Η ενανθρώπηση του Αιώνιου Λόγου και Υιού του Θεού, του δεύτερου προσώπου της Αγίας Τριάδος είναι η υπέρτατη πράξη της φιλανθρωπίας του Θεού για να απολυτρώσει τον άνθρωπο από την φθορά και τον θάνατο, που επέλεξαν οι πρωτόπλαστοι γενάρχες μας,ο Αδάμ και η Εύα, όταν παράκουσαν την εντολή του Θεού στην Εδέμ. Η ενανθρώπηση του Θεού, που ανήγγειλε την ημέρα του Ευαγγελισμού «άγγελος πρωτοστάτης», ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, στην παρθένο Μαρία, είναι η μεγαλύτερη ανατροπή στον γήινο κόσμο,γιατί με αυτήν πραγματοποιήθηκε το θαύμα των θαυμάτων στην ιστορία της ανθρωπότητας και «του απ’αιώνος μυστηρίου η φανέρωσις», όπως μας πληροφορεί το απολυτίκιο του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Με τη φράση αυτή «άγγελος πρωτοστάτης» ξεκινά ο Ακάθιστος Ύμνος της Παναγίας μας. Είναι συνδεδεμένος με την εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, καθώς ο ακάθιστος ύμνος αρχίζει με αυτή την φράση «άγγελος πρωτοστάτης ουρανόθεν επέμφθη ειπείν τη Θεοτόκω το χαίρε». Ο άγγελος αυτός είναι ο Αρχάγγελος Γαβριήλ,με τον οποίο συνδέονται όλα τα γεγονότα που έχουν σχέση με την ενανθρώπηση του Χριστού. Απεσταλμένος από τον Θεό, συναντά την Μαρία και την πληροφορεί ότι έφθασε ο καιρός της σαρκώσεως του Λόγου του Θεού, και ότι αυτή θα γίνει η μητέρα του(Λουκ.α’,26-56), και της απευθύνει τον χαιρετισμό «Χαίρε Κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου, ευλογημένη σύ έν γυναιξί και ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου»(Λουκ.α’28-29),δηλαδή της είπε ότι, εσύ να χαρείς που έχεις γεμίσει από την Χάρη και τα Χαρίσματα του Θεού και ο Θεός να είναι μαζί σου και είσαι η πιο ευλογημένη απ’ όλες τις γυναίκες γιατί θα γεννήσεις τον Σωτήρα του κόσμου.
Και από τη στιγμή που η Μαριάμ είπε στον Αρχάγγελο Γαβριήλ «ιδού η δούλη Κυρίού,γένοιτο μοι κατά το ρήμα σού»(Λκ.1,38),έιμαι η δούλη του Κυρίου,ας γίνει το θέλημά Του,ήρθε μέσα της το Άγιο Πνεύμα και άρχισε η σύλληψη και η αύξηση του Θεανθρώπου Χριστού. Όπως μας πληροφορεί ο ευαγγελιστής Ιωάννης«και ο Λόγος σάρξ εγένετο και εσκήνωσεν έν ημίν»(Ιω.1,14).Ο Θεός γίνεται άνθρωπος και σαρκώνεται στην μήτρα της Θεοτόκου«μένοντας αναλλοίωτος Θεός και τέλειος άνθρωπος», όπως μας λέει στην ομιλία 14 ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς,ο Αρχιεπίσκοπος της Θεσσαλονίκης.Σύμφωμα με τον ίδιο επίσης η Παρθένος Μαρία είναι το «μεθόριον μεταξύ κτιστής και ακτίστου φύσεως».
