Οι συνέπειες της ανάστασης του Λαζάρου, οι κρυμμένες προφητείες και η λύπη των Μαθητών

11 Απριλίου 2023

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος, (13ος αιώνας) Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου Αγίου Όρους.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου Ομιλία ξστ’
Ιω. 12,9- 24

«Πολλοί από τους Ιουδαίους έμαθον ότι ήτο εκεί και ήλθον όχι μόνον διά τον Ιησούν, αλλά και διά να ιδούν τον Λάζαρον, που τον ανέστησεν εκ νεκρών».

1. Όπως ακριβώς ο πλούτος σκληρύνει συνήθως εκείνους που δεν προσέχουν, έτσι και η εξουσία· διότι ο μεν πλούτος οδηγεί εις πλεονεξίαν, ενώ η εξουσία εις αλαζονείαν. Πρόσεχε λοιπόν ότι το μεν πλήθος των Ιουδαίων, που ήτο υπό εξουσίαν, είναι υγιές, οι δε άρχοντες διεφθαρμένοι. Διότι, το ότι πολλοί από το πλήθος επίστευον εις αυτόν, το αναφέρουν συνεχώς οι Ευαγγελισταί, λέγοντες ότι «πολλοί από το πλήθος επίστευσαν εις αυτόν», ενώ από τους άρχοντας δεν επίστευον.

Και οι ίδιοι οι άρχοντες, όχι το πλήθος, λέγουν· «Μήπως κανείς από τους άρχοντας επίστευσεν εις αυτόν;». Αλλά τι λέγει; «Το πλήθος, που δεν γνωρίζει τον Θεόν, είναι καταραμένον». Εκείνους που επίστευον τους αποκαλούσαν καταραμένους, ενώ τους εαυτούς των, που εφόνευον, συνετούς. Και εις την περίπτωσιν αυτήν, βλέποντες το θαύμα, επίστευον πολλοί, ενώ οι άρχοντες δεν ηρκούντο μόνον εις τα ιδικά των κακά, αλλ’ επεχείρουν και τον Λάζαρον να φονεύσουν.

Έστω τον Χριστόν ήθελον να τον φονεύσουν επειδή κατήργει το Σάββατον, επειδή εξίσωνε τον εαυτόν του με τον Πατέρα και εξ αιτίας των Ρωμαίων, όπως έλεγον, ενώ τον Λάζαρον με ποίαν κατηγορίαν ήθελον να τον φονεύσουν; Μήπως άραγε ήτο έγκλημα το ότι ευηργετήθη: Βλέπεις πως είναι φονική η προθεσίς των; Μολονότι βέβαια πολλά θαύματα έκαμεν, αλλ’ όμως κανένα δεν τους εξηγρίωσεν έτσι, ούτε ο παράλυτος, ούτε ο τυφλός διότι αυτό ήτο και ως προς την φύσιν του θαυμαστότερον και είχε γίνει μετά από πολλά άλλα και ήτο παράδοξον να ιδή κανείς τετραήμερον νεκρόν να περιπατή και να ομιλή.

Καλά βέβαια είναι (δεν είναι;) της εορτής τα κατορθώματα, να αναμιγνύουν την πανήγυριν με φόνους. Άλλως τε, εις την περίπτωσιν εκείνην εθεώρουν καλόν να τον κατηγορούν διά το Σάββατον, και έτσι ν ̓ απομακρύνουν το πλήθος από αυτόν, ενώ εις αυτήν την περίπτωσιν, επειδή δεν είχον να τον κατηγορήσουν διά τίποτε, στρέφουν την προσπάθειάν των εναντίον του θεραπευθέντος διότι εδώ δεν ημπορούσαν να ειπούν ούτε και ότι αντιτίθεται εις τον Πατέρα καθ’ όσον η προσευχή τους απεστόμωνεν.

Επειδή λοιπόν εξέλειπεν από εδώ αυτό διά το οποίον τον κατηγόρουν πάντοτε και το θαύμα ήτο λαμπρόν, προχωρούν προς τον φόνον. Ώστε και εις τον τυφλόν θα ημπορούσαν να κάμουν το ίδιο, εάν δεν είχον να τον κατηγορήσουν διά το Σάββατον. Άλλωστε, εκείνος μεν ήτο άσημος και τον εξεδίωξαν από το ιερόν, ενώ αυτός ήτο επίσημος και αυτό γίνεται φανερόν από το ότι πολλοί ήλθον να παρηγορήσουν τας αδελφάς του και το θαύμα συνέβη παρουσία όλων και με πάρα πολύ παράδοξον τρόπον. Διά τούτο όλοι έτρεχον να ιδούν. Αυτό βέβαια τους επλήγωνε, το ότι, ενώ ήρχισεν η εορτή, όλοι, αφού άφησαν αυτήν, έρχονται εις την Βηθανίαν.

Επεχείρησαν λοιπόν να τον φονεύσουν και δεν εφαίνοντο να το τολμούν αυτό· τόσον πολύ εδιψούσαν διά αίμα. Και διά τούτο ο νόμος αρχίζει από αυτό «Ου φονεύσεις» και ο προφήτης δι’ αυτό τους κατηγορεί «Τα χέρια των είναι γεμάτα από αίμα».

