Επέτειος: Η σφαγή της Χίου μέσα από ένα πίνακα και ένα ποίημα Γάλλων Φιλελλήννων

30 Μαρτίου 2023

Επέτειος Σφαγής της Χίου, 30 Μαρτίου 1822

Ευγένιος Ντελακρουά, (1798-1863). «Η Σφαγή της Χίου (Scène des massacres de Scio), ελαιογραφία, 4.19 μ. χ 3,54 μ. 1824. Παρίσι, Μουσείο Λούβρου.

Βίκτωρ Ουγκώ

Το Ελληνόπουλο

(Μετάφραση Κωστής Παλαμάς)

Τούρκοι διαβήκαν. Χαλασμός, θάνατος πέρα ως πέρα.

Η Χίο, τ’ ολόμορφο νησί, μαύρη απομένει ξέρα,

με τα κρασιά, με τα δεντρά

τ’ αρχοντονήσι, που βουνά και σπίτια και λαγκάδια

και στο χορό τις λυγερές καμιά φορά τα βράδια

καθρέφτιζε μέσ’ τα νερά.

Ερμιά παντού. Μα κοίταξε κι απάνου εκεί στο βράχο,

στου κάστρου τα χαλάσματα κάποιο παιδί μονάχο

κάθεται, σκύβει θλιβερά

το κεφαλάκι, στήριγμα και σκέπη του απομένει

μόνο μια ν’ άσπρη αγράμπελη σαν αυτό ξεχασμένη

μέσ’ την αφάνταστη φθορά.

-Φτωχό παιδί, που κάθεσαι ξυπόλυτο στις ράχες

για να μην κλαις λυπητερά, τ’ ήθελες τάχα να ̓χες

για να τα ιδώ τα θαλασσά

ματάκια σου ν ̓ αστράψουνε, να ξαστερώσουν πάλι,

και να σηκώσης χαρωπά σαν πρώτα το κεφάλι

με τα μαλλάκια τα χρυσά;

Τι θέλεις, άτυχο παιδί, τι θέλεις να σου δώσω

για να τα πλέξης ξέγνοιαστα, για να τα καμαρώσω

ριχτά στους ώμους σου πλατιά

μαλλάκια που του ψαλλιδιού δεν τάχει αγγίξει η κόψη,

και σκόρπια στη δροσάτη σου τριγύρω γέρνουν όψη

και σαν την κλαίουσα την ιτιά;

Σαν τι μπορούσε να σου διώξη τάχα το μαράζι;

Μήπως το κρίνο απ ̓ το Ιράν που του ματιού σου μοιάζει;

Μην ο καρπός απ’ το δεντρί

που μέσ’ στη μουσουλμανική παράδεισο φυτρώνει,

κ’ έν’ άλογο χρόνια εκατό κι αν πηλαλάει, δε σώνει

μέσ’ απ ̓ τον ίσκιο του να βγη;

Μη το πουλί που κελαϊδάει στο δάσος νύχτα μέρα

και με τη γλύκα του περνάει και ντέφι και φλογέρα;

Τι θες κι απ’ όλα τ’ αγαθά

τούτα; Πες! Τ’ άνθος, τον καρπό; θες το πουλί;

-Διαβάτη,

μου κράζει το Ελληνόπουλο με το γαλάζιο μάτι·

βόλια, μπαρούτη θέλω, να!