Να είναι πολλή η αρετή σας και άφθονη η φλόγα σας και άπειρον το φως σας!

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος, (13ος αιώνας) Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου Αγίου Όρους.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου Ομιλία ΙΕ’ 

Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=365944

8. Πώς θα δοξασθή όμως, λέγει, ο Θεός με την ιδικήν μας συμβολήν, αφού θα μας κακολογούν οι άνθρωποι; Δεν θα σας κακολογούν όλοι. Και εκείνοι ακόμη που θα σας κακολογούν από φθόνον, θα σας θαυμάζουν και θα σας σέβωνται κρυφά μέσα εις την συνείδησίν των, όπως ακριβώς κατηγορούν ενδόμυχα οι κόλακες εκείνους που ζουν ανήθικα.

Λοιπόν; Μας συμβουλεύεις να ζούμεν προς αυτοπροβολήν και με σκοπόν την απόκτησιν δόξης; Όχι! Δεν εννοώ αυτό. Διά τούτο δεν είπα προσπαθήσετε να κάμετε γνωστά τα κατορθώματά σας. Διά τούτο δεν είπα· Δείξετε τα κατορθώματά σας, αλλά «Λαμψάτω το φως υμών»· Τούτο σημαίνει· Να είναι πολλή η αρετή σας και άφθονη η φλόγα σας και άπειρον το φως σας. Διότι, όταν είναι τόσον πολλή η αρετή, είναι αδύνατον να μη την προσέξουν, ακόμη και αν προσπαθή να την κρύψη ο ενάρετος.

Η ζωή σας να είναι αδιάβλητη και μη τους δίδετε καμμίαν αφορμήν να σας κακολογούν. Και τότε δεν θα ημπορέση κανείς να κηλιδώση τον βίον σας, έστω και αν σας κακολογούν χιλιάδες. Ωραία το είπε· «Το φως». Διότι, όσον και αν επιθυμή ο άνθρωπος να μείνη απαρατήρητος, δεν υτιάρχει τίποτε που να του δίδη τόσην δόξαν, όσην η άσκησις της αρετής. Διότι είναι φωτεινότερος από την ιδίαν την ακτίνα, ωσάν να ακτινοβολή ο ίδιος, και εκπέμπει την λάμψιν του όχι μόνον επί της γης, αλλά και επάνω από τον ουρανόν. Έτσι τους ενθαρρύνει περισσότερον.

Και αν πονήτε, λέγει, επειδή σας κακολογούν, να είσθε βέβαιοι ότι θα είναι πολλοί εκείνοι που θα λατρεύσουν τον Θεόν με την βοήθειαν σας. Η αμοιβή σας επομένως προέρχεται από δύο πηγάς, και επειδή δοξάζεται ο Θεός με την ιδικήν σας συμβολήν και επειδή σας κακολογούν εξ αιτίας της διδασκαλίας σας περί του Θεού. Διά να μη επιδιώκωμεν λοιπόν να κακολογούμεθα όταν μάθωμεν ότι θα αμειφθούμεν δι’ αυτό, δεν αναφέρει αυτό μόνον, αλλά προσθέτει και δύο προσδιορισμούς· Όταν λέγουν ψέματα και όταν σας κακολογούν διά τον Θεόν.

Και κάμνει γνωστόν συγχρόνως ότι δεν ωφελεί η κακολογία μόνον, αλλά ωφελούν πολύ και οι έπαινοι, διότι η δόξα μεταβαίνει προς τον Θεόν. Και τους δημιουργεί ωραίας ελπίδας. Διότι, λέγει, δεν έχουν τόσην δύναμιν οι κακολογίαι των κακών ανθρώπων, ώστε να τυφλώσουν τους άλλους και να τους κάμουν να μη ιδούν το ιδικόν σας φως. Τότε μόνον λοιπόν θα σας καταπατήσουν, όταν απομακρυνθήτε από τον ηθικόν δρόμον, όχι όταν ενεργήτε ηθικά και σας συκοφαντούν.

Εις την δευτέραν αυτήν περίπτωσην μάλιστα θα σας θαυμάζουν πολλοί και όχι μόνον εσάς, αλλά, με την ιδικήν σας συμβολήν, και τον Πατέρα σας. Και δεν είπε τον Θεόν, αλλά τον Πατέρα, διότι ήθελε να ρίψη από τώρα τον σπόρον της υψηλής καταγωγής, την οποίαν επρόκειτο να απολαύσουν. Έπειτα, διά να δείξη την ομοτιμίαν του με τον Πατέρα, ενώ είπε παραπάνω· Μη στενοχωρήσθε όταν σας κακολογούν. Διότι σας είναι αρκετόν ότι σας κακολογούν εξ αιτίας μου. Εδώ αναφέρει τον Πατέρα και κάμνει γνωστόν ότι η ισοτιμία ισχύει εις όλας τας περιπτώσεις.

