Σοφίας Σολομῶντος (3, 1-9): Δικαίων ψυχαὶ ἐν χειρὶ Θεοῦ…

18 Ιανουαρίου 2025

 

  1. Δικαίων ψυχαὶ ἐν χειρὶ Θεοῦ

καὶ οὐ μὴ ἅψηται αὐτῶν βάσανος.

2.Ἔδοξαν ἐν ὀφθαλμοῖς ἀφρόνων τεθνάναι,

καὶ ἑλογίσθη κάκωσις ἡ ἔξοδος αὐτῶν,

3.καὶ ἡ ἀφ᾿ ἡμῶν πορεία σύντριμμα· οἱ δὲ εἰσιν ἐν εἰρήνῃ.

4.Καὶ γὰρ ἐν ὄψει ἀνθρώπων ἐὰν κολασθῶσιν,

ἡ ἐλπὶς αὐτῶν ἀθανασίας πλήρης.

  1. Καὶ ὀλίγα παιδευθέντες, μεγάλα εὐεργετηθήσονται.

Ὅτι ὁ Θεὸς ἐπείρασεν αὐτούς, καὶ εὗρεν αὐτοὺς ἀξίους ἑαυτοῦ.

  1. Ὡς χρυσὸν ἐν χωνευτηρίῳ ἐδοκίμασεν αὐτούς,

καὶ ὡς ὁλοκάρπωμα θυσίας προσεδέξατο αὐτούς.

  1. Καὶ ἐν καιρῷ ἐπισκοπῆς αὐτῶν ἀναλάμψουσι,

 καὶ ὡς σπινθῆρες ἐν καλάμῃ διαδραμοῦνται.

  1. Κρινοῦσιν ἔθνη, καὶ κρατήσουσι λαῶν,

 καὶ βασιλεύσει αὐτῶν Κύριος εἰς τούς αἰῶνας.

  1. Οἱ πεποιθότες ἐπ᾿ αὐτῷ, συνήσουσιν ἀλήθειαν,

καὶ οἱ πιστοὶ ἐν ἀγάπῃ προσμενοῦσιν αὐτῷ,

ὅτι χάρις καὶ ἔλεος ἐν τοῖς ὁσίοις αὐτοῦ,

καὶ ἐπισκοπὴ ἐν τοῖς ἐκλεκτοῖς αὐτοῦ.

Άγιος Αντώνιος ο Μέγας.

Σοφίας Σολομῶντος τὸ Ἀνάγνωσμα(Κεφ. 3, 1-9) 

 Ερμηνεία

1.Δικαίων ψυχαὶ ἐν χειρὶ Θεοῦ,

1.Οι ψυχές των δικαίων ανθρώπων είναι στα χέρια του Θεού

Με το «Δικαίων ψυχαὶ» ο Σολομών προφανώς δεν εννοεί την ψυχή αλλά τη ζωή των ανθρώπων του Θεού, που εδώ αποκαλούνται «δίκαιοι». Οι άνθρωποι του Θεού εναποθέτουν όλη τους τη ζωή στα χέρια του Θεού με απόλυτη εμπιστοσύνη και πίστη στην αγαθότητα και το έλεος του Θεού. Όλες τις δυσκολίες της ζωής τις αντιμετωπίζουν με υπομονή, θα έλεγα και με χαρά, γιατί μπορούν να μετατρέπουν τις δυσκολίες σε αφορμή για πνευματικούς αγώνες.

 καὶ οὐ μὴ ἅψηται αὐτῶν βάσανος.

και δεν πρόκειται να τους αγγίξει καμιά θλίψη,αν δεν την επιτρέψει ο Θεός.

