ΕΡΜΗΝΕΙΑ 86ου ψαλμού
Τοῖς υἱοῖς Κορὲ, ψαλμὸς ᾠδῆς.
Διευκρίνιση
Ο ψαλμός αυτός γράφτηκε από έναν από τους απογόνους του Κορέ. Πρόκειται για ψαλμό Ωδής, δηλαδή για λυρικό ποίημα που πρώτα ψέλνεται και ύστερα παίζεται με έγχορδα όργανα, ενώ αντίθετα η Ωδή ψαλμού πρώτα παίζεται με όργανα και ύστερα ψάλλεται.
Εισαγωγικά
Ο ψαλμός είναι αλληγορικός. Μιλάει για την πόλι της Σιών, την Ιερουσαλήμ, αλλά αλληγορικά εννοείται η νέα Ιερουσαλήμ, η Εκκλησία, που ίδρυσε και θεμελίωσε ο Χριστός. Επομένως προφητεύει την γέννηση της Εκκλησίας και την σωτηρία των εθνών, κατά τον Θεοδώρητο.
Α΄ Μέρος (στιχ. 1-3)
ΟΙ ΘΕΜΕΛΙΟΙ αὐτοῦ ἐν τοῖς ὄρεσι τοῖς ἁγίοις·
2 ἀγαπᾷ Κύριος τὰς πύλας Σιὼν ὑπὲρ πάντα τὰ σκηνώματα ᾿Ιακώβ.
3 δεδοξασμένα ἐλαλήθη περὶ σοῦ ἡ πόλις τοῦ Θεοῦ. (διάψαλμα).
Ερμηνεία
Οι θεμέλιοι αυτού αναφέρονται στα θεμέλια της εκκλησίας, δηλαδή στις αρχές, τα διδάγματα και την διδασκαλία του Χριστού, που στηρίχτηκαν πάνω στα άγια όρη που είναι οι Απόστολοι. Ξέρουμε ότι ένα σπίτι, όταν δεν χτίζεται πάνω στην άμμο αλλά σε βραχώδη περιοχή, αντέχει περισσότερο στον χρόνο και τις κακοκαιρίες. Έτσι και οι Απόστολοι έζησαν κοντά στο Χριστό και έγιναν σταθεροί στην πίστη και σε αυτούς μπορούν να στηρίζονται τα μέλη της Εκκλησίας. Αυτοί έβαλαν τα θεμέλια του οικοδομήματος της Εκκλησίας και «πύλαι Άδου ου κατισχύσουσιν αυτής».
Το οικοδόμημα αυτό, δηλαδή η άνω Σιών, η άνω Ιερουσαλήμ, η Εκκλησία, έχει πύλες, από τις οποίες περνάνε οι χριστιανοί μπαίνουν μέσα και σώζονται. Είναι σαν τις πύλες του Παραδείσου, από τις οποίες εκδιώχτηκαν οι Πρωτόπλαστοι αλλά ο Κύριος τους ξαναβάζει πάλι μέσα. Αυτές τις πύλες της σωτηρίας των νέων εκκλησιών τις αγαπά πολύ περισσότερο από όλα τα σκηνώματα, τα οικήματα που κατασκεύασαν οι Εβραίοι ακόμη και από το κατασκεύασμα του Ιακώβ, ακόμη και από την Ιερουσαλήμ, την κτισμένη πάνω στο λόφο της Σιών.
Ύστερα από όλα αυτά, που ο Θεός αποκάλυψε στον Δαυίδ για την ίδρυση της νέας εκκλησίας, τον καταλαμβάνει θαυμασμός και έκσταση. Η νέα εκκλησία είναι η πόλη του Θεού, η οποία θεμελιώθηκε στην Ιερή Ιερουσαλήμ εκεί που δίδαξε και σταυρώθηκε ο Χριστός. Ο ιερός όμως Δαμασκηνός πόλη του Θεού ονομάζει την Παναγία όπου ο Χριστός ήλθε και σκήνωσε στα σπλάχνα της , τα αγίασε και έγινε η αφορμή να αγιαστούν και οι άλλοι άνθρωποι. Αυτά στηρίζονται στα λόγια της ίδια της Παναγίας, όταν ο αρχάγγελος Γαβριήλ της έφερε την χαρμόσυνη είδηση της ενανθρώπισης του Χριστού. Ιδού τί λέει η ίδια για την αποστολή της, που είναι και η αποστολή της πόλης του Θεού, δηλαδή της Εκκλησίας: «Μεγαλύνει ἡ ψυχή μου τὸν Κύριον καὶ ἠγαλλίασε τὸ πνεῦμά μου ἐπὶ τῷ Θεῷ τῷ Σωτῆρι μου.Ὅτι ἐπέβλεψεν ἐπὶ τὴν ταπείνωσιν τῆς δούλης Αὐτοῦ· ἰδοὺ γὰρ ἀπὸ τοῦ νῦν μακαριοῦσί με πᾶσαι αἱ γενεαί».
