(Προηγούμενη δημοσίευση: https://www.pemptousia.gr/?p=403635)
Σύμφωνα με τον ορισμό που έδωσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.), η παρηγορική ή ανακουφιστική φροντίδα είναι η συνολική εκείνη προσέγγιση που βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ασθενών, που αντιμετωπίζουν προβλήματα σχετικά με τις ασθένειες που απειλούν τη ζωή τους, μέσω της πρόληψης ή της ανακούφισης του πόνου, καθώς και μέσω της έγκαιρης αναγνώρισης, αξιολόγησης και αντιμετώπισης σωματικών ψυχοκοινωνικών και πνευματικών προβλημάτων.
Αυτές οι υπηρεσίες προσφέρονται, επίσης, και στις οικογένειες των ασθενών, οι οποίες μοιράζονται τον πόνο και την αγωνία του ανθρώπου τους. Στοχεύει στο να θεραπεύσει όλα τα ενεργά θέματα που αφορούν την ασθένεια ενός ανθρώπου και να εμποδίσει να εμφανιστούν νέα. Αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά ως ανεξάρτητη ειδικότητα το 1987 στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τρία χρόνια αργότερα, το 1990, ο Π.Ο.Υ. έδωσε τον εξής ορισμός για την παρηγορική φροντίδα: «Είναι μια ενεργή και ολοκληρωμένη φροντίδα των ασθενών, των οποίων η νόσος δεν ανταποκρίνεται σε ριζική θεραπευτική αγωγή» και τόνισε τη σοβαρότητα του «πόνου» και της «επίτευξης καλύτερης ποιότητας ζωής για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους» (Hellenic palliative care, 2009).
Οι υπηρεσίες της παρηγορικής φροντίδας επιδιώκουν να βελτιώσουν τις φυσικές, ψυχολογικές, κοινωνικές, πνευματικές και υπαρξιακές ανάγκες του ασθενή και μπορούν να προσφερθούν είτε σε ειδικά διαμορφωμένες νοσοκομειακές αίθουσες είτε κατ’ οίκον είτε σε κάποιο ειδικά διαμορφωμένο κέντρο. Η υποστήριξη αυτή προσφέρεται στους ασθενείς μέχρι το θάνατό τους (σε περιπτώσεις ασθενών με καταληκτική πάθηση, ιδίως καρκίνο), αλλά και στις οικογένειές τους, ώστε να βρουν ψυχική στήριξη ή και παρηγοριά στο πένθος τους, αν η κατάληξη είναι ο θάνατος.
Οι λειτουργοί της παρηγορικής φροντίδας προετοιμάζονται για το ενδεχόμενο να παραταθεί η ζωή του ασθενούς για μέρες, γιατί δικό τους καθήκον δεν είναι ούτε η επίσπευση του θανάτου, ούτε η αναβολή του. Αντίθετα, σέβονται την ανθρώπινη ζωή και απλώς εκλαμβάνουν το θάνατο ως μια φυσιολογική διαδικασία. (Hellenic palliative care, 2009).
Πρόσβαση στην παρηγορική φροντίδα δικαιούνται όλοι οι ασθενείς, των οποίων η νόσος δεν είναι πια αναστρέψιμη (καρκίνος, ανίατα νευρολογικά νοσήματα, AIDS, νόσος Alzheimer, τελικού σταδίου καρδιακή, αναπνευστική και νεφρική ανεπάρκεια, παραπληγία, τετραπληγία κλπ). Η υποστήριξη ασθενών που πάσχουν από τέτοιες ασθένειες ξεπερνά τις δεξιότητες και τις αντοχές ενός μόνο θεράποντος γιατρού και απαιτεί πολυδύναμη προσέγγιση από ομάδα ειδικών.
Όταν ένας ασθενής βρεθεί σε προχωρημένα στάδια μιας νόσου, ενδέχεται να παρουσιάζει συχνά αφόρητο πόνο, δύσπνοια, ναυτία και εμετό, ανορεξία, άγχος, δυσκοιλιότητα, κατακράτηση ούρων, και άλλα κλινικά συμπτώματα, για τα οποία δεν επαρκεί η συνηθισμένη νοσοκομειακή θεραπευτική αγωγή (Siegel, Biegelow, 2018: 23-32). Τότε είναι προτιμότερο να έρθει εγκαίρως σε επαφή με μια ομάδα παρηγορικής φροντίδας, για να πληροφορηθεί για το είδος των υπηρεσιών που μπορεί να λάβει, καθώς και για τα πιθανά οφέλη που μπορεί να έχει από αυτές. Όμως όφελος δεν θα έχει μόνο ο ασθενής και η οικογένειά του, αλλά και οι θεράποντες γιατροί και νοσηλευτές, αφού θα μειωθεί και το δικό τους άγχος. Η χρησιμότητα της παρηγορικής φροντίδας αποδεικνύνεται και από το γεγονός ότι σημαντικός αριθμός μελετών υποστηρίζει πώς, ενώ η ένδεια ή η απουσία κοινωνικών στηριγμάτων επηρεάζει τη συνολική νοσηρότητα και θνησιμότητα από τον καρκίνο, η κοινωνική υποστήριξη μπορεί να παίξει θετικό ρόλο.
Οι υπηρεσίες της παρηγορικής φροντίδας παρέχονται στους ασθενείς για όσο διάστημα έχουν την ανάγκη τους, δηλαδή από λίγες μέρες μέχρι μήνες ή και χρόνια. Σε οποιοδήποτε στάδιο και αν βρίσκεται η υγεία του ασθενούς, τα μέλη της ομάδας θα αξιολογούν συνεχώς τις απαιτήσεις της ασθένειας και θα προσαρμόζουν ανάλογα τις υπηρεσίες της φροντίδας (Τσομπανίδης, 2017).
Συνοπτικά, η παρηγορική φροντίδα προσφέρει τις παρακάτω υπηρεσίες στους ασθενείς που πάσχουν από βαριές νόσους:
Ανακουφίζει από τον πόνο και άλλα επώδυνα συμπτώματα
- Ενσωματώνει τις ψυχολογικές, κοινωνικές και πνευματικές πτυχές της φροντίδας του ασθενούς
- Προσφέρει ένα μηχανισμό στήριξης που βοηθάει τουςασθενείς να παραμείνουν κατά το δυνατό δραστήριοι μέχρι το θάνατο
- Ενισχύει την ποιότητα ζωής και ενδεχομένως επιβραδύνει την εξέλιξη της ασθένειας
- Μπορεί να εφαρμοσθεί σε πρώιμο στάδιο της ασθένειας από κοινού με άλλες θεραπείες που παρατείνουν τη ζωή, όπως η χημειοθεραπεία ή η ακτινοθεραπεία και αναζητεί τρόπους για την καλύτερη κατανόηση και αντιμετώπιση οδυνηρώ ν επιπλοκών της ασθένειας (Senderovich, 2020).
Oι υπηρεσίες που προσφέρει η παρηγορική φροντίδα στις οικογένειες των ασθενών είναι οι εξής:
- Προσφορά ενός μηχανισμού στήριξης προς τα μέλη της οικογένειας, ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την ασθένεια του αρρώστου αλλά και τη δική τους θλίψη
- Χρήσης ομαδικής προσέγγισης για την αντιμετώπιση των αναγκών των ασθενών και των οικείων τους, καθώς και παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών (Senderovich, 2020).
(Συνεχίζεται)