Όταν ακόμη λέγει ότι «καὶ οὐ μὴ ἅψηται αὐτῶν βάσανος», δεν εννοεί ότι οι άνθρωποι του Θεού, οι δίκαιοι, δεν θα αντιμετωπίσουν δύσκολες καταστάσεις, αλλά ότι δεν θα τους αγγίξουν, δεν θα τους πειράξουν, δεν θα τους καταβάλλουν. Αυτό το εκφράζει πολύ ωραία ο απ. Παύλος: «ἐν παντὶ θλιβόμενοι ἀλλ’ οὐ στενοχωρούμενοι, ἀπορούμενοι ἀλλ’ οὐκ ἐξαπορούμενοι,  διωκόμενοι ἀλλ’ οὐκ ἐγκαταλειπόμενοι, καταβαλλόμενοι ἀλλ’ οὐκ ἀπολλύμενοι». (Β΄Κορ. 4,7-9). Αυτό το οφείλουν στη δύναμη του Θεού, γιατί οι δίκαιοι διεξάγουν έναν σκληρό αγώνα για την επικράτηση της δικαιοσύνης του Θεού και γι  αυτό έχουν ανάγκη από τη βοήθεια του Θεού στον αγώνα τους.

  1. Ἔδοξαν ἐν ὀφθαλμοῖς ἀφρόνων τεθνάναι,
  2. Στα μάτια των άμυαλων ανθρώπων φαίνονται ότι είναι πεθαμένοι,

καὶ λογίσθη κάκωσις ἡ ἔξοδος αὐτῶν,

και θεωρήθηκε θλιβερό γεγονός η αποδημία τους από αυτόν τον κόσμο.

«Ἔδοξαν ἐν ὀφθαλμοῖς ἀφρόνων τεθνάναι». Για τους μη ανθρώπους του Θεού, τους άφρονες, οι δίκαιοι θεωρούνται πεθαμένοι, με τη σημασία ότι δεν ζουν τις χαρές και τις διασκεδάσεις της κοσμικής ζωής και συνεπώς είναι σαν να μην ζουν. Πράγματι οι δίκαιοι νεκρώνουν τα μέλη του σώματός τους από αυτές τις κοσμικές επιθυμίες κατά την επιταγή του απ. Παύλου,(κεφαλ. 3,5-6) «Νεκρώσατε οὖν τὰ μέλη ὑμῶν τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, πορνείαν, ἀκαθαρσίαν, πάθος, ἐπιθυμίαν κακήν, καὶ τὴν πλεονεξίαν, ἥτις ἐστὶν εἰδωλολατρία, 6 δι’ ἃ ἔρχεται ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῆς ἀπειθείας». Η νέκρωση όμως αυτή του κακού  γίνεται για την ανακαίνιση του φθαρμένου σώματος του ανθρώπου, για την μετάβαση από τη φθορά στην αφθαρσία, από τον θάνατο στη ζωή.

4.Καὶ γὰρ ἐν ὄψει ἀνθρώπων ἐὰν κολασθῶσιν,

ἡ ἐλπὶς αὐτῶν ἀθανασίας πλήρης.

Γιατί και μπροστά στους ανθρώπους να βασανιστούν,

η ελπίδα τους είναι γεμάτη από  αθανασία.

Καλύτερη απόδειξη γι  αυτό δεν υπάρχει από τα μαρτύρια των αγίων, οι οποίοι οδηγήθηκαν μπροστά σε ειδωλολάτρες άρχοντες, οι οποίοι τους βασάνισαν ποικιλοτρόπως: « ἐλιθάσθησαν, ἐπρίσθησαν, ἐν φόνῳ μαχαίρας ἀπέθανον, περιῆλθον ἐν μηλωταῖς, ἐν αἰγείοις δέρμασιν, ὑστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακοχούμενοι,(προς Εβρ. 11.36-37). Οι μάρτυρες αυτοί ήλπιζαν στην αθανασία και την κέρδισαν.

  1. «Καὶ ὀλίγα παιδευθέντες, μεγάλα εὐεργετηθήσονται.

Ὅτι ὁ Θεὸς ἐπείρασεν αὐτούς, καὶ εὗρεν αὐτοὺς ἀξίους ἑαυτοῦ».