Η κτίση έγινε «κόσμος αληθινός,απέκτησε μια καινούργια σημασία,ενώθηκε η θεότητα με την ανθρωπότητα.Για αυτό το θεομητορικό θαύμα, η«άσπιλος,αμόλυντος,άφθορος, άχραντος, αγνή Παρθένος,Θεόνυμφη Δέσποινα» ανυμνείται με θριαμβική χαρά από την Ορθόδοξη Εκκλησία ως «Παναγία»και «Κεχαριτωμένη»,γιατί όντας παρθένος χώρεσε και έτεκε τον Αχώρητο και μετά τον τόκο της έμεινε πάλι παρθένος,μεσίτρια ανάμεσα στον Χριστό και τον άνθρωπο,γέφυρα ανάμεσα ουρανού και γης.Στο μαφόριο της Θεοτόκου διακρίνονται,όπως πάντα,τρία αστέρια,τα «παρθενόσημα»,ένα στην κεφαλή και δύο στους ώμους,τα οποία είναι δηλωτικά της αειπαρθενίας της,δηλαδή η Παναγία ήταν Παρθένος «προ του τόκου»,παρέμεινε Παρθένος «εν τω τόκω» και παραμένει Παρθένος και «μετά τον τόκον»,πάντοτε είς τους αιώνας. Κάνει ακόμα και τους αγγέλους να θαυμάζουν το ύψος της παρθενικής της καθαρότητας ,γιατί ασύγκριτα υπερέχει αυτών,ως «τιμιωτέρα,υπερενδοξοτέρα και υπερτέρα» όλης της κτίσης.Από την ωραιότητα της Παρθενίας της Μαρίας καταπλήσσεται ο Αρχάγγελος Γαβριήλ και βοά προς Αυτήν κατά το γνωστό τροπάριο, «Την ωραιότητα της Παρθενίας σου και το υπέρλαμπρον το της αγνείας σου,ο Γαβριήλ καταπλαγείς,εβόα σοι Θεοτόκε, ποίον σοι εγκώμιον προσαγάγω επάξιον; Τί δε ονομάσω σε; Απορώ και εξίσταμαι.Διό,ως προσετάγην,βοώ σοι Χαίρε Κεχαριτωμένη».
Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ χαιρετίζει την Παναγία και όλο το ανθρώπινο γένος αρραβωνίζεται την ελευθερία και την χαρά. Αυτή η χαρά δεν είναι άλλη από τον ίδιο τον Υιό του Θεού τον Μονογενή Ιησού Χριστό.Δείχνοντας υπακοή στο θέλημα του Θεού,η Παρθένος Μαρία έγινε το «μέσο» που συμφιλίωσε τον άνθρωπο με τον Θεό.Οι θεοφόροι Πατέρες της Εκκλησίας μας λένε πως,αν ο Θεός προσέφερε τον Υιόν Του τον Μονογενή στην ανθρωπότητα ως υπέρτατο δώρο για τη σωτηρίας της,η ανθρωπότητα προσέφερε στον Πλάστη της το ωραιότερο δώρο,την Παρθένο Μαρία,καθώς με τη γεμάτη ταπείνωση συγκατάθεσή της έγινε δυνατόν να σαρκωθεί στην αγία παρθενική μήτρα της ο Άναρχος,ο Άπειρος,ο Ακατάληπτος και Απερίγραπτος (Απεριόριστος)Θεός«διά την ημετέραν σωτηρίαν».Έτσι,η Παρθένος έγινε συνεργός στο έργο της απολυτρώσεως. Ήταν μέρος της υπέρτατης δωρεάς του Θεού για τον πεσόντα άνθρωπο,και με την πάναγνη ζωή της υποδεικνύει στους ανθρώπους να σωθούν κατά Χάρη.Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ αναγγέλει στην Μαρία την παρθενική σύλληψη του Ιησού Χριστού με την επενέργεια του Αγίου Πνεύματος λεγοντάς της«Πνεύμα άγιον επελεύσεται επί σε και δύναμις υψίστου επισκιάσει σοι διό και το γεννώνενον άγιον κληθήσεται υιός Θεού» (Λουκ.1,35).
Ο στίχος αυτός ερμηνεύεται «Τριαδολογικά»,δηλαδή αναγνωρίζονται δρώντα τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδας:Ο Πατέρας(δύναμις υψίστου),ο Υιός (υιός Θεού) και το Άγιο Πνεύμα(Πνεύμα Άγιον επελεύσεται).
Όπως μας πληροφορεί ο άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας, ενώ μετά την πτώση του ανθρώπου κυριαρχούσε στο ανθρώπινο γένος η αμαρτία και το κακό παρουσιαζόταν ως φυσικό στον άνθρωπο, η Παναγία αντιστάθηκε σε κάθε κακό και απέδωσε στον Θεό αμόλυντη την ανθρώπινη ωραιότητα. Γι ‘αυτό αποτελεί την κορωνίδα του ανθρωπίνου γένους. «Άσπιλε, αμόλυντε, άφθορε, άχραντε, αγνή Παρθένε Θεόνυμφε Δεσποινα» είναι οι πρώτες λέξεις στον Ακάθιστο Ύμνο οι οποίες απευθύνονται στην Παναγία. Έχει επικρατήσει να λέγεται Ακάθιστος Ύμνος της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τιμήν της Θεοτόκου,γνωστός ως «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ»,ο οποίος ψάλλεται στους Ορθόδοξους ιερούς ναούς τις πέντε πρώτες Παρασκευές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Τις πρώτες τέσσερις Παρασκευές ψάλλεται τμηματικά και την Πέμπτη Παρασκευή των Ε’Νηστειών ψάλλεται ολόκληρος. Πρόκειται για έναν ύμνο που θεωρείται άξια ως ένα αριστούργημα της βυζαντινής υμνογραφίας.
