Πρέπει να τοποθετείς ως αξιωματούχους ανθρώπους που διαθέτουν όλες τις αρετές, κι αν αυτό είναι αδύνατο, πάντως τους δικαιοτάτους!

16 Μαρτίου 2023

Φώτιος A ‘ ο Μέγας. Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (858 – 867, 878 – 886). Μικρογραφία από χειρόγραφο της χρονογραφίας του Ιω. Σκυλίτζη που τον απεικονίζει (αριστερά) καθήμενο στο θρόνο (Μαδρίτη, Biblioteca National). Από https://www.greekencyclopedia.com

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Άγιος Φώτιος ο Μέγας
Προς τον εκλαμπρότατο και ενδοξότατο Μιχαήλ ηγεμόνα της Βουλγαρίας εκ Θεού αγαπημένο εν Κυρίω πνευματικό υιό

 

Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=367004

 

71. Πρέπει να τοποθετής ως αξιωματούχους ανθρώπους που διαθέτουν όλες τις αρετές, κι αν αυτό είναι αδύνατο, πάντως τους δικαιοτάτους· διότι όσες παρανομίες διαπράττονται από τους αξιωματούχους, αυτές μεταφέρουν προς αυτόν που τους δώρισε το μίσος και την οργή του πλήθους.(49)

72. Ο άρχων πρέπει να επιζητή με κάθε ενέργεια τις γνώμες των υπηκόων κι έτσι να τους έχη κοινωνούς της φιλίας και της εξουσίας και των αποφάσεων πρώτα, με τον τρόπο που ρυθμίζει ο ίδιος την οικία του·

δεύτερον, με τον τρόπο που φέρεται προς τη γυναίκα, τα παιδιά και τους δούλους·

τρίτο, με τον τρόπο που χρησιμοποιεί τους φίλους·

τέταρτο, με τον τρόπο που φέρεται προς τους γείτονές του·

και πέμπτο, με τον τρόπο που δέχεται την έχθρα και αμύνεται, και πάλι με τον τρόπο που καταθέτει τα όπλα και συνδιαλλάσσεται.

Αυτά είναι ικανά να τεκμηριώσουν την φύσι του ανδρός και να τον δείξουν γυμνό από προσωπείο και σ’ αυτούς που βλέπουν τον άνθρωπο σαν επάνω στη θεατρική σκηνή.

73. Τότε θα είσαι άριστος κριτής των άλλων, όταν εξετάζοντας τον εαυτό σου δίνης λόγο για κάθε πράξι με κριτή τη συνείδησι και επινοής διόρθωσι των σφαλμάτων.(50)

Διότι, πώς δεν θα εντρέπεσαι να επιτιμάς τους άλλους για πράγματα που εσύ αμαρτάνεις παρομοίως;

Και πώς νομίζεις ότι θα σου φερθούν εκείνοι, όταν αυτοί υποχρεώνονται να καταδικασθούν για πράξεις για τις οποίες εσένα σε βλέπουν ατιμώρητο;

74. Να επαινής τις άριστες πράξεις· να τις επαινής δε όχι μόνο με λόγια, αλλά και με τις αντίστοιχες πράξεις σου, διά των οποίων αποδεικνύεις τους μιμητάς εντίμους, προτιμώντας τους από τους άλλους· ο έπαινος με τα λόγια είναι ιδιότης των οποιωνδήποτε, με τις πράξεις είναι ιδιότης των αξίων να κυβερνούν.

75. Να προνοής για όλους, για τους αγαθούς μεν ώστε να γίνουν άριστοι και ν’ απολαύσουν της οφειλομένης σ’ αυτούς τιμής και δικαιοδοσίας, για τους άλλους δε ώστε να βελτιωθούν στις γνώμες και ν’ απαλλαγούν της από τους νόμους ατιμίας· κι’ αυτό είναι πράγματι γνώρισμα της ευνομουμένης εξουσίας και κυβερνήσεως.

