Απολύονται οι άγιοι; Η περίπτωση του Αγίου Νεκταρίου

9 Νοεμβρίου 2024

Άγιος Νεκτάριος (1846-1920), Επίσκοπος Πενταπόλεως ο θαυματουργός.

Ο νεοχειροτονηθείς στις 15 Ιανουαρίου του 1889 Επίσκοπος Πενταπόλεως Νεκτάριος  επιτελούσε με ιδιαίτερη αγάπη και επιμέλεια την ποιμαντική και φιλανθρωπική του διακονία καθώς και την εκπροσώπηση του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας στο Κάιρο. Το ίδιο συνεπής ήταν και ως προς την συγγραφική και εκδοτική του δραστηριότητα, αφού δεν σταμάτησε να γράφει και να εκδίδει βιβλία.

Φαίνεται, όμως, πως εκείνο που ξεχείλισε το ποτήρι της εμπάθειας και της μήνιδος, δηλαδή της οργής, εναντίον του, ήταν η δημοσίευση άρθρων του σε εφημερίδα της ομογένειας. Τα κείμενα αυτά, προκάλεσαν ιδιαίτερη αίσθηση ανάμεσα στον κόσμο της ομογένειας, και συγχρόνως έτυχαν και της ευαρέσκειας και επιδοκιμασίας του πατριάρχη Αλεξανδρείας Σωφρόνιου.

Έτσι, κάποιοι συνοδικοί οι οποίοι επιβουλεύονταν τον θρόνο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, υπέθεσαν πως αργά ή γρήγορα, ο δραστήριος νέος Μητροπολίτης Νεκτάριος, θα μπορούσε να βρεθεί μπροστά τους, όταν έλθει η ώρα της διαδοχής. Και μάλιστα με αυξημένο κύρος.

Για τον λόγο αυτό φρόντισαν να πείσουν τον ευεργέτη και προστάτη του Αγίου, δηλαδή τον πατριάρχη Σωφρόνιο, πως ο Πενταπόλεως Νεκτάριος, όχι μόνον έχει μωροφιλοδοξίες για τον θρόνο της Αλεξανδρείας, αλλά και πως εργάζεται για την άμεση υφαρπαγή του θρόνου. Και δυστυχώς ο γηραιός πατριάρχης πείστηκε από τους συκοφάντες.

Ίσως, και ο πατριάρχης, ο οποίος σύμφωνα με τους ιστορικούς προσέφερε πάρα πολλά στο πατριαρχείο, να μην μπορούσε να εκτιμήσει πνευματικά την προσωπικότητα του Μητροπολίτη του. Οπότε, σκεπτόμενος μόνον κοσμικά είδε πως πράγματι κινδύνευε από τον προβεβλημένο υφιστάμενό του.

Η ακτινοβολία, άλλωστε, του νέου ιεράρχη ήταν ολοφάνερη. Θα πρέπει να προσθέσουμε, επίσης, πως αυτοί που συνωμότησαν εναντίον του Αγίου Πενταπόλεως, του σεμνού και ταπεινού ιεράρχη, επεδίωξαν να τον εξωθήσουν να αντιδράσει και σε κάποιες άτοπες ενέργειές τους, προτρέποντας κάποιον αρχιμανδρίτη να ιερουργήσει χωρίς άδεια και ευλογία στην περιοχή της ευθύνης και αρμοδιότητας του Αγίου.

Μόνο που ο διακριτικός και ειρηνικός Άγιος Νεκτάριος δεν έδωσε σημασία.

Έτσι, η εκδίωξη του Αγίου Νεκταρίου από το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας έγινε με τρεις έγγραφες πράξεις. Πρόκειται για τα έγγραφα του πατριάρχη Σωφρόνιου με τις οποίες καθορίζονταν οι σχέσεις του πατριαρχείου με τον συκοφαντημένο μάρτυρα ιεράρχη.

Οι επιστολές αυτές προδιαγράφουν την κλιμάκωση της σχέσης του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας με τον Επίσκοπο Πενταπόλεως μέχρι την σαφή εκδίωξή του από τα χώματα του Πατριαρχείου. Ήθελαν να ξεμπερδεύουν μια και καλή. Έτσι δεν έγινε και με τον ίδιο τον Χριστό;

Η πρώτη πράξη, λοιπόν, έγινε με την πατριαρχική επιστολή με ημερομηνία 3 Μαΐου, 1890, και η οποία αναφέρει στην αρχή: «Παύεται ο Μητροπολίτης Πενταπόλεως κυρ Νεκτάριος εκ της διευθύνσεως του εν Καΐρω Πατριαρχικού Γραφείου, ως και της Πατριαρχικής Αντιπροσωπείας και εκκλησιαστικής διοικήσεως».

