Πάμε…κατηχητικό; «Όστις θέλει…»
16 Μαρτίου 2023
Πάμε…κατηχητικό; «Όστις θέλει…»
|
Αγαπημένε μου κατηχητή,
αγαπημένη μου κατηχήτρια,
Εδώ, στο κέντρο της Μ. Τεσσαρακοστής, που οπωσδήποτε αποτελεί περίοδο μιας πνευματικής αθλήσεως, ενός πνευματικού αγώνα, υψώνεται ο Σταυρός, όχι μόνο για να μας δώσει κουράγιο σε μια δοκιμασία, αλλά και για να μας ενθουσιάσει με την προοπτική μιας αποστολής.
Ο Χριστός, στην σημερινή περικοπή δεν λέει «κουράγιο», αλλά «ελάτε». Καλεί, όποιον θέλει (πόση ευγένεια κρύβει αυτό το «όστις θέλει») να μοιραστεί μαζί Του, όχι μόνον τον πόνο ενός Σταυρού, αλλά και τη χαρά μιας αγάπης. Ναι, σήμερα είναι ευκαιρία να πούμε στα παιδιά πως αυτή η χιλιοτραγουδισμένη αγάπη, αυτή η λέξη που πλημμυρίζει καθημερινά τις οθόνες μας με τις ρομαντικές ιστορίες, δεν είναι ανέξοδη, δεν είναι εύκολη, δεν είναι ξαφνική, δεν είναι αυτονόητη. Είναι καρπός ενός λυτρωτικού πόνου. Γιατί, πράγματι, έχει πόνο το γκρέμισμα του εγωισμού. Χωρίς όμως αυτό το γκρέμισμα, αγάπη δεν υπάρχει. Όταν όμως έρθει η αγάπη, ο πόνος του γκρεμίσματος μοιάζει με τον πόνο της ετοιμόγεννης μάνας που αμέσως ξεχνιέται, όταν γεννήσει το παιδί της.
Το σημερινό Ευαγγέλιο μιλά για την αληθινή αγάπη. Την αγάπη της ευθύνης και της συνέπειας, όμοια με την αγάπη του Χριστού, που επωμίστηκε πρόθυμα το κόστος της αγάπης Του για τους ανθρώπους. Συμμετοχή σε τέτοιου είδους αγάπη μας καλεί η σημερινή περικοπή. Ας τη διαβάσουμε:
«Όστις θέλει…»
Μαρκ. 8:34-9:1
34 Και τότε προσκάλεσε το πλήθος μαζί με τους μαθητές του και τους είπε: «Αν κάποιος θέλει να με ακολουθεί πίσω μου, ας απαρνηθεί τον εαυτό του και ας σηκώσει το σταυρό του και ας με ακολουθεί. 35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσει. Όποιος όμως χάσει τη ζωή του εξαιτίας μου και εξαιτίας του ευαγγελίου θα τη σώσει. 36 Γιατί τι ωφελεί τον άνθρωπο να κερδίσει όλο τον κόσμο αλλά να ζημιωθεί την ψυχή του; 37 Γιατί τι μπορεί να δώσει ο άνθρωπος αντάλλαγμα για την ψυχή του; 38 Γιατί όποιος ντραπεί εμένα και τους δικούς μου λόγους μέσα σ’ αυτήν τη γενιά τη μοιχαλίδα και αμαρτωλή, και ο Υιός του ανθρώπου θα αισθανθεί ντροπή γι’ αυτόν, όταν θα έρθει μέσα στη δόξα του Πατέρα του μαζί με τους άγιους αγγέλους».
1 Και τους έλεγε: «Αλήθεια σας λέω ότι υπάρχουν μερικοί εδώ από αυτούς που έχουν σταθεί οι οποίοι δε θα γευτούν θάνατο, ωσότου δουν τη βασιλεία του Θεού να έχει έρθει με δύναμη».
Πρόκειται ίσως για μια από τις πιο ξεκάθαρες σελίδες του Ευαγγελίου. Χωρίς περιστροφές, ο Χριστός περιγράφει ποιος είναι ο δρόμος συνάντησης μαζί Του.
Μπορείτε να διακρίνετε τις τρεις προϋποθέσεις αυτής της συνάντησης;
Πρώτη προϋπόθεση
Η προθυμία να ακολουθήσει κανείς τον δρόμο που βαδίζει ο Χριστός.
Αρκεί μόνον να περπατήσει μαζί του;
Όχι! Ο Χριστός κουβαλάει Σταυρό και ένα τέτοιο σταυρό μας καλεί να σηκώσουμε.