Β΄ Μέρος (στιχ.4-6)
4 μνησθήσομαι Ραὰβ καὶ Βαβυλῶνος τοῖς γινώσκουσί με·
καὶ ἰδοὺ ἀλλόφυλοι καὶ Τύρος καὶ λαὸς τῶν Αἰθιόπων,
οὗτοι ἐγενήθησαν ἐκεῖ.
5 μήτηρ Σιών, ἐρεῖ ἄνθρωπος, καὶ ἄνθρωπος ἐγενήθη ἐν αὐτῇ
καὶ αὐτὸς ἐθεμελίωσεν αὐτὴν ὁ ῞Υψιστος.
6 Κύριος διηγήσεται ἐν γραφῇ λαῶν καὶ ἀρχόντων τούτων τῶν γεγενημένων ἐν αὐτῇ. (διάψαλμα).
Ερμηνεία
Οι κάτοικοι της Ραάβ που βρίσκεται στην Χαναάν και οι κάτοικοι της Βαβυλώνας ήταν οι πιο ασεβείς κι όμως πολλοί πίστεψαν στην νέα θρησκεία, όπως και πολλά άλλα έθνη κι έτσι διαδόθηκε σε όλη την οικουμένη. Ακόμη και οι αλλόφυλοι της Τύρου και ο λαός της Αιθιοπίας θα γεννηθούν εκεί, στην Νέα Ιερουσαλήμ, δηλαδή θα βαπτιστούν, θα αναγεννηθούν και θα γραφούν στην Βίβλο της ζωής της Εκκλησίας. Την Σιών, δηλαδή την Ιερουσαλήμ, όπως οι Μωαμεθανοί την Μέκα, θα την θεωρούν μητέρα τους, αφού αυτή τους γέννησε πνευματικά. Κι αυτό, γιατί σ’ αυτήν γεννήθηκε ο Υιός του ανθρώπου, ο Χριστός, είναι ο Ύψιστος που την θεμελίωσε. Όλα αυτά τα γεγονότα ο Κύριος θα φωτίσει ανθρώπους από όλο τον κόσμο να τα περιγράψουν και να τα διαλαλήσουν.
Συμπέρασμα
7 ὡς εὐφραινομένων πάντων ἡ κατοικία ἐν σοί.
Το συμπέρασμα είναι ότι όλοι αυτοί σε όλον τον κόσμο θα έχουν ως κατοικία τους την εκκλησία και θα ευφραίνονται και θα αγάλλονται. Η εκκλησία του Θεού δεν είναι άλλη από την Βασιλεία του Θεού, την οποία έφερε ο Χριστός στον κόσμο και δημιούργησε τις προϋποθέσεις για επάνοδο του ανθρώπου στον Παράδεισο.
Μια διευκρίνηση για το Διάψαλμα
Το διάψαλμα είναι κάτι που υπάρχει στο ενδιάμεσο του Ψαλμού. Πρόκειται για μια προσωρινή διακοπή, κατά την οποία ο ψαλμωδός είχε θεϊκή έμπνευση, την οποία κατέγραφε στο μυαλό του και την απάγγελλε στη συνέχεια. Βέβαια διατυπώθηκαν και διάφορες άλλες ερμηνείες, όπως αλλαγή ψαλμού, αλλαγή ψαλμωδίας, αλλαγή μουσικής εκτέλεσης κλπ. Γενικά δηλώνει μια σιωπηλή διακοπή, που εξυπηρετεί το κλίμα που δημιουργεί ο ψαλμός.