Αλλά, και για λίγο να δοκιμαστούν, πολύ θα ευεργετηθούν,

γιατί ο Θεός τους δοκίμασε και τους βρήκε άξιους του ονόματός Του.

Στο «ὀλίγα παιδευθέντες» το «ὀλίγα»  προσδιορίζει το «παιδευθέντες» και χρονικά και ποσοτικά. Η διάρκεια του μαρτυρίου των αγίων ήταν σχετικά σύντομη, αλλά και η διάρκεια της ζωής του αγωνιζόμενου πιστού είναι πολύ μικρή σε σχέση με την αιωνιότητα που θα κερδίσει. Εξάλλου όσα κι αν υποφέρει ο άγιος δεν συγκρίνονται με τα αγαθά του παραδείσου και της αιώνιας ζωής. Αυτές είναι οι μεγάλες ευεργεσίες, «το μέγα έλεος», που μας επιφυλάσσει ο Θεός για τον αγώνα μας.

Η δοκιμασία του ανθρώπου στη γη αυτή είναι η προϋπόθεση και το εισιτήριο για την άλλη ζωή. Εξάλλου έτσι αποδεικνύουμε ότι αγαπάμε τον Θεό και είμαστε άξιοι του ονόματός Του.

  1. « Ὡς χρυσὸν ἐν χωνευτηρίῳ ἐδοκίμασεν αὐτούς».

καὶ ὡς ὁλοκάρπωμα θυσίας προσεδέξατο αὐτούς.

Σαν το χρυσάφι στο χωνευτήρι τους   δοκίμασε 

 και τους δέχτηκε σαν θυσία ολοκαυτώματος.

Ο καθένας κτίζει τη ζωή του με τα έργα του, που είναι τα υλικά με τα οποία κτίζει το σπίτι του. Αν χρησιμοποιήσει  χόρτα, καλάμια, ξύλα, δηλαδή κάνει ανώφελα και βλαβερά έργα, είναι επόμενο να μην μπορέσουν να αντισταθούν στη δοκιμασία της φωτιάς. Αν όμως χρησιμοποιήσει υλικά που αντέχουν στη φωτιά, όπως μέταλλα και χρυσάφι, δηλαδή κάνει καλά έργα στη ζωή του και θεμελιώσει την ζωή του στο θεμέλιο λίθο που λέγεται Χριστός, τότε θα αντέξει στη δοκιμασία της κρίσεως. Αυτά τονίζει ο απ. Παύλος προς τους Κορινθίους: «θεμέλιον γὰρ ἄλλον οὐδεὶς δύναται θεῖναι παρὰ τὸν κείμενον, ὅς ἐστιν Ἰησοῦς Χριστός. εἰ δέ τις ἐποικοδομεῖ ἐπὶ τὸν θεμέλιον τοῦτον χρυσόν, ἄργυρον, λίθους τιμίους, ξύλα, χόρτον, καλάμην, ἑκάστου τὸ ἔργον φανερὸν γενήσεται· ἡ γὰρ ἡμέρα δηλώσει· ὅτι ἐν πυρὶ ἀποκαλύπτεται· καὶ ἑκάστου τὸ ἔργον ὁποῖόν ἐστι τὸ πῦρ δοκιμάσει (Α Κορ. 3,11-13)       

  1. Καὶ ἐν καιρῷ ἐπισκοπῆς αὐτῶν ἀναλάμψουσι,

 καὶ ὡς σπινθῆρες ἐν καλάμῃ διαδραμοῦνται.

Και στον καιρό της δοκιμασίας  τους θα λάμψουν

 και σαν σπινθήρες μέσα σε καλαμιές θα διατρέχουν την κοινωνία των ανθρώπων.

