Παρακαλώντας ευγενικά τον Χριστό να φύγει από εμάς: Μθ. 8, 28 – 9,1

Το θαύμα της θεραπείας των δαιμονιζομένων από τον Χριστό στην χώρα των Γεργεσηνών είναι γνωστό από τις ευαγγελικές διηγήσεις. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το γεγονός του σύντομου διαλόγου με τους δαίμονες, στους οποίους επιτρέπει να μεταβούν από τους δύο ανθρώπους σε παρακείμενη αγέλη χοίρων. Το αποτέλεσμα ήταν η αγέλη να καταληφθεί από την δαιμονική μανία, να οδηγηθεί σε γκρεμό ο οποίος κατέληγε στην θάλασσα και να φονευθούν οι χοίροι. Αποδεικνύεται έτσι ότι η επαφή με την παρουσία και την ενέργεια του διαβόλου δεν είναι καταστροφική μόνο για τον άνθρωπο, όπως συνέβαινε έως εκείνη την ώρα στους δύο δαιμονισμένους, στην κόρη της Χαναναίας, στον γιο του πατέρα που ομολόγησε την απιστία του και σε άλλες περιπτώσεις. Στους διαλόγους με τα δαιμόνια αποκαλύπτεται η θεϊκή φύση του Χριστού στην οποία υποτάσσονται τα πάντα, τα δημιουργήματα στον Δημιουργό. Ακόμη και τα νοερά κτίσματα που αποστάτησαν από την θεία Αγάπη.

Η θεραπεία των δαιμονιζομένων των Γεργεσηνών, έργο κυρ Τζώρτζη του Κρητός, Ι.Μ. Διονυσίου, Άγιον Όρος

Υπάρχει ωστόσο μέσα σε αυτήν την διήγηση ένας άλλος διάλογος ο οποίος συνήθως επισκιάζεται από το ιδιαίτερο σημείο – θαύμα, το οποίο καταλήγει στην καταστροφή της αγέλης των χοίρων. Μόλις ακούστηκαν στην πόλη τα τεκταινόμενα ήλθε πλήθος ανθρώπων να συναντήσει τον Χριστό. Αφού διαπίστωσαν με τα μάτια τους αυτά που έγιναν τον παρακάλεσαν να φύγει από τα μέρη τους. Αλλού πιθανόν να τον εξεδίωξαν βίαια, εδώ τον παρακάλεσαν. Εφ’ όσον δεν είχαν εμφανώς άγριες διαθέσεις εναντίον του και ο Χριστός κέρδιζε τις καρδιές των ανθρώπων κατά την επαφή μαζί τους, τί ήταν αυτό που τους οδήγησε σε αυτήν την στάση;

Ας δούμε τί μας λέει για το γεγονός η ερμηνευτική θεολογία. Κατ΄αρχήν γνωρίζουμε ότι η εβραϊκή θρησκεία απαγορεύει την κατανάλωση του χοιρινού κρέατος, Οπότε πώς δικαιολογείται η ύπαρξη ολόκληρης αγέλης χοίρων και μάλιστα με μισθωμένους βοσκούς; Το κρέας των χοίρων εκτιμάτο πολύ από τους Ρωμαίους. Οι Εβραίοι δεν το κατανάλωναν οι ίδιοι αλλά εξέτρεφαν χοίρους με σκοπό την πώληση του κρέατος στα ρωμαϊκά στρατεύματα που επέβλεπαν την εξουσία του Αυτοκράτορα και συντελούσαν στην διατήρηση της Pax Romana. Η απαγόρευση και η εξ αυτής αποστροφή στο χοιρινό κρέας οδηγεί και στην αντίληψη ότι το να βόσκει κανείς χοίρους δεν ήταν και το πιο αξιοζήλευτο πράγμα εκείνον τον καιρό, όπως μας μαρτυρεί και η παραβολή του Ασώτου. Ωστόσο αυτά δεν εμπόδιζαν τους Εβραίους να αναπτύξουν την εκτροφή τους ως επιχειρηματική δραστηριότητα.

Έχουμε δηλαδή το εξής φαινόμενο: κάτι που στην κρατούσα θρησκευτική και ηθική αντίληψη είναι απαγορευμένο, μετατρέπεται σε πηγή βιοπορισμού και κέρδους και προσφέρεται για κατανάλωση σε τρίτους. Δεν πρόκειται απλά για μία ανεκτικότητα απέναντι σε διαφορετικές αντιλήψεις και συνήθειες. Είναι ένας εσωτερικευμένος συμβιβασμός στον οποίο επαναπαύεται η συνείδηση ενώ ταυτόχρονα αξιοποιείται η δυνατότητα του κέρδους και του πλουτισμού.

