Ο ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ (+749), αναδείχθηκε διαπρεπής υμνογραφικός δογματικός θεολόγος και υπερασπιστής των αληθειών της χριστιανικής πίστης ως υπέρμαχος της τιμής των αγίων εικόνων στην περίοδο της εικονομαχίας. Έγινε μοναχός στην μονή του αγίου Σάββα και καταγράφηκε ως υμνογράφος της Εκκλησίας. Το έργο του ποικίλο και τεράστιο που καλείται η επιστήμη να ερευνήσει και να φέρει στο φώς της δημοσιότητας άγνωστες πτυχές του έργου του.
Τα στοιχεία περί του βίου του είναι αναμεμιγμένα με θρύλους και παραδόσεις. Ο βίος του που καταγράφεται στην ελληνική πατρολογία είναι μετάφραση από το αραβικό πρωτότυπο. «Βίος του οσίου πατρός ημών Ιωάννου του Δαμασκηνού συγγραφείς παρά Ιωάννου πατριάρχου Ιεροσολύμων»[1], αλλά ποιός Ιωάννης ο Ζ’(πατριαρχεία 964-966) ή ο Η’ (πατριαρχεία 1098-1106)[2]. Αργότερα ο πατριάρχης Ιεροσολύμων Ιωάννης Θ’ ο Μερκουροπώλης (+1157), γράφει κι αυτος τον βίο του Ιω. Δαμασκηνού. Οι βυζαντινοί χρονογράφοι δεν μας διασώζουν τίποτα για το έργο του πλήν μόνο τα γεγονότα που έχουν σχέση με την εικονομαχία και τις σχετικές θέσεις του.
Ο πατέρας του ονόματι Σέργιος είχε μεγάλη θέση δίπλα στον Καλίφη, γι’ αυτό και μετρίαζε και απάλυνε τη σκληρότητα των Μουσουλμάνων απέναντι στους Χριστιανούς, καθώς και αδικουμένων βοηθός[3]. Ως υπουργός των Οικονομικών είχε τεράστια δύναμη. Το επίθετό του ήταν Μανσούρ=νικητής, λελυτρωμένος, σεσωσμένος. Τη χριστιανική ομολογία της πίστης τη διδάχθηκε από τους ποιμένες της Εκκλησίας Ιεροσολύμων. Διαδέχθηκε τον πατέρα του στην υπηρεσία του Καλίφη, ως υπουργός Οικονομικών, αλλά σύντομα εγκατέλειψε για να πάει στα Ιεροσόλυμα με τον Κοσμά (κατά πολλούς θετός υιός του Σεργίου) στα Ιεροσόλυμα και από εκεί στη μονή του αγίου Σάββα, όπου έγινε ιερομόναχος. Ο Κοσμάς έγινε κι αυτος ιερομόναχος αλλά αργότερα και επίσκοπος Μαϊουμά. Το 726 βρίσκεται στην μονή του, κι απ’ εκεί αντιμετώπισε αντιρρητικά τον Λέοντα Γ’ Ίσαυρο[4]. Υποστήριξε την τιμή των Εικόνων και υποβλήθηκε σε αναθεματισμό με εντολή του Κων/νου Ε’ ο οποίος από Μανσούρ, τον ονόμαζε Μανζηρό, που στα ιουδαϊκά σήμαινε νόθος. Την ακριβή ημερομηνία κοιμήσεώς του δεν την ξέρουμε. Η Σύνοδος των εινομάχων στην Ιέρεια το 753 καταδίκασε τον Γερμανό Α’ Κων/πόλεως, Ιω. Δαμασκηνό, και Γεώργιο Κύπρου, τους οποίους η Ζ’ Οικουμενική τους αποκατέστησε και τους δόξασε.
Ο Ιωάννης μετά το θάνατο του πατέρα του αναδείχθηκε πρωτοσύμβουλος του Άραβα Χαλίφη, καθώς μαρτυρεί ο βιογράφος[5], δηλ. πήρε την θέση του πατέρα του ως Πρωτοσύμβουλος ή αλλιώς Υπουργός Οικονομικών.
Ο Ιωάννης Δαμασκηνός είναι ο μοναδικός υμνογράφος της Εκκλησίας με τόσο ποικίλο και σημαντικό έργο, δίκαια και σωστά ως «ο καλώς επικληθείς Χρυσορρόας». Η ευρύτητα της πνευματικής του δημιουργίας και η συγγραφική παραγωγικότητά του καθιστούν δύσκολο το έργο της επιστημονικής εξακρίβωσης και συστηματοποίησης του συνολικού του έργου. Οι τρείς θαυμάσιοι απολογητικοί του λόγοι «προς τους διαβάλλοντας τας αγίας εικόνας» φανερώνουν τον θείο φωτισμό του[6].
Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ
