Α΄ Προφητείας Ἡσαΐου τὸ Ἀνάγνωσμα
(Κεφ. 35, 1-10)
Τάδε λέγει Κύριος·
Εὐφράνθητι ἔρημος διψῶσα, ἀγαλλιάσθω ἔρημος,
καὶ ἀνθείτω ὡς κρίνον. Καὶ ἑξανθήσει, καὶ ὑλοχαρήσει,
καὶ ἀγαλλιάσεται τὰ ἔρημα τοῦ Ἰορδάνου·
καὶ ἡ δόξα τοῦ Λιβάνου ἐδόθη αὐτῇ, καὶ ἡ τιμὴ τοῦ Καρμήλου·
καὶ ὁ λαός μου ὄψεται τὴν δόξαν Κυρίου, καὶ τὸ ὕψος τοῦ Θεοῦ.
Τα εξής λέγει ο Κυριος:
Ας χαίρεσαι έρημος διψασμένη, ας αισθάνεσαι αγαλλίαση έρημος,
Ας ανθήσεις σαν το κρίνο. Ας ανθίσεις ξανά και ξανά
και ας χαρεί όλη η φύση και θα αισθανθούν αγαλλίαση (άνθιση)
και οι ερημιές του Ιορδάνη. Φήμη μεγάλη δόθηκε στον Λίβανο
για τους κέδρους του και εκτίμηση στο Κάρμηλο
για την πυκνή του βλάστηση αλλά και ο λαός μου θα δει
την δόξα του Κυρίου και το μεγαλείο του Θεού.
Ερμηνεία
Υπάρχουν πολλές απορίες και ερωτηματικά γι’ αυτούς τους στίχους.
Και η πρώτη μας απορία είναι ότι ο Ησαΐας εδώ μιλάει κυριολεκτικά ή μεταφορικά; Η πρώτη απάντηση είναι ότι μιλάει αλληγορικά αλλά δεν αποκλείεται να μιλάει και κυριολεκτικά. Ας δούμε την αλληγορική σημασία των στίχων. Ο Ησαΐας προφητεύει ότι η έρημος θα βλαστήσει, θα ανθίσει, θα καρποφορήσει θα γίνει δηλαδή ένας επίγειος παράδεισος. Το σημερινό κράτος του Ισραήλ πράγματι έκανε την έρημο του Ισραήλ γη της επαγγελίας, επίγειο παράδεισο με τα μεγάλα αρδευτικά έργα και με τα ποτιστικά συστήματα. Όμως δεν πρόκειται για την μετατροπή αυτής της ερήμου σε παράδεισο αλλά για την πνευματική έρημο των ασκητών. Αν σκεφτούμε πόσοι άγιοι κατοίκησαν εκεί μέσα σε σπηλιές και σε βράχους και ερημιές, πόσα πνευματικά, ευώδη και καρπερά δένδρα φυτεύτηκαν στην έρημο αυτή αλλά και πόσα βλαστάρια μοναχοί και υποτακτικοί ανέδειξε αυτή η έρημος, τότε θα καταλάβουμε για ποια έρημο μιλάει προφητικά ο Ησαΐας. Και έτσι συνέβη στο τέλος να εμφανιστούν κελιά ακόμα και στα βουνά, και η έρημος αποικίστηκε από μοναχούς, οι οποίοι απομακρύνθηκαν από τους συγγενείς τους, και κατέγραψαν τους εαυτούς τους στη βασιλεία των ουρανών». Και όλοι επείθονταν να καταφρονούν τις επιθέσεις του Πονηρού, και θαύμαζαν για τη χάρη που δινόταν στον Αντώνιο από τον Κύριο για τη διάκριση των πνευμάτων. Έτσι τα κελιά τους ήταν στα βουνά, σαν ιερά σκηνώματα, γεμάτα από ιερούς ομίλους ανδρών οι οποίοι έψαλλαν Ψαλμούς, αγαπούσαν τη μελέτη, νήστευαν, προσεύχονταν, χαίρονταν με την ελπίδα των μελλόντων, ασκούνταν στην ελεημοσύνη, και είχαν αγάπη και αρμονία μεταξύ τους. Και πραγματικά, ήταν δυνατό, τρόπον τινά, να δει κανείς μια ιδιαίτερη χώρα, γεμάτη με ευσέβεια και δικαιοσύνη. Αυτή είναι η έρημος που χωρίς τον Χριστό διψούσε για «το ύδωρ το ζων το αλλώμενον εις ζωήν αιώνιον», το οποίο έδωσε ο Χριστός όχι μόνο στη Σαμαρείτισσα αλλά σε κάθε ψυχή που διψά για αλήθεια και για δικαιοσύνη. Αυτόν τον πνευματικό παράδεισο οραματίζεται ο Ησαΐας και προτρέπει μάταια τους συμπατριώτες του να ζήσουν μέσα σε αυτόν.