76. Να μετάθεσης τις μεταξύ τους έριδες των υπηκόων μεταφέροντάς τες στους αγώνες κατά των εχθρών υπέρ της πατρίδος.

Των τυράννων έργο είναι να προκαλούν στάσεις ανάμεσα στα πλήθη, διότι η τυραννία διασφαλίζεται με την κοινή φθορά και διχοστασία· του άρχοντος δε και του βασιλέως έργο είναι να διατηρή αστασίαστη την ομόνοια των υπηκόων, διότι το βάθρο της εξουσίας των είναι εμπηγμένο στη σωτηρία των υπηκόων.

77. Όπως ο άρχων πρέπει να είναι φοβερός στους αδικούντας, έτσι πρέπει να είναι φύλακας και προασπιστής των μη αδικούντων, αλλά τηρούντων τους νόμους.(51)

78. Τρεις αποδόσεις για τους ανθρώπους υπάρχουν τιμωρία, ψόγος, έπαινος, και αν θέλης, κι ευεργεσία. Της τιμωρίας άξιος είναι ο εχθρός, του ψόγου είναι οι πολίτες που αδικούν μέτρια, του δε επαίνου και της ευεργεσίας εκείνοι που διακρίνονται σε κατορθώματα.

Αν κανείς από τους τελευταίους μεταταχθή στην αγριότητα και μίμησι των εχθρών, αυτός επιφέρει στον εαυτό του και την ποινή εκείνου. Όποιος αλλάζει κάτι απ’ αυτά και μεταβάλλει τη διάταξι, αυτός είναι εχθρός της πολιτείας μεγαλύτερος από τους πολεμίους.

Πράγματι, όποιος ευεργετεί τους πολεμίους είναι προδότης, όποιος επαινεί τους φαύλους ανατρέπει την πόλι (διότι παρακινεί τους πολίτες προς την κακία) και όποιος δεν τιμά τους διακρινόμενους σε κατορθώματα οδηγεί την πολιτεία στην ίδια ακαταστασία.

79. Είναι βαρύ να ανακατεύωμε τον φόβο με την αγάπη· διότι όσοι αγαπούν δεν έχουν καθόλου δέος και όσοι φοβούνται δεν θέλουν ν’ αγαπούν.

Εσύ να τα ξεχωρίσης· να είσαι έτοιμος ν’ αγαπάς τους αρίστους (διότι σε τέτοιους ανθρώπους δεν χρειάζεται φόβος)· τους άλλους πρέπει να εκφοβίζης, για ν’ απέχουν από τα φαύλα. θα φοβηθούν δε χωρίς μίσος, αν σε βλέπουν να τιμωρής χωρίς οργή, αλλά σαν πατέρας που παιδαγωγεί· στα αδικήματα να τιμωρής χωρίς ευχαρίστησι και στις συμφορές και στα δυστυχήματα να βοηθής απροφάσιστα και πρόθυμα.

80. Όσοι χρησιμοποιούν τα φιλικά τους πλεονεκτήματα για υπηρεσία της πονηρίας και όχι για την ευεργεσία των συνανθρώπων, αυτοί και τη φύσι εκφαυλίζουν και την προς αυτούς εκτίμησι του δημιουργού μετατρέπουν σε ύβρι και αχαριστία.

 

49. Ισοκράτης, Προς Νικοκλέα 27 Προς Δημόνικον 37.

50. Προς Νικοκλέα 33.

51. Ισοκράτης, Προς Νικοκλέα 23.

 

Η «Επιστολή προς Βούλγαρον Ηγεμόνα» του αγίου Φωτίου του Μεγάλου δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Εποπτεία» τον Φεβρουάριο του 1992. Εισαγωγή, μετάφραση, σημειώσεις Παναγιώτης Κ. Χρήστου. Αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα Myriobiblos Βιβλιοθήκη: http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/fotios_epistoli.html