Αποτελείται από προοίμιο και 24 οίκους δηλαδή στροφές, σε ελληνική αλφαβητική ακροστοιχίδα,από το Α έως το Ω,όπου κάθε οίκος ξεκινάει με το αντίστοιχο κατά σειρά γράμμα της ελληνικής αλφαβήτου.Οι περιττοί οίκοι (Α,Γ,Ε,) είναι εκτενέστεροι και αποτελούνται από δεκαοχτώ στίχους.Οι πέντε πρώτοι περιλαμβάνουν τη διήγηση,οι αμέσως δώδεκα αποτελούν τους χαιρετισμούς,οι οποίοι απευθύνονται προς τη Θεοτόκο και δέκατος όγδοος είναι το εφύμνιο «Χαίρε νύμφη Ανύμφευτε».Οι άρτιοι (Β,Δ,Ζ) αποτελούνται μόνο από πέντε στίχους διήγησης και το εφύμνιο «Αλληλούια».Από τους άρτιους οίκους,οι περισσότεροι αναφέρονται στον Ιησού Χριστό(Θ,Κ,Μ,Ξ,Π,Σ,Υ,Χ) και μερικοί στη Θεοτόκο (Β,Δ,Ζ,Ω).Ο Ακάθιστος ύμνος έχει ως γενικό θέμα και περιεχόμενο τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου,ο οποίος αναφερόταν και στο αρχικό προοίμιο«Το προσταχθέν μυστικώς».Περιγράφει τα ιστορικά γεγονότα με πηγές του την Αγία Γραφή και τους Πατέρες της Εκκλησίας .Επίσης προχωρεί και σε θεολογική και δογματική ανάλυσή τους.Το ιστορικό μέρος του ακαθίστου ύμνου το αποτελούν οι οίκοι οι δώδεκα πρώτοι(Α,Μ) .Σε αυτούς εξιστορούνται τα γεγονότα από τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου μέχρι την Υπαπαντή.
Ο Ευαγγελισμός αναφέρεται στους (Α,Β,Γ,Δ),κατόπιν η επίσκεψη της εγκύου Παρθένου Μαρίας στην Ελισάβετ (Ε),τα ερωτήματα του Ιωσήφ(Ζ),η προσκύνηση των ποιμένων(Η) και των μάγων (Θ,Ι,Κ),η Υπαπαντή (Μ),και η φυγή της αγίας οικογένειας στην Αίγυπτο(Λ).Οι τελευταίοι δώδεκα(Ν,Ω) αποτελούν το θεολογικό μέρος,στο οποίο ο μελωδός εδώ αναλύει τις βαθύτερες και ουσιαστικότερες προεκτάσεις της ενανθρώπησης του Κυρίου και τον σκοπό της,η οποία είναι η σωτηρία του ανθρώπου.Ακούγονται στον Ακάθιστο Ύμνο συνολικά 144 «Χαίρε»,από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ,από τον Πρόδρομο ως έμβρυο τότε στην κοιλιά της μητέρας του Ελισάβετ,από τους ποιμένες,από τους μάγους,και από τους πιστούς χριστιανούς. Τα 144 αυτά«χαίρε»,τους Χαιρετισμούς προς τη Θεοτόκο, αποτελούν ποιητικό εμπλουτισμό του χαιρετισμού του Αρχάγγελου Γαβριήλ«Χαίρε Κεχαριτωμένη» ,όπως αναφέρει ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Είναι γραμμένος ο Ακάθιστος Ύμνος πάνω στους κανόνες της ομοτονίας,της ισοσυλλαβίας και εν μέρει της ομοιοκαταληξίας .Η γλώσσα συγγραφής του είναι σοβαρή,ποιητική,πλούσιου λεξολογίου και χρήσης ποικίλων ωραίων κοσμιτικών επιθέτων.Πλουτίζεται επίσης από πολλά σχήματα λόγου όπως οι αντιθέσεις και οι μεταφορές.Το περιέχομενό του αναφέρεται στην εξύμνηση της ενανθρώπησης του Θεού μέσω της Υπεραγίας Θεοτόκου,γεγονός που συμβαίνει με πολλές εκφράσεις χαράς και αγαλλίασης,όπου του προσδίδουν του Ακάθιστου Ύμνου θριαμβευτικό τόνο δημιουργώντας στον αναγνώστη εικόνες χαρούμενες και νικητήριες .