Αλλά δεν αποκλείεται, ως προφήτης που είναι, να μιλάει και εσχατολογικά, για την όγδοη ημέρα, οπότε όλα θα ανακαινιστούν και η γη θα ξαναγίνει ξανά παράδεισος και μάλιστα καλύτερος από τον προηγούμενο. Ένα θα πρέπει να μας μείνει μετά από όλα αυτά. Όλα αυτά θα τα χαρούν μόνο αυτοί που θα είναι κοντά στο Θεό. Για να είναι όμως κανείς κοντά στο Θεό πρέπει να καθαρίζεται και να δέχεται τον αγιασμό και τον φωτισμό του βαπτισμένου στον Ιορδάνη ποταμό Κύριο.
Ἰσχύσατε χεῖρες ἀνειμέναι, καὶ γόνατα παραλελυμένα.
Παρακαλέσατε, καὶ εἴπατε τοῖς ὀλιγοψύχοις τῇ διανοίᾳ·
Ἰσχύσατε καὶ μὴ φοβεῖσθε· ἰδοὺ ὁ Θεὸς ἡμῶν κρίσιν
ἀνταποδίδωσι, καὶ ἀνταποδώσει, αὐτὸς ἥξει καὶ σώσει ἡμᾶς.
Δυναμώστε χέρια εξασθενημένα και γόνατα παραλυμένα
Παρηγορηθείτε και μιλήστε στους ολιγόψυχους στο μυαλό.
Δυναμώστε και μη φοβάστε. Να ο Θεός μας ανταποδίδει δικαιοσύνη
και θα μας την αποδώσει, αυτός θα έρθει και θα μας σώσει.
Ερμηνεία
Οι Ισραηλίτες μετά από τόσους πολέμους και τόσες αιχμαλωσίες φυσικά είναι αποδυναμωμένοι και παραλυμένοι. Δεν έχουν δυνάμεις και θέλουν ενδυνάμωση, ενθάρρυνση και ελπίδα. Αυτόν τον ρόλο τον παίζει στην παρούσα φάση ο Ησαΐας, οποίος θέλει να ξαναζωντανέψει όλα τα όνειρα του Εβραϊκού λαού, που με τις διάφορες προφητείες κατά καιρούς τόνιζαν οι προφήτες. Εκφράζει την πεποίθηση ότι ο Κύριος θα έλθει και θα τους δικαιώσει, γι’ αυτό απευθύνεται και στους ολιγόψυχους, οι οποίοι είναι φυσικό να έχουν απογοητευτεί. Ο Κύριος είναι η μοναδική τους σωτηρία, αυτό πρέπει να το καταλάβουν και να το επιδιώκουν οι απελπισμένοι συμπατριώτες του.
Τότε ἀνοιχθήσονται ὀφθαλμοὶ τυφλῶν, καὶ ὦτα κωφῶν ἀκούσονται.
