Όσιος Ιάκωβος ο Μέγας, Η μεγάλη του αντοχή, υπομονή και καρτερία!

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Γράφει ο Θεοδώρητος Επίσκοπος Κύρου στο βιβλίο του «Φιλόθεος Ιστορία»: Πράγματι [ο όσιος Ιάκωβος»] συναναστράφηκε με τον μεγάλο εκείνο Μάρωνα και δέχθηκε τη θεία του διδασκαλία, όμως με τους μεγαλύτερους κόπους του επισκίασε τον δάσκαλό του.

Διότι ο Μάρων είχε φράχτη το ναό της παλαιάς πλάνης και έστησε σκηνή από τρίχινα δέρματα και μένοντας σ’ αυτήν απέφυγε τις βολές της βροχής και του χιονιού· ενώ αυτός, αφού τα αρνήθηκε όλα αυτά, και τη σκηνή και την καλύβα και τον φράχτη, έχει σκεπή τον ουρανό, δέχεται όλες τις ενάντιες προσβολές του αέρα, κι έτσι άλλοτε καταποντίζεται από τη ραγδαία βροχή, άλλοτε ξεπαγιάζει από την παγωνιά και το χιόνι, και άλλοτε πάλι φλέγεται και καίγεται από τις ακτίνες· όμως τα υπομένει όλα καρτερικά.

Και σαν να αγωνίζεται με ξένο σώμα και να προσπαθεί με την προθυμία να νικήσει τη φύση του σώματος (διότι, αν και το έχει θνητό και παθητό, ζει σαν να είναι απαθές) και μελετώντας την ασώματη ζωή μέσα στο σώμα φωνάζει μαζί με τον θαυμάσιο Παύλο· «αν και ζούμε με σάρκα, δεν πολεμούμε όπως με σάρκα· διότι τα όπλα μας δεν είναι σαρκικά, αλλά με τη βοήθεια του Θεού είναι δυνατά για την καθαίρεση οχυρωμάτων· έτσι αφανίζομε τους λογισμούς και κάθε υπερήφανη έξαρση εναντίον της γνώσεως του Θεού και αιχμαλωτίζομε κάθε στοχασμό στην υπακοή του Χριστού».

Αλλά επιδόθηκε σ’ αυτούς τους υπερφυσικούς αγώνες με μικρότερους κόπους. Διότι, αφού πρώτα κλείσθηκε σ’ ένα μικρό σπιτάκι και ελευθέρωσε την ψυχή από τους θορύβους και προσκόλλησε τον νου του στη σκέψη του Θεού τότε επιδόθηκε στην τέλεια αρετή. Αφού γυμνάσθηκε άριστα και συνήθισε την ψυχή στους ελαφρούς κόπους, έπειτα τόλμησε και τους πολύ μεγάλους άθλους· ήλθε σ’ αυτό το βουνό που απέχει τριάντα στάδια* από την ήταν πόλη οποίο κατέστησε λαμπρό και σεβαστό, ενώ παλαιά ήταν εντελώς άγονο.

Πιστεύεται ότι το βουνό δέχθηκε τότε τόση ευλογία, ώστε έφτασε το χώμα που το σκεπάζει να αφαιρείται, διότι το έπαιρναν μαζί του όσοι έρχονταν από παντού για ωφέλειά τους.
Όταν ζούσε σ’ αυτό τον έβλεπαν όλοι όσοι έρχονταν διότι δεν είχε σπηλιά, όπως είπα, ούτε σκηνή, ούτε καλύβα, ούτε τειχάκι, ούτε φράχτη· τον έβλεπαν λοιπόν να προσεύχεται και να ξεκουράζεται και να στέκεται και να κάθεται, και όταν και όταν κατεχόταν από κάποια αρρώστια· έτσι αγωνιζόταν και απέκρουε τις ανάγκες της φύσεως πάντοτε μπροστά σε θεατές.

Πράγματι, αν δεν είναι σωστό άλλοι άνθρωποι που έχουν μεγαλώσει με κάποια ελευθερία, να κάνουν τη φυσική τους ανάγκη μπροστά σε ξένους, πολύ περισσότερο δεν είναι σωστό σε άνθρωπο που έχει εξασκηθεί στην τέλεια ασκητική ζωή.