Ονομάζεται «Ακάθιστος Ύμνος»καθώς κατά την διάρκεια της ψαλμωδίας του οι πιστοί μένουν σε όρθια στάση.Υπό τις συνθήκες που εψάλλει ο ύμνος για πρώτη φορά, τις οποίες θα αναλύσουμε παρακάτω,οι πιστοί έμειναν όρθιοι στο άκουσμα της ψαλμωδίας αυτής προς σεβασμό στο πρόσωπο της Παναγίας που είναι αφιερώμενος ο ύμνος,έτσι συνεχίστηκε έως σήμερα με το εκκλησίασμα να μένει σε όρθια στάση όταν ψάλλεται ο Ακάθιστος Ύμνος.
Μία ιστορία λαμπρή υπάρχει γύρω από τον «Ακάθιστο Ύμνο»μία νικητήρια και θριαμβευτική ιστορία,αυτή της θαυματουργικής παρέμβασης της Υπεραγίας Θεοτόκου στην Κωνσταντινούπολη,όπου και την έσωσε μαζί με τους κατοίκους της,από την αιφνίδια εισβολή των κατακτητών.
Ήταν το έτος 626 όταν στην βασιλίδα των πόλεων,την Κωνσταντινούπολη,εισέβαλαν να την πολιορκήσουν θέλοντας να την κατακτήσουν οι κατακτητές,οι Αβάροι. Νωρίτερα είχαν συνθηκολογήσει με τους Πέρσες οι Αβάροι ,με αποτέλεσμα αυτό να μπορούσε να γίνει πιο εφικτό σύμφωνα με τα σχέδιά τους .Σε μία δεδομένη χρονική περίοδο μάλιστα που είχαν καλά επεξεργαστεί νωρίτερα ,αφού γνώριζαν ότι ο αυτοκράτορας Ηράκλειος και τα μεγάλα στρατεύματά του έλειπαν από την Κωνσταντινούπολη γιατί μάχονταν με τους Πέρσες προκειμένου να ξανααποκτήσουν τον Τίμιο Σταυρό του Χριστού που είχαν κλέψει οι Πέρσες από τα Ιεροσόλυμα. Τον 7ο αιώνα η βυζαντινή αυτοκρατορία όπως είναι γνωστό εκτείνονταν σε Ευρώπη και Ασία.Μεταξύ των ορίων κυβερνήσεώς της βρισκόταν και οι Άγιοι Τόποι.Τον αιώνα αυτό οι Πέρσες καταπάτησαν τις ανατολικές ακτές της αυτοκρατορίας και εισέβαλαν στα Ιεροσόλυμα προκειμένου να κλέψουν τον Τίμιο Σταυρό του Χριστού που βρισκόταν εκεί από τον καιρό που τον είχε βρεί η αγία Ελένη,η μητέρα του αυτοκράτορα της βυζαντινής αυτοκρατορίας ,Κωνσταντίνου και ακολούθως σε αγίου Κωνσταντίνου.Οι Πέρσες εισβολείς με τα ύπουλα και δόλια σχέδιά τους έκλεψαν και μετέφεραν τον μεγαλύτερο θησαυρό του κόσμου τον Τίμιο Σταυρό του Χριστού,στην πρωτεύουσά τους,την Κτηφισώντα.
Μετά από αυτήν την εισβολή με το εγκληματικό πραχθέν της ληστείας του Τίμιου Σταυρού του Χριστού,ο αυτοκράτορας της βυζαντινής αυτοκρατορίας Ηράκλειος εκστράτευσε προς την Ανατολή και έφτασε μέχρι την Κτηφισώντα,προκειμένου να νικήσει τους Πέρσες και να πάρει πίσω τον Τίμιο Σταυρό του Χριστού.Κάτι που κατάφερε θριαμβευτικά,τους νίκησε και πήρε πίσω τον Τίμιο Σταυρό του Χριστού και τον πήγε πίσω στα Ιεροσόλυμα,όπου υψώθηκε ο Τίμιος Σταυρός για δεύτερη φορά,μετά την εύρεσή του από την αγία Ελένη,γεγονός που η εκκλησία μας τιμά στις 14 Σεπτεμβρίου εκάστου έτους.
