(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)
Αγίου Γρηγορίου Παλαμά, Α’ Προς Βαρλαάμ
Περί δύο αρχών ή κατά ελληνικής επόψεως
12. Δεν είναι λοιπόν φανερά συκοφαντία το να καταγγέλλη κανείς τόσον εσπευσμένως ως αποδίδοντας εις εαυτούς το τέλειον εκείνους οι οποίοι λέγουν ότι ήρχισαν μόνον και δεν νομίζουν καν ότι έχουν από ιδικήν των ικανότητα ούτε αυτήν την αρχήν;
Ποίος δε θα επίστευεν ακόμη ότι φροντίζεις διά την αλήθειαν, ασχολούμενος με τα ανώτερα και δυσθεώρητα, αφού ψευδολογείς σαφώς εις τόσον σαφώς καταγεγραμμένα κείμενα;
Πώς δε θα ηδύνατο να εύρη την αλήθειαν, διαλεγόμενος περί της όντως αληθείας, αυτός ο οποίος δεν δίδει σημασίαν εις την αλήθειαν;
Αλλά βέβαια προβαλών ψευδώς τούτο εναντίον ημών δέκα φοράς εις ένα λόγον, τόσας φοράς εφανερώθης εις όλους από πού ομιλείς, προσέτι δε προσεμαρτύρησες εις τους λόγους μας το άψογον με παράδοξον τρόπον· διότι, εάν είχες αληθινήν μομφήν, αφού ετοποθέτησες εαυτόν εις τους κατηγόρους, τι εχρειάζετο αυτή η ψευδής μομφή και η με αφετηρίαν αυτήν επίθεσις;
13. Εις αυτό δε διά το οποίον έπειτα με κακίζεις, καθώς φαίνεται καθαρά από τον σκοπόν όλης της πραγματείας σου, ότι εδέχθην την αντίθετον διά σε γνώμην, με αδικείς φανερά. Αν βέβαια συνέβαινε τούτο, δεν θα ηρώτων, δεν θα ηπόρουν (απορούσα), αλλά θα σε κατεδίκαζον ως ετερόφρονα.
Όλοι δε έρχονται εις απορίαν, όταν υπάρχη κάτι το οποίον δεν συμφωνεί με τα φανερά και ωμολογημένα· το να απορώ λοιπόν είναι δείγμα του ότι δεν θέλω να φρονώ περί σου τίποτε το φευκτόν [κάτι το οποίο μπορεί να αποφευχθεί].
Το ότι δε είπες σαφώς «ότι η μία αρχή είναι υπό την άλλην» και «η διπλόη της αρχής», τούτο μαζί με τα άλλα ηνάγκασεν ημάς να ερωτώμεν και να διαπορώμεν [απορούμεν], τι εννοεί κατά την αποψίν σου «η εκ της αρχής αρχή», την οποίαν και τώρα εδώ πάλιν επινοείς ως θεραπείαν εις το έτερον διότι τα άλλα υπεσχέθην κατ’ αρχήν να παρατρέξω [παραλείψω].
Από το βιβλίο «Γρηγορίου Παλαμά έργα 1», των Πατερικών Εκδόσεων «Γρηγόριος ο Παλαμάς». Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια, Παναγιώτη Χρήστου.