Τι είναι όμως αυτός ο Σταυρός; Τι αντιπροσωπεύει;
Την απάντηση μας την δίνει ο Ιωάννης ο Πρόδρομος: Ο Χρίστος αίρει, δηλ. σηκώνει την αμαρτία του κόσμου (Ιω. 1:29). Ο Χριστός, αν και αθώος, έχει κάνει προσωπική Του υπόθεση την αμαρτία των ανθρώπων. Δεν αναζητά υπευθύνους, δεν κατηγορεί, δεν παραπονείται, δεν εξοργίζεται.
Σε τι δρόμο μας οδηγεί;
Στην αναζήτηση της προσωπικής μας ευθύνης για ό,τι συμβαίνει στον κόσμο. Στο σημείο αυτό, θα σας πρότεινα να διηγιόμασταν στα παιδιά δυο αράδες από το Γεροντικό. Στην κλασσική έκδοση των εκδόσεων «ΑΣΤΗΡ», στη σελίδα 20, αναφέρεται πως είπε ο αββάς Αλώνιος: «Εάν δεν πει ο άνθρωπος μέσα του, πως στον κόσμο αυτό μόνον εγώ και ο Θεός υπάρχουμε, δεν θα βρει μέσα του γαλήνη».
Μήπως ακούγεται λίγο εγωιστικό;
Προσοχή! Δεν αναφέρεται στην απομόνωση και την αδιαφορία, αλλά στην συναίσθηση του ανθρώπου, πως, για ό,τι κακό συμβαίνει στον κόσμο, δεν είναι κανείς αμέτοχος.
Μήπως είναι λίγο υπερβολικό;
Κι όμως, όλα τα ανθρώπινα πάθη που ταλαιπωρούν την ανθρωπότητα, συγγενεύουν λίγο-πολύ με τα δικά μας, τα προσωπικά μας πάθη. Και με αυτήν την έννοια, κάθε τι κακό στον κόσμο μπορεί και πρέπει να οδηγεί σε αυτομεμψία και δράση, μέσω της προσωπικής μας μετανοίας και αλλαγής.
Δεν θα ήταν κακό, στο σημείο αυτό να θυμίσουμε στα παιδιά πως, από τότε που βαπτίστηκαν, φορούν σταυρό, και πως αυτός δεν αποτελεί διακοσμητικό στολίδι, αλλά διαρκή υπενθύμιση για το τι σημαίνει «ακολουθώ τον Χριστό» και τι περιμένει Εκείνος από τον καθένα μας.
Δεύτερη Προϋπόθεση
Η βεβαιότητα πως η ζωντανή ψυχή αξίζει περισσότερο απ΄ όλα τα καλά του κόσμου.
Ο Χριστός διακρίνει δύο ζωές: Μια, εκείνη που έχει να κάνει με μια διαρκή επιθυμία του ανθρώπου να αποκτά διαρκώς, να εξουσιάζει διαρκώς και γενικά να βάζει τον εαυτό του πάνω απ΄ όλα. Αυτή η ζωή πρέπει να ατονήσει, να μειωθεί, ώστε να αφήσει χώρο για μια άλλη ζωή, μια ζωή που απλώνεται, αγκαλιάζει τους ανθρώπους και την δημιουργία και τελικά προσφέρεται ως δώρο για του άλλους.
Πως λοιπόν συνδέεται με τα προηγούμενα;
Είναι ακριβώς η μίμηση της σταυρικής θυσίας του ίδιου του Χριστού, που για τους πολλούς, τον οδήγησε στην απώλεια της ζωής του, τελικά όμως είναι η θυσία, εκείνη που μας φανέρωσε μια άλλη διάσταση και μια άλλη ποιότητα ζωής. Ζωή για την ψυχή μας είναι αγάπη.
Τρίτη προϋπόθεση
Η ομολογία
Όχι όμως μόνον ομολογία λόγων. Κυρίως ομολογία έργων, που παν τοτε μιλούν δυνατότερα από τα λόγια. Και αυτή δεν περιορίζεται μόνο στα λόγια. Πολλές φορές τα έργα μιλάνε δυνατότερα. Ίσως κάποιο παιδί ρωτήσει:
«Μα γιατί κύριε να ντραπεί κάποιος να κάνει το καλό;»
Δεν είναι δύσκολο να πάρετε σκηνές από την καθημερινότητα των εφήβων και να αποδείξετε, πόσες φορές ο περίγυρος καταφέρνει να κάνει το καλό, αντικείμενο ειρωνείας και χλεύης. Και επίσης, πόσο δύσκολο είναι, παρ΄ όλο που η συνείδηση φωνάζει το σωστό, η ανάγκη της συναναστροφής και χίλιοι δυο παράγοντες οδηγούν σε ένα διχασμό πολύ επώδυνο. Είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε στα παιδιά, πως κάθε σχέση έχει κόστος και να τα διαβεβαιώσουμε πως αυτά που ζητά ο Χριστός τα ζητά η ίδια μας η ψυχή. Το να ακολουθούμε τον κόσμο μόνο και μόνο για να μην μείνουμε μόνοι δίνει κα΄ποια προσωρινά οφέλη, τελικά όμως ο κόσμος θα αποδειχτεί φίλος ασυνεπής, ασταθής, άπιστος, ενώ η ψυχή θα παραμένει διψασμένη.