Απουσία λοιπόν του πολυάριθμου στρατού της βυζαντινής αυτοκρατορίας από την Κωνσταντινούπολη εκείνη την χρονική στιγμή,θεωρούσαν οι Αβάροι, ότι ήταν η καταλληλότερη στιγμή να αποκτήσουν την βασιλίδα πόλη του κόσμου. Την πόλη με την καταλληλότερη γεωστρατηγική θέση, που αποτελεί την πύλη για την Ασία, για την βορειοανατολική Ευρώπη και την Μεσόγειο, που μπορεί να ελέγξει την Μεσόγειο, τη Δύση και την Ανατολή, και να διδραματίσει τον ρόλο του πρωταγωνιστή στην ανάπτυξη του εμπορίου, της πολιτικής, της οικονομίας, της άμυνας, και του πολιτισμού ως κοιτίδα επιστημών, τεχνών και γραμμάτων και η οποία αποτελεί φυσικά το σκήπτρο αυτού που την κατείχε. Άλλα τα σχέδια όμως των κατακτητών και άλλα του Θεού.Δεν έπεσε η πόλη στα χέρια των Αβάρων εξαιτίας της θαυματουργικής παρουσίας της Παναγίας.
Εκείνο το διάστημα όπως είπαμε ο αυτοκράτορας επιχειρούσε στην Περσία με τον μεγάλο του στρατό και στην Κωνσταντινούπολη είχε μείνει μόνο ένας μικρός αριθμός από στρατιωτικές δυνάμεις με αρχηγό τον Φρούραρχο Βώνο ,να προστατεύουν την πόλη,τις γυναίκες,τα παιδιά,τους ηλικιωμένους και τους αρρώστους.Ο βασιλίας των Αβάρων Χαγάνος,ύπουλα και δόλια σκεπτόμενος έρχεται να καταλάβει την Κωνσταντινούπολη όταν αυτή είναι ανοχύρωτη από ανθρώπινο αμυντικό δυναμικό για την προστασία των τειχών της.Κάτι που αν ήταν διαφορετικές οι συνθήκες και ο πολυάριθμος στρατός της Κωνσταντινούπολης δεν απουσίαζε σε μάχη και βρισκόταν εκεί στις επάλξεις,δεν θα περνούσε καν απ’το νού των Αβάρων να πάνε και να πολιορκήσουν την Κωνσταντινούπολη,γιατί αμέσως θα υπήρχε η απόκρουσή τους από τον στρατό.
Οι κάτοικοι της Πόλης στην είδηση της πολιορκίας αναστατώνονται και γνωρίζοντας ότι δεν υπάρχει ισχυρή άμυνα τους πιάνει ταραχή και άγχος.Στην αντιπροσωπία που εστάλη στους Αβάρους προκειμένου να μην προχωρήσουν στην λεηλασία της πόλης τους,η απάντηση του βασιλιά τους ήταν αποτροπιαστική .Τους είπε να μην τους ξεγελάει ο Θεός που πιστεύουν ότι θα σωθούν και ότι αύριο θα είναι ο κύριος της πόλης.Επίσης με άκρα αναισθησία είπε πως μόνο αν γίνουν πουλιά και πετάξουν ή ψάρια και κολυμπήσουν μόνον τότε θα καταφέρουν να σωθούν .Τόσο σίγουρη την νόμιζε την νίκη που η συμπεριφορά του απέναντι στον άμαχο πληθυσμό και τα γυναικόπαιδα υπήρξε άκρως αποτροπιαστική με τα λεγομενά του ότι δεν θα σωθεί κανένας, να πέφτουν σαν κεραυνός εν αιθρία.Στο ποίμνιο όμως της βασιλίδας πόλεως,σαν φωτιά έπεσε ο πύρινος και φλογερός λόγος του Πατριάρχη Σέργιου,που καλεί όλον τον χριστιανικό πληθυσμό σε επιστράτευση λέγοντάς του«Κρίμα είναι να απελπίζεσθε. Σκέφτεστε σαν άνθρωποι που δεν πιστεύετε στον αληθινό Θεό.Ο αυτοκράτορας φεύγοντας εμπιστεύθηκε την πόλη και τον πληθυσμό της στα χέρια της Παναγίας μας.Ας επιστρατευθούμε όλοι με Στρατηγό την Παναγία κι ας ενωθούμε όλοι στη μάχη. Στην μάχη της Προσευχής!