Μήπως σήμερα οι ανθρώπινες κοινωνίες δεν γίνονται συνεχώς μάρτυρες τέτοιων συμβιβασμών;

Ολοένα και περισσότερες πληροφορίες έρχονται στο φως της δημοσιότητας για προϊόντα ευρείας κατανάλωσης τα οποία προέρχονται από παιδική εργασία και εκμετάλλευση σύγχρονων μορφών δουλείας. Οι εταιρείες που τα παράγουν και τα προωθούν εδρεύουν στο μεγαλύτερο ποσοστό σε χώρες της Δύσης, εκεί όπου τα ανθρώπινα δικαιώματα  θεωρούνται ως η μεγαλύτερη κοινωνική κατάκτηση του 20^ου αιώνα. Οι ίδιοι ιθύνοντες μπορεί στις χώρες τους να κάνουν φιλανθρωπικές δωρεές και να προάγουν την κοινωνική ειρήνη. Το σημαντικό είναι να μην ταραχθούν τα νερά της καθημερινότητας που δημιουργεί ο εκάστοτε πολιτισμένος άνθρωπος με τόσο κόπο, αυτής η οποία τον συντηρεί, τον τρέφει και του έχει γίνει τόσο απαραίτητη ώστε να την κατοχυρώνει και ιδεολογικά μέσα από θεωρίες πολιτικής ορθότητας.

Οι Γεργεσηνοί παρακάλεσαν τον Χριστό ευγενικά να φύγει. Η δράση του τάραξε την καθημερινότητά τους. Η αγέλη των χοίρων έπεσε στον γκρεμό και χάθηκαν κέρδη. Το θαύμα ότι δύο ταλαιπωρημένοι συνάνθρωποί τους θεραπεύτηκαν και γύρισαν πίσω στην ομαλή και κατά φύση ζωή, δεν φαίνεται να τους συγκινεί ιδιαίτερα.

Εάν γινόταν αυτό σήμερα πιθανόν θα είχαμε και άλλες αντιδράσεις από την οργανωμένη και ολοένα αυξανόμενη οργανωμένη ζωοφιλία. Γιατί θα έπρεπε να πεθάνουν στο γκρεμό τα δύστυχα και συμπαθή τετράποδα για να σωθούν δύο άνθρωποι; Σήμερα υπάρχει διογκούμενο κίνημα για την υπεράσπιση των ζώων και των δικαιωμάτων τους. Η ρητορική και η φιλοσοφία που εκφράζεται πολλές φορές, όχι μόνον εξισώνει αξιολογικά τον κατ’  εικόνα Θεού κτισθέντα άνθρωπο με τα ζώα, αλλά σε πολλές περιπτώσεις προτάσσει τα δεύτερα του πρώτου, απολυτοποιώντας ιδεολογικά, αλλά και νομικά την προστασία τους.

Ο Χριστός ως Θεός σίγουρα θα μπορούσε να τελέσει αυτήν την θεραπεία χωρίς την καταστροφή της αγέλης των χοίρων. Επιτρέπει αυτήν την εξέλιξη όχι μόνον από πιθανό οίκτο ακόμη και για τα πονηρά πνεύματα που οριστικά επέλεξαν να τον αρνούνται, αλλά κυρίως για να διδάξει και να ελέγξει τους ανθρώπους. Δείχνει την καταστροφική ενέργεια του δαίμονος όχι μόνον στην ανθρώπινη ψυχή, αλλά και στην κτίση ολόκληρη. Και κυρίως ελέγχει τον βαθμό της αποδοχής του από την ανθρώπινη ελευθερία. Είναι σαν να λέγει: «Μπροστά σας έχετε εκείνον που σας λυτρώνει από τις φθοροποιές δυνάμεις. Είδατε τί ζημιά μπορούν να προκαλέσουν! Είδατε και την θεραπεία των αδελφών σας! Αυτά είναι τα σημεία της Βασιλείας του Θεού. Δική σας είναι η επιλογή!»

Ο άνθρωπος δημιουργεί την καθημερινότητά του κατ’ εικόνα και ομοίωσή του, την προστατεύει και δεν θέλει να την χάσει. Το θαύμα στους Γεργεσηνούς δείχνει ότι αυτό δεν είναι φαινόμενο μόνον των σύγχρονων κοινωνιών, αλλά αρκετά παλιότερο. Είναι πολύ λεπτό και αδιόρατο το πρόβλημα αυτής της καθημερινότητας. Πολύ διαφορετικό από τους δακτυλοδικτούμενους δαιμονισμένους, τις πόρνες, τις μοιχαλίδες, τους τελώνες, τους ασώτους, τους ληστές, τις Σαμαρείτιδες. Εκεί η οφθαλμοφανής και κοινωνικά στιγματισμένη αμαρτία μπορεί να οδηγήσει στην ταπείνωση η οποία ανοίγει τους ορίζοντες αποδοχής της Βασιλείας. Είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστική η εικονογράφηση του κυρ Τζώρτζη του Κρητός, που παρουσιάζει κάποιους από τους Γεργεσηνούς να παρακολουθούν το θαύμα από μακριά, κρυμμένοι πίσω από έναν βράχο. Σαν να μην ήθελαν να γίνουν μάρτυρες του σημείου της Βασιλείας και της θεραπείας. Σαν να ήθελαν να αποφύγουν τον «κίνδυνο» της δικής τους θεραπείας.

Οι Γεργεσηνοί του τότε και του τώρα έχουν ανάγκη την ευγένεια και τους καλούς τρόπους.  Πώς αλλιώς μπορείς να απομακρύνεις ανώδυνα έναν Θεάνθρωπο Σωτήρα από την καθημερινότητά σου;

Κι Εκείνος σιωπηλά και αδιαμαρτύρητα απομακρύνεται, μπαίνει στο πλοίο και επιστρέφει εκεί που τον έχουν ανάγκη, εκεί που ο ανθρώπινος πόνος είναι πιο σημαντικός από την αγέλη των χοίρων…