Η ΝΗΣΤΕΙΑ
Στο σημείο αυτό, έχουμε την ευκαιρία να συνδυάσουμε ην έννοια της αγάπης με την έννοια της νηστείας, που αποτελεί ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της περιόδου. Γνωρίζουμε όλοι πόση σημασία έχει για τη ζωή του Χριστιανού η νηστεία και πόση σημασία δίνουν σε αυτήν οι Πατέρες μας, παλαιοί και σύγχρονοι. Οι καιροί που ζούμε αντιμετωπίζουν την νηστεία περισσότερο ως έθιμο και μάλιστα, «νηστίσιμα» έχουν καθιερώσει ακόμη και μεγάλες αλυσίδες εστιατορίων. Δύσκολα όμως ο σύγχρονος κόσμος μπορεί να προσεγγίσει το βαθύτερο νόημα της νηστείας, που δεν είναι άλλο από τον περιορισμό της διάσπασης, που προκαλεί η διαρκής αναζήτηση της απόλαυσης, μέσω των αισθήσεων και ιδιαίτερα της γεύσης. Όταν όλη η οικονομική ζωή του πλανήτη στηρίζεται στην όλο και μεγαλύτερη κατανάλωση τροφής, πώς να μεταδώσεις στα παιδιά το πνεύμα της εγκράτειας;
Νομίζω λοιπόν, πως πρώτοι εμείς, πρέπει να έχουμε εκτιμήσει και εντάξει την νηστεία στην ζωή μας. Όπως είπαμε και προηγουμένως, τα παιδιά κατ΄ αρχάς θα μιμηθούν τους γονείς και του δασκάλους τους. Στην ηλικία αυτή, η νηστεία και ευρύτερα η λατρευτική ζωή πρέπει να ενταχθούν στον τρόπο ζωής τους και να βρουν τη θέση τους στον κύκλο του χρόνου. Στην προσπάθεια αυτή, θα μας διευκολύνει πολύ η στάση που κρατούν ο Πατέρες της Εκκλησίας απέναντι στις ανάγκες, που συνεχώς ορθώνει μπροστά μας το σώμα μας. Άποψη τους λοιπόν είναι, όχι να το παιδεύουμε, αλλά να το κρατάμε στον έλεγχό μας και να μην το κάνουμε κυρίαρχο όλης μας της ύπαρξης.
- Θα ξέρετε παιδιά μου, πως την περίοδο της Σαρακοστής, η Εκκλησία μας προτείνει να νηστέψουμε ακόμη και το λάδι.
- Μα, γιατί να νηστέψουμε τόσο αυστηρά κύριε;
- Δεν είπαμε πως ένας Χριστιανός πρέπει να προοδεύει στην αγάπη;
- Μάλιστα!
- Τι νομίζετε πως είναι η αγάπη; Είναι η προθυμία να νοιαζόμαστε για τους άλλους όπως για τον εαυτό μας. Γι΄ αυτό δεν πρέπει να καλομαθαίνουμε και πολύ το σώμα μας. Αν δεν προσέξουμε και το αφήσουμε χωρίς περιορισμό, θα μας κάνει να ασχολιόμαστε μόνο μ΄ εκείνο. Ας προσπαθήσουμε, κάποιες μέρες μέσα στον χρόνο να βάζουμε και το φαγητό σε δεύτερη μοίρα. Αν το καταφέρουμε, μαθαίνουμε σιγά σιγά να μην θωρούμε τον εαυτό μας κέντρο του κόσμου. Αυτό είναι το πρώτο βήμα της αγάπης. Και τι είναι αγάπη; Η προθυμία μας να κάνουμε κέντρο της ζωής μας τον άλλον.
- Έλεγε ένα παλιός ασκητής, πως το στομάχι είναι το καλάθι ενός αερόστατου. Όσο το ελαφραίνουμε, τόσο η ψυχή μας, ελεύθερη, όπως τα αλαφρωμένο αερόστατο, ανεβαίνει ευκολότερα προς τον ουρανό. Ας βοηθήσουμε λοιπόν τον εαυτό μας να ανέβει ευκολότερα για να συναντήσει τον Θεό. Εκείνος είναι ο μεγάλος δάσκαλος της αγάπης. Τι είναι λοιπόν η νηστεία; Ένας δρόμος που οδηγεί ευκολότερα σ΄ Εκείνον.