Στη συνέχεια, η επιστολή αναφέρει πως ο Άγιος μπορεί να μείνει στο πατριαρχικό οίκημα, να διαβάζει, να γράφει και να σιτίζεται από την κοινή τράπεζα, ενώ αναφέρει και ποιες αρχιερατικές ιεροπραξίες μπορεί να τελεί κατόπιν προσκλήσεώς του από τους πιστούς.

Τίθενται, όμως, και περιορισμοί ως προς την επίσκεψη και κυκλοφορία του σε κάποια μέρη!

Η δεύτερη και τρίτη πράξη του μαρτυρικού δράματος του Αγίου υπογράφτηκαν στις 11 Ιουλίου, 1890. Ο πατριάρχης στο πρώτο έγγραφο αναφέρει πως επειδή θα πληρωθεί η θέση του πατριαρχικού επιτρόπου στο Κάιρο, «η περαιτέρω εν Αιγύπτω διαμονή της Ιερότητός του [του Αγίου Νεκταρίου], καθίσταται όλως περιττή, διό και διά της παρούσης πατριαρχικής διακοινώσεως προσκαλείται η Ιερότης του, όπως εγκαταλείψη τον Πατριαρχικόν ημών Θρόνον και όσον ούπω απέλθη, όπου αν βούλεται».

Πιο σαφής δεν μπορούσε να γίνει ο πατριάρχης, και μαζί με την «διακοίνωση» αυτή του προσφέρει και το απολυτήριό του από το Πατριαρχείο Αλεξάνδρειας που αναφέρει τα εξής: «Η Μετριότης Ημών δια του παρόντος απολυτηρίου αυτής γράμματος της πάλαι ποτέ διαλαμψάσης Μητροπόλεως Πενταπόλεως κυρ Νεκτάριος Κεφαλάς, μη δυνηθείς να εξοικειωθή προς το κλίμα της Αιγύπτου, απέρχεται εις την αλλοδαπήν και δύναται επιτελών τα αρχιερατικά αυτού καθήκοντα, όπου αν απέλθη τη ειδήσει μέντοι και αδεία της κατά τόπον Εκκλησιαστικής Αρχής. Και εις ένδειξιν επεδόθη τη Ιερότητί του το παρόν Πατριαρχικόν απολυτήριον γράμμα, όπως χρησιμεύση εν δέοντι».

Αυτή ήταν η με συνοπτικές διαδικασίες απόλυση του Αγίου. Χωρίς να του απαγγελθούν επίσημες κατηγορίες, χωρίς να τον καλέσουν σε απολογία, χωρίς να εκδικασθεί ποτέ η όλη υπόθεση, και χωρίς να δεχθεί ο πατριάρχης να ακούσει τον Μητροπολίτη του.

Ωστόσο υπάρχει κάποια «κατηγορία»: Δεν κατάφερε να εξοικειωθεί προς το κλίμα της Αιγύπτου!

Περίπου, κάτι σαν ασυμφωνία χαρακτήρων. Έτσι και αλλιώς, ο Άγιος Νεκτάριος όπως, και κάθε άγιος, πράγματι, δεν θα μπορούσε να εξοικειωθεί με ένα τέτοιο κλίμα, διαβολών, καιροσκοπισμού, υπέρμετρης φιλοδοξίας, αριβισμού.

Απολύονται, όμως, οι Άγιοι;

Στις 15 Ιανουαρίου του 1998, το Πατριαρχείο Αλεξάνδρειας ύστερα από πρόταση του μακαριστού Πατριάρχη Πέτρου ζήτησε συγγνώμη από τον Άγιο Νεκτάριο ενώπιον της εικόνας του «διά τον διωγμόν και την αδικωτάτην κατ’ αυτού μήνιν» και συγχρόνως τον αποκατέστησε στην κανονική εκκλησιαστική τάξη του πατριαρχείου.

Ήδη, όμως, ο Άγιος Νεκτάριος, αυτή η σύγχρονη δόξα της Εκκλησίας, είχε εγγραφεί στις αγιολογικές της δέλτους (1961)!Είχε, δηλαδή αγιοκαταταχθεί επισήμως μετά την πανηγυρική, εκρηκτική και θαυμαστή καταξίωσή του στη συλλογική συνείδηση του εκκλησιαστικού πληρώματος!