Αφού εβεβαιώθημεν λοιπόν διά την ωφέλειαν, που θα έχωμεν από τον ζήλον μας, και τον κίνδυνον που θα διατρέχωμεν διά την τυχόν αδιαφορίαν μας (διότι είναι πολύ χειρότερον από την καταστροφήν μας να βλασφημήται ο Θεός εξ αιτίας μας), ας μη δίδωμεν καμμίαν αφορμήν να μας κατηγορούν ούτε οι Ιουδαίοι ούτε οι ειδωλολάτραι ούτε όσοι πιστεύουν εις τον αληθινόν Θεόν. Ας είναι ο βίος μας λαμπρότερος από τον ήλιον και ας μη υποφέρη η ψυχή μας αν κάποιος μας κακολογή επειδή του αρέσει, αλλά αν μας κακολογή σωστά.

Διότι είμεθα πολύ αξιολύπητοι αν ο βίος μας είναι αμαρτωλός, έστω και αν δεν μας κακολογή κανείς. Αν όμως είμεθα ενάρετοι, θα είμεθα πολύ αξιοζήλευτοι και, έστω και αν μας κακολογή όλη η οικουμένη, θα μας μιμηθούν όλοι, όσοι επιθυμούν την σωτηρίαν των. Διότι δεν θα δώση κανείς σημασίαν εις τας κακολογίας των κακών, αλλά εις την ενάρετην ζωήν μας. Διότι τα έργα φωνάζουν καθαρότερα από την σάλπιγγα και ο ηθικός βίος είναι λαμπρότερος από το φως, έστω και αν είναι χιλιάδες εκείνοι που μας συκοφαντούν.

Αν έχω μεν επομένως όλας τας παραπάνω αρετάς, αν είμεθα δηλαδή πράοι και ταπεινοί και ελεήμονες και αναμάρτητοι και ειρηνοποιοί και αν δεν ανταποδίδωμεν τας κακολογίας όταν κακολογούμεθα, άλλα χαίρωμεν, θα επηρεάσωμεν περισσότερον από τα θαύματα εκείνους που μας παρακολουθούν και θα έχουν όλοι καλάς διαθέσεις απέναντί μας, έστω και αν είναι μερικοί από αυτούς θηρία ή διάβολοι ή ο,τιδήποτε άλλο. Αν θα υπάρχουν όμως μερικοί που θα σε κακολογούν, να μη στενοχωρηθής καθόλου και μη λάβης υπ’ όψιν σου ότι σε κατηγορούν δημοσίως, αλλά ερεύνησε το βάθος της ψυχής των και θα διαπιστώσης ότι σε επιδοκιμάζουν και αισθάνονται θαυμασμόν και σε επαινούν υπέρμετρα.

Σκέψου π.χ. πόσον επαινεί ο Ναβουχοδονόσορ τους παίδας που έβαλεν επάνω εις την κάμινον, αν και ήτο έχθρός και διώκτης των. Επειδή όμως είδεν ότι εκράτησαν γενναίαν στάσιν, τους θεωρεί νικητάς και τους στεφανώνει όχι διά κανένα άλλον λόγον, αλλά διότι δεν επειθάρχησαν εις αυτόν και απειθάρχησαν, εις τας εντολάς του Θεού. Διότι ο διάβολος, μόλις ιδή ότι δεν κατορθώνει τίποτε, απομακρύνεται αμέσως, διότι φοβάται μήπως γίνη αίτιος να κερδίσωμεν περισσότερα στεφάνια.

Και μόλις απομακρυνθή εκείνος, χάνεται εκείνη η πυκνή ομίχλη και βλέπει ο καθένας την αρετήν, όσον και αν είναι αμαρτωλός και ανήθικος. αλλά και αν ακόμη απατηθούν οι άνθρωποι», θα σε επαινέση ο Θεός και αυτό είναι που έχει μεγάλην αξίαν.

Συνεχίζεται

Απόσπασμα από το τον τόμο Ι. Χρυσοστόμου έργα 9, των Πατερικών Εκδόσεων «Γρηγόριος ο Παλαμάς», σειρά Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας. Εισαγωγή, κείμενο, μετάφραση, σχόλια από τους φιλολόγους, Ιγνάτιο Σακαλή και Νικόλαο Τσίκη.