Και αυτό που λέγω δεν το πληροφορήθηκα από άλλον, αλλά το έχω δει ο ίδιος σαν αυτόπτης μάρτυρας. Πριν από δεκατέσσερα χρόνια, μια βαρειά αρρώστια τον χτύπησε, όπως ήταν φυσικό, αφού είχε θνητό σώμα. Ήταν κατάμεσα καλοκαιριού και η φλόγα των ακτίνων άναβε περισσότερο, διότι οι άνεμοι φυσούσαν και ο αέρας έμενε ακίνητο. Η αρρώστια ήταν ροή χολής, που έτρεχε προς τα κάτω, δάγκωνε το έντερο, το πίεζε και βιαζόταν να βγει προς τα έξω.

Τότε είδα τη μεγάλη καρτερία του ανθρώπου. Ενώ είχαν μαζευτεί πάρα πολλοί χωρικοί για ν’ αρπάξουν το νικηφόρο σώμα, αυτός καθόταν δεχόμενος τα χτυπήματα από δύο μεριές· διότι η φύση τον ανάγκαζε να μείνει στη θέση του.

Εγώ όμως που το γνώριζα έδωσα σ’ αυτούς που είχαν μαζευτεί πολλές συμβουλές και πολλές απειλές, προστάζοντάς τους να φύγουν· έπειτα έκαμα επίκληση στο αρχιερατικό μου αξίωμα και με πολύ κόπο τους έδιωξα το δειλινό.

Όμως ο θεοσεβής, άνδρας, ούτε όταν εκείνοι έφυγαν νικήθηκε από τη φύση, αλλά περίμενε με καρτερία ως που έγινε βαθειά νύχτα και τους ανάγκασε όλους να πάνε στα σπίτια τους.

Την επόμενη ημέρα πάλι πήγα κοντά του, μόλις είδα ότι η φλόγα έγινε σφοδρότερη και ότι ο πυρετός που έπιασε δυνάμωσε τρεφόμενος από το εξωτερικό λιοπύρι, προφασίστηκα πως είχα πονοκέφαλο που μεγάλωνε με τις ακτίνες του ήλιου που με χτυπούσαν και τον παρακάλεσα να κάνω για μένα λίγη σκιά κοντά του· όταν διέταξε σχετικά, μπήξαμε τρία καλάμια και κάμαμε τη σκιά τοποθετώντας γύρω τους δύο κάπες.

Όταν με πρόσταξε να μπω μέσα του είπα· «Είναι ντροπή, πάτερ, εγώ που είμαι νέος και γερός να έχω αυτήν την απόλαυση, και εσύ που έχεις δυνατό πυρετό και χρειάζεσαι αυτήν την άνεση να κάθεσαι έξω και να δέχεσαι την προσβολή των ηλιακών ακτίνων.

Εάν λοιπόν, είπα, θέλεις ν’ απολαύσω τη σκιά γίνε μαζί μου κοινωνός της μικρής αυτής σκηνής· διότι θέλω να μείνω κοντά σου και με εμποδίζουν οι ακτίνες του ήλιου. Ακούοντας τότε αυτά τα λόγια, υποχώρησε και προτίμησε τη δική ανακούφιση.

Αφού απολαύσαμε μαζί τη σκιά, άρχισα πάλι άλλο λόγο και είπα ότι χρειαζόμουν να ξαπλώσω γιατί η μέση μου δεν ανεχόταν το κάθισμα χωρίς να πονά. Αυτός πάλι μου ζήτησε να ξαπλώσω, άκουσε όμως τότε από μένα να του λέγω ότι δεν ανέχομαι να τον βλέπω να κάθεται και εγώ να πλαγιάζω.

Εάν λοιπόν, είπα, θέλεις ν’ απολαύσω και αυτή την ανάπαυση, ας ξαπλώσουμε μαζί, πάτερ· διότι δεν θέλω να ντροπιασθώ ξαπλώνοντας μόνος μου. Επινοώντας τέτοια λόγια για να κάμψω την καρτερία του, του πρόσφερα την ανάπαυση του ξαπλώματος.

* Τριάντα στάδια είναι περίπου 7.200 μέτρα.

Η μνήμη του τιμάται στις 6 Φεβρουαρίου.

Συνεχίζεται

Από τον τόμο «Φιλοκαλία των νηπτικών και ασκητικών», Θεοδωρήτου Κύρου, «Φιλόθεος Ιστορία η ασκητική πολιτεία» των Πατερικών Εκδόσεων Γρηγόριος ο Παλαμάς. Κείμενο, μετάφραση, σχόλια Σταυρούλα Ζαχαριάδου, Θεολόγος.