Το Γενέθλιον του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου
24 Ιουνίου 2024Η εορτή της γεννήσεως του αγίου ᾽Ιωάννου Προδρόμου συνιστά ιδιαίτερα χαρμόσυνο γεγονός για όλη τη Δημιουργία : χαίρουν οι άγγελοι του Θεού, όλος ο πιστός στον Χριστό κόσμος, αλλά ακόμη και η ίδια η άλογη φύση: «Γήθεται άπασα κτίσις τω σω τόκω θεικώς». Αιτία γι᾽ αυτό είναι όχι μόνον ότι γεννήθηκε ένας ακόμη άνθρωπος – και αυτό κατά τον Κύριο είναι γεγονός χαράς: «διά την χαράν ότι εγεννήθη άνθρωπος εν τω κόσμω» είπε κάπου – αλλά ότι γεννήθηκε εκείνος που προετοίμασε το έδαφος για τον ερχομό του Σωτήρα Χριστού, δηλαδή φάνηκε το λυχνάρι πριν έρθει το φως, ήρθε η αυγή πριν ανατείλει ο Ήλιος, ακούστηκε η φωνή που φανέρωσε τον ίδιο τον Λόγο. Οι ύμνοι της ᾽Εκκλησίας μας δεν φείδονται επαίνων και εγκωμίων για να δηλώσουν τη χαρμόσυνη αυτή πραγματικότητα, όπως π.χ. «γεννήθηκε ο Πρόδρομος, η φωνή του Λόγου και του φωτός», «το λυχνάρι έρχεται πριν το φως, η αυγή φανερώνει την έλευση του ήλιου της δικαιοσύνης, προκειμένου να δημιουργηθούν εκ νέου όλα και να σωθούν οι ψυχές μας».
῎Ετσι η γέννηση του ᾽Ιωάννου του Προδρόμου αφενός αποτελεί χαρά που αντανακλά την υπέρμετρη και άφατη χαρά για τον ερχομό στον κόσμο του Χριστού, του ενσαρκωθέντος Θεού μας, αφετέρου προβάλλει το μέγεθος της προσωπικότητας του αγίου ᾽Ιωάννη, αφού είναι ο μόνος μάλιστα που δέχτηκε αργότερα τόσους επαίνους από τον Κύριο και συνεπώς δηλώθηκε με τον πιο πανηγυρικό τρόπο το ύψος της αγιότητάς του: «Κανείς από τους ανθρώπους δεν είναι μεγαλύτερος του Ιωάννου», «ο μεγαλύτερος προφήτης από όλους τους προφήτες, που άλλος σαν κι αυτόν δεν υπάρχει ούτε πρόκειται να γεννηθεί». Γι᾽ αυτό και η ᾽Εκκλησία μας, στοιχώντας στον ίδιο τον αρχηγό της, τον τοποθέτησε δεύτερο μετά την Παναγία Μητέρα του Κυρίου, με ιδιαίτερη καθημερινή μνημόνευσή του μετά από Αυτήν και με τη θέση του στο τέμπλο κάθε ναού στα αριστερά του Κυρίου.
Το προφητικό και προδρομικό του στοιχείο δηλώθηκε από την αρχή της δράσης του στην έρημο του ᾽Ιορδάνου, πρώτον με το κήρυγμα της μετανοίας και το βάπτισμα της μετανοίας και δεύτερον με τη διαρκή αναφορά του στον ερχόμενο Μεσσία. Κι αυτά τα δύο ήταν άμεσα συνδεδεμένα μεταξύ τους, διότι κανείς δεν μπορούσε και δεν μπορεί να πιστέψει στον Χριστό, αποδεχόμενος Αυτόν ως προσωπικό του λυτρωτή, αν δεν μετανοήσει για τις αμαρτίες του, με αλλαγή του τρόπου της ζωής του και με προσανατολισμό του στο θέλημα του Θεού. Η γνησιότητα της δράσης του από την άλλη, δηλαδή ότι βρίσκεται στο έργο αυτό σταλμένος από τον Θεό, επιβεβαιώθηκε και από το μαρτυρικό τέλος της ζωής του, που επιστέγασε ουσιαστικά την όλη μαρτυρική πορεία του, και κυρίως από τα λόγια, όπως είπαμε, του ίδιου του Κυρίου, για τον Οποίο ο Ιωάννης πάντοτε τόνιζε ότι «Εκείνον δεί αυξάνειν, εμέ δε ελαττούσθαι» – Εκείνος πρέπει να αυξάνει και εγώ να ελαττώνομαι. Η μεγαλωσύνη του από την άποψη αυτή φάνηκε και από το μέγεθος της ταπείνωσής του.
Η υπέρμετρη αγιότητά του και το καταλυτικό για την προετοιμασία του ερχομού του Χριστού έργο του δεν οφείλονται μόνο στη χάρη και τη δύναμη του Θεού. ‘Ο ᾽Ιωάννης ήταν ο ενεργούμενος από το Πνεύμα του Θεού προφήτης, αλλά που συνήργησε σ᾽ αυτό και ο ίδιος τα μέγιστα, για να αναδειχθεί στο σημείο που έφτασε. Και η συνέργειά του έγκειτο στην κατάθεση της θέλησής του στην υπακοή του θελήματος του Θεού. ᾽Αδιάκοπα ο ᾽Ιωάννης , ήδη εκ βρέφους κοιλίας, έθετε τον εαυτό του στην υπηρεσία του λόγου του Θεού, γεγονός που σημαίνει ότι αυτά που του έδωσε ο Θεός – τα χαρίσματα του κατά φύσιν – τα εργάστηκε με τέτοιον τρόπο διά της αγνότητάς του και της σωφροσύνης του, ώστε να αποφύγει ο,τι οδηγούσε στην αμαρτία – το λεγόμενο παρά φύσιν – και να φτάσει με τη χάρη του Θεού στο μεγαλείο της εν Θεώ παραμονής του – σ᾽ αυτό που ονομάζεται υπέρ φύσιν. Κατά τα λόγια μάλιστα του δοξαστικού των αποστίχων του εσπερινού, ποιήματος της αγίας Κασσιανής, «αγνείαν γαρ παντελή και σωφροσύνην ασπασάμενος, είχε μεν το κατά φύσιν, έφυγε δε το παρά φύσιν, υπέρ φύσιν αγωνισάμενος». Αυτόν λοιπόν όλοι οι πιστοί, μιμούμενοι κατά τις αρετές του, ας τον παρακαλούμε να πρεσβεύει για εμάς, για να σωθούν οι ψυχές μας.