στην Αριζόνα στις ΗΠΑ.

Και ως εδώ, ίσως, κανένα παράδοξο! Πάντως, το ιδιαίτερο χάρισμα του Γέροντα Εφραίμ ήταν εμφανέστατο με καρπούς στο Άγιον Όρος με την επάνδρωση άλλων τριών Μονών, αλλά και εκτός του Άθωνα όσον αφορά την προσφορά του στον γυναικείο Μοναχισμό.

Καιρός, όμως, να είναι να περάσουμε στο υπερατλαντικό του έργο!

Κάποιες πληροφορίες αναφέρουν πως ο Γέροντας Εφραίμ πήγε στον Καναδά το 1979 για ιατρικούς λόγους και από τότε άρχισε το ευλογημένο και θαυμαστό έργο του τόσο στον Καναδά όσο και στις ΗΠΑ. Οι Μονές που ίδρυσε είναι 17 στις ΗΠΑ και δύο στον Καναδά.

Σύμφωνα, όμως, με πολύ αξιόπιστες και διασταυρωμένες πληροφορίες ο Γέροντας Εφραίμ άρχισε το έργο αυτό κατόπιν ιδιαίτερης κλήσης που δέχτηκε αρκετά χρόνια πριν, και μάλιστα από την εγκατάστασή της συνοδείας του στην Ιερά Μονή Φιλοθέου.

Όπως ανέφερε σε ομιλία του ο Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος, κατά την πρώτη πανηγυρική αγρυπνία του Φιλοθεΐτη αγίου Κοσμά του Αιτωλού της νέας συνοδείας στην Ιερά Μονή Φιλοθέου, ο Γέροντας Εφραίμ έλαβε την πληροφορία από τον Θεό πως έπρεπε να κάνει αυτό που έκανε και ο άγιος Κοσμάς.

Δηλαδή: Να φύγει από το Μοναστήρι, να πάει στην Αμερική, για να διδάξει και να παρηγορήσει τον κόσμο. Να βοηθήσει τις ψυχές των ανθρώπων που έχουν ανάγκη.

Όπως, προσέθεσε ο Μητροπολίτης Λεμεσού ο ίδιος ο Γέροντας Εφραίμ του είπε πως το γεγονός αυτό συνέβη στην τράπεζα της Μονής.

Έτσι, όπως, βλέπουμε, το θαυμαστό ιεραποστολικό και συνάμα φιλανθρωπικό έργο του Γέροντα δεν αποτελούσε μια δική του ατομική πρωτοβουλία, όπως πολλές ανθρώπινες προσπάθειες που πολλές φορές καταλήγουν σε αποτυχίες, αν όχι σε τραγωδίες, αλλά έργο υπακοής. Υπακοής στο θέλημα και στην κλήση του Θεού!

Ένα έργο που μας θυμίζει προφητική και αποστολική αποστολή! Αντίστοιχη, σίγουρα, ήταν και η επιτυχία του!

Βεβαίως, και με τις ίδιες δυσκολίες και πειρασμούς που έφταναν ακόμη και σε προσπάθειες και απόπειρες ηθικής και σωματικής εξόντωσής του, όπως τόνισε ο Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος στην ομιλία του!

Οι 19 οάσεις Ορθόδοξης πνευματικής αναψυχής που δημιούργησε στις ερήμους  -πραγματικές ή μεταφορικά- της Αμερικής αποτελούν όχι μόνον σημεία μαρτυρίας, ανεφοδιασμού και χριστιανικής αναζωογόνησης αλλά και βυζαντινές και ελληνικές πολιτισμικές νησίδες. Όλοι οι μοναχοί ανεξαιρέτως διδάσκονται και μιλούν την ελληνική γλώσσα και επίσης μαθαίνουν και βυζαντινή μουσική.

Δεκαεννέα ελληνορθόδοξες βυζαντινές οάσεις, λοιπόν, στην Αμερική και τον Καναδά όσα και τα Μοναστήρια του Άθωνα!

Και όλα αυτά μας θυμίζουν τα λόγια του οσίου Παϊσίου πως: Το Βυζάντιο γέννησε το Άγιον Όρος. Και πως σήμερα, αν κρατήσει το Άγιον Όρος, θα μπορούσε να ξαναγεννήσει το Βυζάντιο!

Ο άλλος μεγάλος σύγχρονος άγιος, ο όσιος Πορφύριος θαύμαζε το ιεραποστολικό έργο του Γέροντα Εφραίμ στην Αμερική και έλεγε: «Σιγά-σιγά η Ορθοδοξία θα μετακομίσει και θα πάει στην Αμερική. Γιατί εμείς εδώ έχουμε βαθιές προκαταλήψεις. Όχι όλοι βέβαια».

Ιδιαίτερα θαυμαστό, βεβαίως, το έργο του Γέροντα Εφραίμ του Αθωνίτη και Αριζονίτη, αλλά πρώτα απ’ όλα πιο θαυμαστή είναι η άσκηση, ο άγιος βίος και η πολιτεία του ιδίου! Αυτό τον έκανε να ελκύει την χάρη του Θεού και να την διαχέει στα πνευματικά του τέκνα καθώς, επίσης, να δέχεται την κλήση και να δημιουργεί μοναστήρια στα πέρατα της οικουμένης.

Από τα Καλυβάκια, όπως γράψαμε παλιότερα, στην οικουμένη!

Ή αλλιώς, ο Αγιορείτης άγιος Γέροντας Εφραίμ δημιούργησε με την χάρη του Θεού βάσεις και νησίδες Ορθόδοξης πνευματικής δύναμης, ελληνικής γλώσσας και βυζαντινής μουσικής στην καρδιά της υπερδύναμης!

Σημασία, όμως, έχει να τα διαφυλάξουμε και εμείς όλα αυτά ως πατροπαράδοτη πνευματική παρακαταθήκη, δύναμη εξαγιασμού, ανανέωσης και ανακαίνισης, αλλά και συνεργασίας με όλους τους ανθρώπους και τους λαούς της πονεμένης οικουμένης!

Την ευχή του αγίου Γέροντα να έχουμε!