Μαζί με μητροπολίτες , ιερείς,διακόνους,μικρά παιδιά ηλικιωμένους και αρρώστους και γενικότερα με όλο τον χριστιανικό πληθυσμό,ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως πραγματοποιεί λιτανεία κρατώντας στα χέρια του την εικόνα της Παναγίας των Βλαχερνών και ζητώντας προσευχόμενοι στον έναν και μοναδικό Θεό ,τον Τριαδικό Θεό,τον Πατέρα,τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα,να τους βοηθήσει και να σωθούν από την επιδρομή των κατακτητών Αβάρων.Είχαν εναποθέσει όλες τις ελπίδες τους στην Μεσίτρια Ουρανού και Γής,την μητέρα του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού,την Παναγία, την Υπέρμαχο Στρατηγό να βάλει το χέρι της.
Η Κωνσταντινούπολη, τα εγκαίνια της οποίας έγιναν στις 11Μαΐου του έτους 330 μ.Χ. από τον αυτοκράτορα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας Κωνσταντίνο και μετέπειτα σε άγιο Κωνσταντίνο της Ορθόδοξης Εκκλησίας ,μετά από λιτανεία που έκανε την αφιέρωσε την πόλη αυτή στην Παναγία ανακοινώνοντας εκεί το νέο όνομα της πόλης σε νέα Ρώμη, και την κατέστησε σε πρωτεύουσα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας ,κάνοντας μεταφορά της πρωτεύουσας από την Ρώμη ,στην νέα Ρώμη όπως την είχε ονομάσει ,την Κωνσταντινούπολη. Πόλη δηλαδή που ήδη είχε αφιερωθεί στην Παναγία και στη συνείδηση του χριστιανικού κόσμου η Κωνσταντινούπολη ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με την Παναγία.
Στην κατάσταση της πολιορκίας τώρα, ένα σκηνικό μεγάλης αγριότητας άρχισε να επικρατεί,με τους κατακτητές να αρχίζουν τις επιχειρήσεις τους να στερεώνουν σκάλες για να ανέβουν στα τείχη της πόλης και να μπούνε μέσα να την καταλάβουν,και τον στόλο να είναι έτοιμος για απόβαση μετά το σύνθημα. Έντρομοι οι Κωνσταντινουπολίτες περίμεναν το τέλος που ερχόταν,η καρδιά τους χτυπούσε δυνατά σε αγωνιώδης ρυθμούς, και τα μάτια τους δακρυσμένα έβλεπαν τον Πατριάρχη τους ,τα χέρια του οποίου ήταν υψωμένα σε δέηση και προσεύχονταν.Το μόνο «όπλο» που διέθεταν ήταν η Προσευχή και το πιο σημαντικό επίσης! Προσεύχονταν με όλο τους το είναι ακατάπαυστα στον Θεό,και περίμεναν η Παναγιά να ανατρέψει τα μέχρι στιγμής δεδομένα, να παρέμβει και να αλλάξει το σκηνικό και να σωθούνε. Ω του θαύματος και αυτό συνέβη! Η Παναγία ανταποκρίθηκε στις προσευχές τους και η μεγάλη Χάρη της έδρασε καταλυτικά στην αντιμετώπιση των κατακτητών Αβάρων. Στιγμιαίως οι καιρικές συνθήκες άλλαξαν άρδην.