Ένα πανηγύρι και μία έκπληξη αγιότητας που συντάραξε τον εκκλησιαστικό κόσμο και όχι μόνο αυτό!

Στο πρόσωπό του βρήκαν ένα θαυμαστό πνευματικό στήριγμα και ένα πέρα για πέρα ασφαλές αποκούμπι!

Έναν θαυματουργό άγιο φύλακα, αποτρόπαιο και διώκτη κάθε κακού, ασθένειας και θλίψης!

Ήταν για όλους ένας σύγχρονος άγιος παντός καιρού, τόπου και περίστασης!

Και τον μνημόνευαν όταν ένιωθαν να τους βρίσκει το κακό!

Οπότε, απολύονται οι άγιοι; Όχι, βεβαίως!

Αγιοκατατάσσονται!

Χρόνια πολλά!

Να έχουμε την ευχή του!

Σχετικά άρθρα Άγιος Νεκτάριος
Το υμνογραφικό έργο του Αγίου Νεκταρίου 10 Νοεμβρίου 2023 Σύγχρονος καθηγητής της Υμνολογίας διετύπωσε παλαιότερα την εξής σχέση: «'Αν η θρησκεία είναι ποίηση και η ποίηση είναι είδος θρησκείας της ψυχής». Πιστεύουμε ότι και η υπό εξέταση ενασχόληση του Αγίου Νεκταρίου με την ποίηση παρομοίως ερμηνεύεται· το μεγαλύτερο τμήμα του υμνογραφικού του έργου δεν είναι απλώς ποίηση, αλλά ένας «παφλασμός» ιερών συ...
Ο μεγαλομάρτυρας της αγάπης Άγιος Νεκτάριος μας πρόσφερε αύρες αίγλης αθανασίας και νιότης! 9 Νοεμβρίου 2023 Ο άγιος Νεκτάριος (με το εγκόλπιο) κατά την ημέρα της χειροτονίας του σε Μητροπολίτη Πενταπόλεως (1889-1890). Στο κέντρο (καθιστός) ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Σωφρόνιος Δ' (1798-1899). Μια άγνωστη φωτογραφία του αγίου που παρουσίασε πρόσφατα η Αγιορειτική Φωτοθήκη. Ο μακαριστός και επί χρόνια εφησυχάζων και παρεπιδημών στην Ελλάδα, μετά την εκδίωξ...
Άγιος Νεκτάριος, Ο εξόριστος και παρεπιδημών Αρχιερέας που ήλθε για να μείνει για πάντα μαζί μας! 9 Νοεμβρίου 2022 Άγιος Νεκτάριος Επίσκοπος Πενταπόλεως ο Θαυματουργός (1846-1920). Όμορφα ανοίγει ο μήνας Νοέμβριος με την γιορτή των ιαματικών αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού. Κάθε μέρα μνήμη αγίου, αγίων, μια γιορτή, πολλές γιορτές, πανηγύρεις. Ένας μικρός παράδεισος και μόνον η ανάμνησή τους! Κάθε άγιος ένας διαφορετικός βίος και μια ξεχωριστή περι...
Βίος συνοπτικός Αγίου Νεκταρίου 9 Νοεμβρίου 2021 Ο άγιος πατήρ ημών Νεκτάριος γεννήθηκε την 1η Οκτωβρίου 1846, στη Σηλυβρία της Θράκης, απο γονείς φτωχούς, αλλά ευσεβείς χριστιανούς, τον Δήμο και τη Μαρία Κεφαλά. Το βαπτιστικό του ήταν Αναστάσιος και από μικρος έδειξε μεγάλη ευλάβεια και βαθειά αγάπη για τη μελέτη.Όταν η μητέρα του τού μάθαινε τον 50οψαλμό, εκείνος αρεσκόταν να επαναλαμβάνει τον ...
Η πνευματική θεμελίωση της μοναστικής συνοδείας του αγ. Νεκταρίου 9 Νοεμβρίου 2018 Η δημιουργία της αδελφότητας Ο άγιος Νεκτάριος ως διευθυντης της Ριζαρείου Σχολής επετέλεσε μέγα ποιμαντικόν έργον και δη εξομολογητικόν μεταξύ των πιστών των Αθηνών. Οι εν Αθήναις διέκριναν εις τον άγιόν μας τον αληθή Ιεράρχην, τον έχοντα και βίον άγιον και διδαχήν ορθόδοξον και αγιοπατερικήν. Πλησίον του οι πνευματικώς αγωνιζόμενοι, οι πονεμέν...