Συνεχίζει την παραπάνω σκέψη σχετικά με την δοκιμασία των δικαίων. Το χρυσάφι στη φωτιά λάμπει, έτσι και οι δίκαιοι στις δοκιμασίες θα δείξουν την αξία τους και όχι μόνο δεν θα γίνουν παρανάλωμα πυρός αλλά θα διαλάμψουν και ενώ οι άλλοι άνθρωποι θα είναι σαν τις καλαμιές, οι δίκαιοι θα είναι οι σπινθήρες που θα βάζουν φωτιά στις καλαμιές και θα καίνε τους κακούς ανθρώπους. Μπορεί να είναι αφανείς ήρωες στη ζωή αλλά την αξία τους θα τη δείξουν τότε που χρειάζεται, δηλαδή στις δοκιμασίες.

  1. Κρινοῦσιν ἔθνη, καὶ κρατήσουσι λαῶν,

 καὶ βασιλεύσει αὐτῶν Κύριος εἰς τούς αἰῶνας.

 Θα κρίνουν  έθνη και θα κυβερνούν  λαούς,

γιατί  θα βασιλεύει σε αυτούς αιώνια  ο Κύριος.

Οι δίκαιοι είτε σε αυτόν τον κόσμο είτε στον άλλο  θα κρίνουν τα έθνη και οι αρχές στις οποίες πιστεύουν θα επικρατήσουν στους λαούς της γης.   Όλοι οι  λαοί και τα έθνη θα κριθούν με βάση τα έργα που έπραξαν οι δίκαιοι. Κανείς δεν θα μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν μπορούσε να κάνει αυτά τα καλά έργα, γιατί θα τα κάνουν οι δίκαιοι και θα είναι γι  αυτούς ένας συνεχής έλεγχος και θα τους τύπτει η συνείδησή τους. Θα είναι γι  αυτούς ισχυρό ράπισμα γιατί δεν ακολούθησαν τον νόμο του Θεού. Αλίμονο στους αμετανόητους. Αυτοί θα πληρώσουν και σε αυτή την ζωή και στην άλλη.

  1. Οἱ πεποιθότες ἐπ᾿ αὐτῷ συνήσουσιν ἀλήθειαν,

καὶ οἱ πιστοὶ ἐν ἀγάπῃ προσμενοῦσιν αὐτῷ,

Όσοι έχουν στηρίξει την πεποίθησή τους στον Θεό

θα καταλάβουν την Αλήθειά Του

και οι πιστοί με αγάπη θα τον περιμένουν

Για να καταλάβουμε  την μεγάλη Αλήθεια του Χριστού πρέπει να πιστέψουμε ακράδαντα σε αυτόν. Αυτή η πίστη θα φέρει την αγάπη στους πιστούς και στη συνέχεια την προσμονή να τον συναντήσουν.

ὅτι χάρις καὶ ἔλεος ἐν τοῖς ὁσίοις αὐτοῦ,

καὶ ἐπισκοπὴ ἐν τοῖς ἐκλεκτοῖς αὐτοῦ.

γιατί χάρη και έλεος θα έρθει στους ευσεβείς ανθρώπους

και προστασία στους εκλεκτούς του Θεού.

Αυτή η Αλήθεια δε θα είναι κατάκτηση του νου τους και απόρροια της λογικής τους αλλά θα είναι χάρη και η μεγαλύτερη χάρη είναι το έλεος του Θεού, που θα δείξει στην αμαρτωλότητά μας χαρίζοντας το μέγα έλεος, δηλαδή τη σωτηρία μας. Τότε θα απολαμβάνουν την μεγαλύτερη προστασία, την οποία επιφυλάσσει ο Θεός στους εκλεκτούς του.

Συνοψίζοντας πρέπει να τονίσουμε ότι κερδισμένοι και σ’ αυτή τη ζωή και στην άλλη είναι οι δίκαιοι. Αυτή είναι η εξυπνάδα, να εξαγοράζουμε την παρόντα προσωρινό και σύντομο χρόνο με  την αιώνια και παντοτινή ζωή, τηρώντας τις εντολές του Θεού και  περιμένοντας  από το Θεό το μέγα έλεος.