Ανεμοστρόβιλος φοβερός επικράτησε εκεί που αποδόθηκε σε θεϊκή αρωγή. Δημιουργήθηκε έντονη τρικυμία από τον ανεμοστρόβιλο που κατέστρεψε όλο τον εχθρικό στόλο των πολιορκητών. Πολλοί εκεί βλέπουν μία γυναικεία ασκητική και με αρχοντικό ανάστημα μορφή να τριγυρνά στα τείχη της Πόλης,να εμψυχώνει και να καθησυχάζει τους Χριστιανούς,και να διώχνει σε φυγή τους τρομερούς κατακτητές.Κανείς δε θα αμφέβαλλε πως ήταν η Παναγία,η Υπέρμαχος Στρατηγός,η γλυκιά μάνα των Χριστιανών.Τα ανίσχυρα δεδομένα για τον άνθρωπο έγιναν δυνατά για τον Θεό,και έτσι την αδυναμία προστασίας των ανθρώπων από τους κατακτητές τους ,ήρθε τώρα η άγια Χάρη του Θεού και τους βοήθησε να σωθούν,αφού για αυτόν τα πάντα είναι δυνατά. Οπως ο ίδιος Χριστός μας διδάσκει «Θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμο». Αυτό είναι που είπε στους μαθητές του πορευόμενος προς το «εκούσιον πάθος»,λίγες ώρες πρίν την Μαρτυρική Σταύρωσή του,για να έρθει αμέσως μετά η ένδοξη Ανάστασή του.Με την έννοια αυτή του χωρίου από το ευαγγέλιο του Ιωάννη«Θαρσείτε,εγώ νενίκηκα τον κόσμον»(Ιω.16,33),ο Χριστός λέει στους φοβισμένους μαθητές Του «να έχετε θάρρος,γιατί εγώ τον έχω νικήσει τον κόσμο».Τόσο σπουδαίας σημασίας το συγκεκριμένο που έπρεπε και πρέπει να έχουμε πάντοτε στον νού μας και να παίρνουμε παράδειγμα από αυτό και να αντλούμε θάρρος σε κάθε δυσκολία.
Άλλαξε τα σχέδια των Πολιορκητών Αβάρων να καταλάβουν την Πόλη και τους ανάγκασε να λύσουν την πολιορκία αμέσως, στις 8 Αυγούστου η Υπέρμαχος Στρατηγός ,η Παναγίας μας. Μετά από αυτό, έντρομοι τώρα οι κατακτητές, οι Άβαροι και οι Πέρσες, αναγκάστηκαν σε άτακτη και γρήγορη φυγή από την Πόλη των πόλεων, που ασπίδα της υπήρξε η Χάρη της Παναγίας ,και άπρακτοι πλέον καταφεύγουν από αδιαφιλονίκητοι νικητές που νόμιζαν πως ήταν μέχρι πρίν από λίγο,μέχρι να δούν το Μεγαλείο του Μόνου και Αληθινού Θεού!
Καθώς έβλεπαν οι Κωνσταντινουπολίτες τα γεγονότα να διαδραματίζονται και το σκηνικό από πολεμικό να μοιάζει τώρα ενθαρρυντικό και νικητήριο μετά το θαύμα της Παναγίας,έκαναν ακατάπαυστα τον Σταυρό τους και την ευχαριστούσαν για την καθοριστική βοήθεια,κοιτάζοντας τον Ουρανό και δοξολογώντας τον Άγιο Θεό. Σκηνικό νικητήριο και θριαμβευτικό άρχισε να φαίνεται.Οι καμπάνες χτυπούσαν χαρμόσυνα και έστελναν το χαρμόσυνο μήνυμα του θαύματος και τη,δια της παρεμβάσεως της Παναγίας σωτηρία,και ελευθερία,ως τα σύνορα του κράτους που βρισκόταν ο αυτοκράτορας.
Με ιδιαίτερη συγκίνηση, θαυμασμό και τιμή προς το πρόσωπο της Παναγίας, κατέφθασε όλος ο χριστιανικός κόσμος της Πόλης στον Ιερό Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών. Εκεί απέδωσαν με ύμνους και ψαλμούς,τα νικητήρια και τα ευχαριστήρια ,στην Υπέρμαχο Στρατηγό. Έψαλλαν τους ύμνους αυτούς στην Παναγία χωρίς να καθήσουν σε καθίσματα, ήταν όλοι όρθιοι σε ένδειξη σεβασμού και ευγνωμοσύνης προς την Γλυκύτατη Παναγιά.
Σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη ο Ακάθιστος Ύμνος, αυτό το σπουδαίο υμνογραφικό έργο είναι αδύνατο να συνετέθη σε μία νύχτα. Μάλλον είχε συντεθεί νωρίτερα και μάλιστα θεωρείται ότι ψάλλονταν στον συγκεκριμένο ιερό ναό στην αγρυπνία της 15ης Αυγούστου κάθε έτους προς τιμήν της Παναγίας. Εκείνη την ημέρα της πολιορκίας ο ύμνος αυτός εψάλλη «ορθοστάδην», ενώ αντικαταστάθηκε το ως τότε προοίμιο «το προσταχθέν μυστικών λαβών έν γνώσει» με το ως σήμερα χρησιμοποιούμενο «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια»,το οποίο έδωσε τον δοξολογικό και εγκωμιαστικό τόνο στον έως τότε διηγηματικό και δογματικό ύμνο. Συνδέθηκε έπειτα ο Ακάθιστος Ύμνος και με άλλα παρόμοια γεγονότα της ιστορίας, όπως τις πολιορκείες και τη σωτηρία της Κωνσταντινούπολης επί τω των αυτοκρατόρων Κωνσταντίνου του Πωγωνάτου, Λέοντος του Ισαύρου και του Μιχαήλ του Γ’.
Ο συναξαριστής που συνδέει τον ύμνο με τα γεγονότα του Αυγούστου του έτους 626,της προσπάθειας δηλαδή πολιορκίας της Κωνσταντινούπολης από τους Αβάρους, και της κατόπιν σωτηρίας της από τη θαυματουργική δράση της Παναγίας, δεν αναφέρει ούτε τον χρόνο σύνθεσής του, ούτε τον μελωδό που τον έγραψε.
Πολλοί ερευνητές ισχυρίζονται πως ο Ακάθιστος Ύμνος είναι ένα ποιήμα του μεγάλου Βυζαντινού Υμνογράφου του 6ου αιώνα,Ρωμανού του Μελωδού.Επίσης ένα ακόμα στοιχείο που καθιστά την πιθανή συγγραφή του Ακαθίστου Ύμνου από τον Ρωμανό τον Μελωδό, είναι η εύρεση του κώδικα του 13ου αιώνα, όπου υπάρχει μεταγενέστερη σημείωση,του 16ου αιώνα, που αναφέρει τον Ρωμανό ως ποιητή του Ύμνου. Βέβαιο είναι πως σε κάθε ωδή του κανόνα του Ακάθιστου Ύμνου οι ειρμοί (το α’τροπάριο) είναι έργο του Ιωάννου Δαμασκηνού, ενώ τα υπόλοιπα τροπάρια είναι του Ιωσήφ του Υμνογράφου.
Αδιαμφησβήτητο είναι το γεγονός ότι ο Ακάθιστος Ύμνος ψαλλόταν ως ευχαριστήρια ωδή προς τη Υπερμάχω Στρατηγώ του βυζαντινού κράτους. Οι εκφράσεις του ύμνου αυτού, η γενικότερη ποιητική του αρτιότητα και η δογματική του πληρότητα τον καθιστούν ως ένα μοναδικό αριστούργημα απαράμιλλου κάλλους!
Η Παναγία είναι η ευλογία για όλον τον κόσμο,αγιασμός για τα σύμπαντα, ανάπαυση για τους κουρασμένους παρηγοριά για τους πενθούντες,θεραπεία για τους αρρώστους,λιμάνι για τους θαλασσοδαρμένους,συγχώρηση για τους αμαρτωλούς,η παρηγοριά των λυπημένων,η πρόθυμη βοήθεια για όλους που την επικαλούνται,αρχή και μέση και τέλος όλων των αγαθών που ξεπερνούν τον ανθρώπινο νου. Σύμφωνα με την ευχή του αγίου Ιωαννίκιου«Η ελπίς μου ο πατήρ, καταφυγή μου ο Υιός,σκέπη μου το Πνεύμα το Άγιον,Τριάς αγία,δόξα σοι.Την πάσαν ελπίδα μου εις σε ανατίθημι,Μήτερ του Θεού,φύλαξόν με υπό την σκέπην σου. Και όπως επίσης ψάλλουμε στον Ακάθιστο Ύμνο προς την Παναγία«Υπερένδοξε, αειπάρθενε, ευλογημένη Θεοτόκε, προσάγαγε την ημετέραν προσευχή τω Υιώ σου και Θεώ ημών,και αίτησαι,ίνα σώση διά σου τας ψυχάς ημών».
Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια,ως λυτρωθείσα των δεινών ευχαριστήρια, αναγράφω σοι η Πόλις σου Θεοτόκε.Αλλ’ ως έχουσα το κράτος απροσμάχητον,εκ παντοίων με κινδύνων ελευθέρωσον,ίνα κράζω σοι,Χαίρε,Νύμφη ανύμφευτε.
Ας έχουμε τις μεσιτείες της!
