«Τι μετά νεκρών τον ζώντα λογίζεσθε;»

Αγία και Μεγάλη Παρασκευή και ένα ανάμεικτο συναίσθημα χαρμολύπης κυριαρχεί στις καρδιές όλων. Αφενός μεν λύπη, διότι «η των πάντων ζωή» εν τω τάφω κείται, αφετέρου δε χαρά, διότι ο των όλων Κύριος «τάφω συνεσχέθη αλλ’ ου κατεσχέθη», «ίνα αθανατίσας ζωώση ημάς ως αθανατος» (από την υμνολογία της ημέρας).

Εξ άλλου, το πρωί της ημέρας αυτής, στις Ώρες, τα αποστολικά αναγνώσματα που διαβάζονται μετά από τους Ψαλμούς και τις Προφητείες είναι όλα παρμένα απ’ τις επιστολές του Παύλου και τονίζουν, ακριβώς, την λυτρωτική και αναγεννητική δύναμη του Σταυρού. Έτσι ο Σταυρός, στην Καινή Διαθήκη, δεν αποτελεί πλέον όργανο τιμωρίας αλλά σύμβολο της απέραντης αγάπης του Εσταυρωμένου, διότι «έτι αμαρτωλών όντων ημών Χριστός υπέρ ημών απέθανεν». Συγχρόνως αποτελεί όργανο σωτηρίας, αφού «εν τω αίματι αυτού ημείς σωθησόμεθα» (Ρωμ. ε’ 10) και εν τέλει «εν τω μώπωπι αυτού ημείς ιάθημεν». Να γιατί ο Παύλος αναφωνεί: «εμοι δε μη γένοιτο καυχάσθω, ει μη εν τω Σταυρώ του Κυρίου» και «εν Χριστώ Ιησού ουκέτι περιτομή, ακροβυστία, (…) ζύμη παλαιά, αλλά καινή ζύμη και καινή κτίσις» (Γαλ. στ’ 14-16, Κορ. Α’ ε’ 6-8).

Αυτό το φαινομενικά παράδοξο, ο θάνατος του Χριστού να σηματοδοτεί την ζωοποίησή μας, πραγματικά μόνον δυνάμει της άπειρης αγάπης Του μπορεί να ερμηνευθή.

Πηγή: www.asceticexperience.com

Κοντολογίς, σ’ ένα από τα λυρικώτερα τροπάρια των Εγκωμίων ο Χριστός μας παρομοιάζεται με το φιλόστοργο πτηνό, τον πελεκάνο, που τιτρώσκει –τρυπάει- την πλευρά του, ώστε με το αίμα που αναβλύζει να ζωογονήση τα μισοπεθαμένα από το δάγκωμα του δηλητηριώδους όφεως παιδιά του, «επιστάξας ζωτικούς αυτοίς κρουνούς».

Εξ άλλου, σ’ όλα τα τροπάρια, μαζί με τον θρήνο για τον ακατανόητο,ανθρωπίνως, θάνατο του Ευεργέτου Σωτήρος και για την ανάρμοστη ταφή Του («τα μύρα τοις θνητοίς υπάρχει αρμόδια»), συμπλέκεται και η ελπίδα για την Ανάστασή Του και την συνακόλουθη σωτηρία των ανθρώπων: «Ειρήνην Εκκλησία, λαώ σου σωτηρίαν δώρησαι ση εγέρσει» (Γ’ Στάση).

Τα Εγκώμια, επομένως, αποτελούν ένα είδος «εορταστικού θρήνου», απολύτως εναρμονισμένου με την ατμόσφαιρα της χαρμολύπης και της υπόλοιπης ακολουθίας της ημέρας.

Χαρακτηριστικώτερο παράδειγμα αποτελούν τα Ευλογητάρια, που ψάλλονται αμέσως μετά από τα Εγκώμια, σε ήχο πλ. α’, δηλωτικό ακριβώς του ανάμεικτου συναισθήματος της χαρμολύπης που περιγράψαμε. Έτσι, η ελπίδα για την Ανάσταση του Σωτήρος μετατρέπεται πλέον σε βεβαιότητα και το γεγονός της Αναστάσεως παρουσιάζεται ως ήδη συντελεσθέν! Ιδού: «των αγγέλων ο δήμος κατεπλάγη ορών σε … του θανάτου την ισχύν καθελόντα (να καταλύης) και συν εαυτώ τον αδάμ εγείραντα και εξ άδου πάντας ελευθερώσαντα». Σε άλλο τροπάριο, ο Άγγελος λέει στις Μυροφόρες ότι «ο Σωτήρ εξανέστη του μνήματος»﮲ επίσης ότι «θρήνου ο καιρός πέπαυται﮲ μη κλαίετε﮲ την ανάστασιν δε αποστόλοις είπατε», και το κορυφαίο: «τι μετά νεκρών τον ζώντα λογίζεσθε; ως Θεός γαρ εξανέστη του μνήματος». Γι’ αυτό, Ευλογητάρια ψάλλονται κάθε Κυριακή, σε ανάμνηση της Αναστάσεως του Κυρίου μας!