Τότε ἁλεῖται χωλὸς ὡς ἔλαφος, καὶ τρανὴ ἔσται γλῶσσα μογγιλάλων,
ὅτι ἐρράγη ἐν τῇ ἐρήμῳ ὕδωρ, καὶ φάραγξ ἐν γῇ διψώσῃ.
Καὶ ἔσται ἡ ἄνυδρος εἰς ἕλη, καὶ εἰς τὴν διψῶσαν γῆν πηγὴ ὕδατος ἔσται, ἐκεῖ ἔσται εὐφροσύνη ὀρνέων, ἐπαύλεις ποιμνίων καὶ καλάμη καὶ ἕλη.
Τότε θα ανοιχτούν τα μάτια των τυφλών και τα αυτιά των κουφών θα ακούνε. Τότε ο κουτσός θα πηδάει σαν το ελάφι και θα είναι μεγαλόφωνη η γλώσσα των μουγγών, διότι ανέβλυσε νερό στην έρημο και φαράγγι νερού σε μια διψασμένη χώρα. Και θα μεταβληθεί η άνυδρη γη σε δεξαμενές νερού και στην διψασμένη γη θα γίνει πηγή παροχής νερού.
Εκεί θα γίνει η χαρά των πουλιών, εκτάσεις με καλάμια και δεξαμενές νερού.
Ερμηνεία
Για να κάνει πιο αισθητά αυτά που πρόκειται να έρθουν εξακολουθεί και μιλάει κυριολεκτικά, γιατί έτσι καταλαβαίνει ο πολύς κόσμος, αλλά αναφέρεται και αλληγορικά στην ανανέωση της γης, την χαρά των πουλιών και στην γη με πλούσια άρδευση και βλάστηση, όπως θα συμβεί στους έσχατους καιρούς. Πράγματι δεν είναι λίγοι οι τυφλοί που ο Χριστός τους έδωσε το φως τους, οι κουφοί που τους έδωσε την ακοή του, οι παράλυτοι, που τους έκανε πάλι καλά, οι δαιμονισμένοι που τους έκανε συνετούς ανθρώπου, οι τελώνες και οι πόρνες που τους συγχώρησε κι αυτοί αλλάξανε ζωή και έγιναν τίμιοι άνθρωποι. Αν όμως η έρημος δεν κρατάει το ζωογόνο νερό, αν οι άνθρωποι δεν δέχονται την ζωογόνα Χάρη του Θεού, τότε η γη παραμένει έρημος, δυστυχώς.
Καὶ ἔσται ἐκεῖ ὁδὸς καθαρά, καὶ ὁδὸς ἁγία κληθήσεται,
οὐ μὴ παρέλθῃ ἐκεῖ ἀκάθαρτος, οὐδὲ ἔσται ἐκεῖ ὁδὸς ἀκάθαρτος,
οἱ δὲ διεσπαρμένοι πορεύσονται ἐπ᾽ αὐτῆς, καὶ οὐ μὴ πλανηθῶσι.
Καὶ οὐκ ἔσται ἐκεῖ λέων, οὐδὲ τῶν πονηρῶν θηρίων,
οὐ μὴ ἀναβῇ εἰς αὐτήν, οὐδὲ μὴ εὑρεθῇ ἐκεῖ·
ἀλλὰ πορεύσονται ἐν αὐτῇ λελυτρωμένοι καὶ συνηγμένοι ὑπὸ Κυρίου.
Και ο δρόμος γι’ αυτούς θα είναι καθαρός και ο δρόμος αυτός θα ονομαστεί άγιος. Δεν πρόκειται να περάσει από τον δρόμο αυτό άνθρωπος ακάθαρτος ούτε και ο δρόμος αυτός θα είναι ακάθαρτος.
