Όσιος Θεόδωρος Εδέσσης: Η σεβάσμια τριάδα που γεννά μέσα στην ψυχή τον κύκλο των μακαρίων αρετών!

Όσιος Θεόδωρος Εδέσσης. (Η εικόνα προέρχεται από την ιστοσελίδα: https://www.orthodoxtimes.gr/osios-theodoros-edessis-i-filaftia-kai-ta-pathi/)

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Όσιος Θεόδωρος Εδέσσης
Θεωρητικό

Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=403731

Για να αποφύγομε λοιπόν όλα αυτά, χρειαζόμαστε τρία πράγματα.
Πρώτο και μέγιστο, να βλέπομε ολόψυχα προς το Θεό, και από Αυτόν να ζητούμε βοήθεια, αφού του αναθέσομε όλη την ελπίδα μας, πιστεύοντας απολύτως ότι αν Εκείνος δεν βοηθήσει, αναπόφευκτα θα μας πάρουν αυτοί που τραβούν από το άλλο μέρος.

Δεύτερο, το οποίο νομίζω προξενεί και το πρώτο, είναι η συνεχής τροφή του νου με γνώση. Γνώση εννοώ τη θεωρία όλων των όντων, αισθητών και νοητών, πώς είναι αυτά καθ’ εαυτά και πώς σχετίζονται με την πρώτη Αρχή, καθώς από αυτήν προέρχονται και σ’ αυτήν αναφέρονται· και επιπλέον τη θεωρία του Αιτίου των όντων όπως την αποκτούμε, όσο μας είναι δυνατό, γνωρίζοντας τις ενέργειες και τις ιδιότητές Του.

Είναι πρόξενο πολλής καθάρσεως το να εξετάζομε με μεγάλη επιμέλεια τις φύσεις των όντων και αυτό μας απαλλάσσει από την εμπαθή προς αυτά διάθεση και την απάτη που είναι γύρω απ’ αυτά και μας ανυψώνει πάρα πολύ προς την Αρχή των όλων, και από τα ωραία και θαυμαστά και μεγάλα, μας κάνει να βλέπομε σαν σε καθρέφτη το Κάλλιστο και Θαυμαστότατο και Μέγιστο ή μάλλον Εκείνο που υπερβαίνει κάθε κάλλος και θαυμασιότητα και μέγεθος.

Όταν πάντοτε η διάνοια ασχολείται με αυτά, δεν είναι δυνατό να μην ποθήσει το όντως αγαθό· γιατί αν έλκεται από αυτό που της είναι ξένο, πολύ περισσότερο θα πάει προς το οικείο. Και όταν τ’ αγαπήσει αυτά η ψυχή, πώς θα ανεχθεί να ασχολείται με επιμονή με τα γήινα και μ’ εκείνα που την αποτραβούν από το αγαπώμενο;

Αλλ’ ακόμη και αυτή η ζωή θα της φαίνεται δυσάρεστη γιατί αποτελεί εμπόδιο για τα καλά.

Γιατί κι αν, όπως είπαμε, ο νους ο συνδεδεμένος με την ύλη θεωρεί αμυδρά τη νοητή καλλονή, ωστόσο τα νοητά αγαθά είναι τέτοια και τόσο μεγάλα, ώστε και μια μικρή σταλαγματιά και μια θαμπή φανέρωση του ωκεάνιου εκείνου κάλλους, μπορεί να πείσει το νου να πετάξει πάνω απ’ όλα τα αισθητά και προς τα νοητά μόνο να στραφεί και να μη δέχεται να αποχωρεί από την απόλαυσή τους, ο,τιδήποτε λυπηρό και αν του συμβεί.

Τρίτο, πρέπει να υπάρχει επιπλέον η νέκρωση του σώματος που είναι συνδεδεμένο μαζί του. Αλλιώς είναι αδύνατο να δέχεται τις φανερώσεις εκείνες σαφείς και ευδιάκριτες. Το σώμα νεκρώνεται με τη νηστεία, την αγρυπνία, τη χαμαικοιτία, με σκληρά τα απαραίτητα ενδύματα, με τους πόνους και τους κόπους. Έτσι νεκρώνεται η σάρκα, ή μάλλον συσταυρώνεται με το Χριστό· και γίνεται λεπτή και καθαρή και ελαφρή και ευκίνητη και έτσι ακολουθεί εύκολα τις κινήσεις του νου και δεν εναντιώνεται, αλλά ανυψώνεται μαζί με το νου που πετά ψηλά· ώστε χωρίς τη νέκρωση αυτή, κάθε επιμέλεια είναι μάταιη.

Αυτή η σεβάσμια τριάδα, όταν συγκροτηθεί με την αρμονική συνύπαρξη των τριών που αναφέρθηκαν παραπάνω, γεννά μέσα στην ψυχή τον κύκλο των μακαρίων αρετών. Γιατί είναι αδύνατο σ’ εκείνους που είναι στολισμένοι με αυτά τα τρία, ή να βρεθεί ίχνος κακίας ή να απουσιάζει κάποια αρετή.

Αλλά ίσως να θλίβει το λογικό η απόρριψη των χρημάτων, ή η περιφρόνηση της δόξας, γιατί έως ότου είναι η ψυχή δεμένη με αυτά, πληγώνεται από πολλά πάθη. Και εγώ βεβαιώνω επιμόνως ότι είναι αδύνατο να πετάξει ψηλά η ψυχή που είναι προσηλωμένη στον πλούτο και στη δόξα.

Ούτε και είναι δυνατό να επιμένει σ’ αυτά η ψυχή, όταν έχει αθληθεί αρκετά στα τρία που είπαμε, ώστε να της γίνουν συνήθεια. Γιατί αν η ψυχή γνωρίζει ότι τίποτε δεν είναι πραγματικά καλό, εκτός από τον ύψιστο Θεό· κι είναι πεπεισμένη ότι από τα άλλα, όσο πιο όμοιο είναι κάτι με το Πρώτο Καλό, τόσο ωραιότερο είναι, πώς θα αγαπήσει ή θα δεχτεί άργυρο ή χρυσό ή κάτι άλλο γήινο; Τα ίδια λέω και για τη δόξα.

Ο άγιος Θεόδωρος Εδέσσης γιορτάζει στις 19 Ιουλίου.

Από την «Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών», τόμος β’, των εκδόσεων το Περιβόλι της Παναγίας. Μετάφραση Αντώνιος Γαλίτης.