Πώς λοιπόν ενώ δεν εκυκλοφορούσε φανερά εις την Ιουδαίαν και είχε φύγει εις την έρημον, πάλιν εισέρχεται με παρρησίαν εις τα Ιεροσόλυμα; Αφού έσβησε τον θυμόν των με την αναχώρησίν του, επιστρέφει, αφού είχον καθησυχάσει. Άλλως τε δε το πλήθος που εβάδιζεν έμπροσθέν του και αυτό που τον ηκολούθει, ήτο ικανόν να τους δημιουργήση ανησυχίαν· διότι κανένα θαύμα δεν τους προσήλκυσε τόσον, όσον το θαύμα του Λαζάρου. Και άλλος δε Ευαγγελιστής λέγει, ότι «έστρωσαν τα ενδύματά των κάτω από τα πόδια του» και ότι «όλη η πόλις εσείσθη» με τόσην μεγάλην τιμήν εισήρχετο.

Το έκαμε δε αυτό, αφ ̓ ενός μεν διατυπώνων προφητείαν, αφ’ ετέρου δε εκπληρών προφητείαν, και το ίδιο πράγμα ήτο αρχή της μιας προφητείας και τέλος της άλλης διότι το μεν «χαίρε, διότι ο βασιλεύς σου έρχεται προς εσένα πράος», ήτο σημείον εκπληρώσεως προφητείας, το να καθίση δε επάνω εις όνον, ήτο πράγμα που προδιετύπωνε το μέλλον, ότι δηλαδή επρόκειτο να θέση υπό την εξουσίαν του το ακάθαρτον γένος των εθνικών.

Πώς δε άλλοι λέγουν, ότι έστειλε μαθητάς και είπε, «Λύσατε την όνον και το πωλάρι», ενώ αυτός δεν λέγει τίποτε παρόμοιον, αλλ’ ότι εκάθισεν εις το ονάριον που ηύρεν. Βέβαια δυνατόν ήτο και τα δύο να συμβούν, και να έλυσαν οι μαθηταί την όνον και να την ωδηγούσαν, και να ηύρεν το ονάριον και να εκάθισεν επάνω εις αυτό. Έλαβον δε τα βάγια από τους φοίνικας και τας ελαίας και έστρωσαν τα ενδύματά των κάτω, διά να δείξουν ότι είχον πλέον περί αυτού ανωτέραν γνώμην από ό,τι διά προφήτην, και έλεγον «Ωσαννά, ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου».

Βλέπεις ότι αυτό προ πάντων τους κατέπνιγε, το ότι επείσθησαν όλοι ότι δεν είναι αντίθεος; και αυτό προ πάντων διέσπα τον λαόν, το ότι έλεγεν ότι ήλθεν από τον Πατέρα; Τι σημαίνει δε, «Χαίρε πάρα πολύ, θυγατέρα Σιών»; Επειδή όλοι οι βασιλείς αυτών ήσαν ως επί το πλείστον άδικοι και πλεονέκται και παρέδωσαν αυτούς εις τους εχθρούς των και το πλήθος διέστρεφον, και τους καθίστων υπολόγους εις τους εχθρούς των, ‘Λάβε θάρρος’, λέγει, ‘αυτός δεν είναι τέτοιος, αλλ ̓ είναι πράος και επιεικής’ και αυτό γίνεται φανερόν από την όνον· διότι δεν εισήλθεν ακολουθούμενος από στρατόν, αλλ ̓ έχων μόνον όνον’.

«Αυτό», λέγει, «δεν το εγνώριζον οι μαθηταί του, ήτο γραμμένον δι’ αυτόν». Βλέπεις, ότι αγνοούσαν τα περισσότερα, επειδή αυτός δεν τους τα εφανέρωνεν; καθ ̓ όσον, όταν είπε, «Λύσατε αυτόν τον ναόν και εις τρεις ημέρας θα τον ανοικοδομήσω», ούτε τότε αντελήφθησαν οι μαθηταί του αυτό· και άλλος δε Ευαγγελιστής λέγει, ότι ήτο κρυμμένον εις αυτούς το βαθύτερον νόημα των λόγων του και δεν εγνώριζον ότι πρέπει αυτός ν ̓ αναστηθή εκ νεκρών.

Αλλ ̓ αυτό μεν δικαίως εκρύπτετο διά τούτο και άλλος Ευαγγελιστής λέγει, ότι τον καθένα από τους λόγους του που ήκουον τους εγέμιζεν από πόνον και ήσαν λυπημένοι αυτό δε συνέβαινεν, επειδή δεν εγνώριζον τον λόγον περί της αναστάσεώς του. Αλλ ̓ αυτό μεν δικαίως εκρύπτετο, επειδή ήτο ανώτερον από τας πνευματικας ικανότητάς των, όμως το της όνου διατί δεν έφανερώθη εις αυτούς; Επειδή και αυτό ήτο σπουδαίον.

Συνεχίζεται

Από τον τόμο Ιωάννου Χρυσοστόμου, Άπαντα τα έργα 14, Υπόμνημα εις το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον Γ, (Ομιλίαι ΝΕ’-ΠΗ’), των εκδόσεων Πατερικαί εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς», Θεσσαλονίκη 1981, κείμενο, μετάφραση, σχόλια Ελευθέριος Μερετάκης (Θεολόγος).