(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)
Αγίου Γρηγορίου Νύσσης
Κατά ειμαρμένης
Συνέχεια από εδώ: https://www.pemptousia.gr/2025/03/agios-grigorios-nyssis-provlepseis-apatili-energeia-ton-daimonon-eimarmeni-apomakrynsi-apo-to-agatho-on/
43. Και αυτών μάρτυς είναι η σύγχρονός μας ιστορία. Πράγματι, όταν εκυβέρνα το κράτος των Ρωμαίων ο βασιλεύς Βάλης, τοιαύτη απάτη τον παρεκίνησε κατά της ανταρσίας εναντίον της αρχής.
Και εκείνος μεν ώρμησεν έχων ως μόνον εφόδιον προς αυτήν την τολμηράν ενέργειαν την πρόρρησιν των γενεθλιολόγων, το τέλος όμως της επιχειρήσεως ήτο τοιούτον ώστε αυτός, ο οποίος ανεδείχθη εις την μεγίστην εξουσίαν, να γίνη διασημότερος από το μέγεθος της συμφοράς.
Και τούτο από τους πολλούς εθεωρήθη ως συμφωνία με την γενεθλιολογίαν, το ότι εις τον άνδρα συνέβη το μέγεθος της συμφοράς αντί του μεγέθους των αγαθών.
Εγώ δε το γεγονός ότι αι προρρήσεις περί τούτων αποβαίνουν πεπλανημέναι, δεν το θεωρώ ως μέγα τεκμήριον περί του ότι δεν είναι βάσιμος ο λόγος της ειμαρμένης.
Αλλ’ επειδή η απατηλή δύναμις των δαιμόνων σοφίζεται τας προρρήσεις και με πολλά άλλα τεχνάσματα (διότι και το μαντικόν ύδωρ προκαλεί παραφοράς και μανίας εις τους γενομένους και πνεύμα εξερχόμενον από κάτω δι᾽ ενός στομίου, το οποίον αν συνέβαινεν εις τα γυναικεία σπλάγχνα, θα έκαμνε να πρησθή η γαστήρ και θα προεκάλει έκστασιν της διανοίας και παραφοράν, πράγματα τα οποία φαίνονται θεία και μαντικά εις τους εξαπατωμένους), κανείς από τους προβλέποντας το μέλλον με σημεία εκ του ήπατος ή του πυρός η με τας πτήσεις των πτηνών δεν απέδωσεν εις την ειμαρμένην την δύναμιν της προρρήσεως, αλλά αποδίδουν το τοιούτον εις κάποιαν δαιμονίαν έμπνευσιν.
44. Ούτω λέγω ή ότι δεν υπάρχει καθόλου προαγόρευσις, καθ’ όσον αι προρρήσεις προσκρούουν εις πολλάς αντιθέσεις, ή, εάν κανείς αποδεικνύη ότι αύτη προλέγει κάτι από τα μέλλοντα να συμβούν, ότι πρέπει να νομίζωμεν και εις το τοιούτον είδος της προρρήσεως το οποίον ευρίσκομεν εις την περίπτωσιν των άλλων τα οποία επιτυγχάνονται κατά πρόρρησιν.
Πράγματι επί όλων αυτών είναι ίσως πιθανόν το να αποτυγχάνη κανείς εις τα περισσότερα και το να νομίζη ότι εις μερικάς περιπτώσεις η πρόρρησις δεν φέρει έξω της αληθείας των συμβησομένων και εις την απατηλήν φύσιν των δαιμόνων ο σκοπός επιτυγχάνεται ομοίως και δι’ αυτής και διά πάσης άλλης επινοίας.
Διότι το να απομακρύνη τον άνθρωπον από του να βλέπη προς τον Θεόν και από εκεί να παρασκευάζη την μοίραν των αγαθών δι᾽ εαυτόν αποτελεί την μεγαλυτέραν φροντίδα των δαιμόνων.
Το να είναι λοιπόν πεπεισμένοι οι εύκολα εξαπατώμενοι ότι τα του βίου δεν εξαρτώνται από το θείον βούλημα, αλλά από την τάδε διαπλοκήν των άστρων και από την εκείθεν απορρέουσαν δύναμιν, αποβλέπει περισσότερον από όλα τα πράγματα εις τον σκοπόν της βλαπτικής φύσεως των δαιμόνων.
Εάν λοιπόν οι δαίμονες έχουν έργον να απομακρύνουν τον άνθρωπον από τον Θεόν, απομακρύνει δε η πλάνη ως προς αυτά, αποδεικνύεται σαφώς ότι τούτο είναι δαιμονία ενέργεια, παρασύρουσα δι’ απάτης εκείνους οι οποίοι νομίζουν ότι όλη η δύναμις ευρίσκεται εις αυτούς και δεν αναγνωρίζουν την παντοδύναμον εξουσίαν του Θεού.
Απόσπασμα από το βιβλίο «Γρηγόριος Νύσσης, Έργα 1, των Πατερικών Εκδόσεων «Γρηγόριος ο Παλαμάς», εισαγωγή, κείμενο, μετάφραση, σχόλια, Αθηναγόρου Κοκκινάκη Αρχιεπισκόπου Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας.