Και οι διασπαρμένοι σε όλον τον κόσμο θα πορευτούν πάνω σε αυτόν τον δρόμο και δεν πρόκειται να πλανηθούν. Και δεν πρόκειται να υπάρχει εκεί ούτε λιοντάρι ούτε κανένα από τα πονηρά θηρία δεν πρόκειται να ανεβεί σε αυτόν τον δρόμο ούτε πρόκειται να βρεθεί. Θα βαδίσουν πάνω σε αυτήν οι απελευθερωμένοι και οι προσκεκλημένοι από τον Κύριο.
Ερμηνεία
Αλήθεια ποιος είναι αυτός ο καθαρός και άγιος δρόμος. Προφανώς είναι ο δρόμος του Θεού. Δεν πρόκειται για επίγειο δρόμο, τον οποίο ελέγχουν τα λιοντάρια και άγρια ζώα αλλά για τον ουράνιο δρόμο, ο οποίος είναι στη δικαιοδοσία του Θεού και όπου υπάρχει ασφάλεια και κανένας κίνδυνος από οποιονδήποτε. Ποιοι πάλι είναι οι διασπαρμένοι σε όλον τον κόσμο; Είναι οι πανταχού τον κόσμο Εβραίοι, οποίοι θα συγκεντρωθούν και πάλι γύρω από την Σιών, θα αναστήσουν το νέο κράτος του Ισραήλ που θα κυριαρχήσει σε όλον τον κόσμο; Όχι βέβαια. Προφανώς αναφέρεται σε όλους τους ανθρώπους, χωρίς να αποκλείονται και οι Εβραίοι. Αυτήν την κυριολεκτική ερμηνεία την κάνουν ακόμη ορισμένοι Εβραίοι και ονειρεύονται την επικράτησή τους σε όλο τον κόσμο. Οι λυτρωμένοι είναι αυτοί που με το βάπτισμα σε νερό του Ιωάννη και το βάπτισμα στο Άγιο Πνεύμα του Χριστού λυτρώθηκαν από τις αμαρτίες τους και περιμένουν την κλήση του Κυρίου
Καὶ ἀποστραφήσονται, καὶ ἥξουσιν εἰς Σιὼν
μετ᾽ εὐφροσύνης καὶ ἀγαλλιάσεως, καὶ εὐφροσύνη αἰώνιος
ὑπὲρ κεφαλῆς αὐτῶν· ἐπὶ γὰρ τῆς κεφαλῆς αὐτῶν αἴνεσις
καὶ ἀγαλλίαμα, καὶ εὐφροσύνη καταλήψεται αὐτούς·
ἀπέδρα ὀδύνη, λύπη καὶ στεναγμός.
Θα επιστρέψουν και θα έρθουν στην Σιών με πολλή χαρά και αγαλλίαση και χαρά παντοτινή θα είναι πάνω από τα κεφάλια τους. Χαρά και αγαλλίαση θα τους καταλάβει και θα φύγει μακριά τους κάθε οδύνη, λύπη ή στεναγμός.
Ερμηνεία
Δεν πρόκειται για την πραγματική Σιών αλλά για την πνευματική Σιών, για την εκκλησία του Χριστού, όπου θα επιστρέψουν όλα τα άτακτα παιδιά του Θεού και θα γίνει μία ποίμνη και ένα ποιμένας, ο Χριστός. Στην εκκλησία του Χριστού οι μαθητές του Χριστού χαίρονται και αγάλλονται όχι μόνο σε αυτόν τον κόσμο αλλά και στον άλλο, αφού η χαρά τους θα είναι αιώνια. Χαρά, αγαλλίαση και ευφροσύνη θα πλημμυρίσει τις καρδιές των πιστών, οι οποίοι θα αισθάνονται την επιθυμία να ευχαριστήσουν τον Θεό για τις τόσες πολλές και τόσες μεγάλες του δωρεές. Στις καταστάσεις αυτές δεν χωράει ούτε οδύνη, ούτε λύπη, ούτε στεναγμός, όπως αναφέρεται και στην νεκρώσιμη ακολουθία για τους πιστούς, που είναι «μακαρία η οδός, ην προρεύει σήμερον».
(Συνεχίζεται)