Και όλα αυτά, ενώ πρόκειται σε λίγο να ακολουθήση η Έξοδος του Επιταφίου. Η ατμόσφαιρα του θρήνου έχει επισκιαστή πλήρως από το κυρίαρχο συναίσθημα της χαράς για την Ανάσταση του θρηνουμένου Κυρίου!

Έτσι και οι Αίνοι που ακολουθούν, πριν ακριβώς από την Δοξολογία, έχουν συντεθή στο ίδιο εορταστικό αναστάσιμο πνεύμα: «Δόξα τη ση οικονομία, δι’ ης (χάριν στην επιτέλεση, δηλαδή, του σχεδίου της θείας οικονομίας για την σωτηρίας των ανθρώπων) εδωρήσω ημίν την παναγίαν εκ νεκρών σου ανάστασιν». Σε άλλο τροπάριο των Αίνων ο υμνογράφος μας καλεί: «αυτώ βοήσωμεν﮲ ανάστα ο Θεός, κρίνων την γην, (…)», «ανάστηθι αυτεξουσίως ο δούς σεαυτόν υπέρ ημών εκουσίως», «ο συντρίψας κράτος θανάτου και ανοίξας πύλας Παραδείσου ανθρώποις, δόξα σοι».

Γίνεται, επομένως, απολύτως φανερό ότι τα Ευλογητάρια και οι Αίνοι, κυρίως, εισάγουν στο εορταστικό πνεύμα της επομένης ημέρας, του Μεγάλου Σαββάτου, οπότε το πρωΐ, που ακούμε τον Εσπερινό της ημέρας, μετά από το αποστολικό ανάγνωσμα, ψάλλεται πανηγυρικά το: «Ανάστα, ο Θεός, κρίνων την γην …»

Τέλος, κατά το πέρας του Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου (Μεγάλη Παρασκευή εσπέρας), διαβάζεται, στο ίδιο ακριβώς αναστάσιμο πνεύμα που περιγράψαμε παραπάνω, μια καταπληκτική προφητεία του Ιεζεκιήλ. Ο Κύριος, λέει ο προφήτης, τον μεταφέρει «εν μέσω πεδίου μεστού οστέων ανθρωπίνων», τα οποία, με θαυμαστό τρόπο, αποκτούν πνεύμα ζωής, νεύρα και σάρκες, «και έζησαν και έστησαν επί των ποδών αυτών», ένδειξη ότι ο Κύριος, όπως λέει στον προφήτη, θα ανοίξη τους τάφους και θα αναγάγη εκ των τάφων τον λαό Του!

Με την αισιόδοξη αυτήν προφητεία και με τα αναστάσιμα στιχηρά «Αναστήτω ο Θεός και διασκορπισθήτωσαν οι εχθροί αυτού…», «ως εκλείπει καπνός εκλιπέτωσαν…», που ακολουθούν το επίσης ελπιδοφόρο Αποστολικό ανάγνωσμα (Κορ. Α’, ε’ 6-8, Γαλ. γ’ 13-14), ολοκληρώνεται η Ακολουθία του Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου, προετοιμάζοντάς μας έτσι, καταλλήλως, για τον εορτασμό της επομένης ημέρας.

Εναρμονιζόμενοι, λοιπόν, και εμείς με το πνεύμα των ημερών, ας βιώσωμε με κατάνυξη και ηρεμία τα κοσμοσωτήρια γεγονότα των Παθών του Κυρίου, με την γλυκιά προσμονή αλλά και την απόλυτη βεβαιότητα ότι μέσα από την κορύφωσή των θα φθάσωμε να εορτάσωμε πανηγυρικά και την Αγία και Ένδοξό Του Ανάσταση. Αμήν. Γένοιτο!