(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)
Άγιος Διάδοχος Φωτικής
Ερωταποκρίσεις
6. Ερώτηση. Και πώς λέει ο Χριστός, «μη καταφρονήσετε ένα από τους μικρούς τούτους γιατί οι άγγελοι του βλέπουν δια παντός το πρόσωπο του Πατρός μου που βρίσκεται στους ουρανούς», και πάλι, «μακάριοι είναι οι καθαροί στην καρδιά, γιατί αυτοί θα δουν το Θεό», ενώ εσύ λες ότι και οι άγγελοι αγνοούν ποιος είναι και που είναι ο Θεός;
Απάντηση. Όπως, όταν λάμπει ο ήλιος το μεσημέρι, το εκπεμπόμενο από αυτόν φως το βλέπουμε καθαρά, ενώ αυτόν τον ίδιο δεν μπορούμε καθόλου να τον αντικρύσουμε και να τον παρατηρήσουμε, αλλ’ όμως λέμε ότι τον βλέπουμε αληθινά, έτσι και οι άγγελοι και οι άγιοι, αντικρύζοντας την αστραφτερή δόξα του Πνεύματος, βλέπουν σ’ αυτήν και τον Υιό και τον Πατέρα· όχι όμως το ίδιο και οι αμαρτωλοί και ακάθαρτοι, γιατί αυτοί μοιάζουν με τυφλούς και αναίσθητους. Όπως δηλαδή οι τυφλοί δεν βλέπουν το φως του αισθητού ήλιου όταν λάμπει, έτσι και αυτοί δεν αντικρύζουν το θείο φως που λάμπει παντοτινά ούτε αισθάνονται τη θέρμη του.
7. Ερώτηση. Τι βλέπουν λοιπόν οι καθαρμένοι στο νου και στην καρδιά;
Απάντηση. Επειδή ο Θεός είναι φως, και μάλιστα το υπέρτατο φως, τίποτε άλλο δεν βλέπουν όσοι βλέπουν αυτόν, παρά μόνο φως, και αυτό είναι φανερό τόσο από εκείνους που είδαν να λάμπει σαν ήλιος το πρόσωπο του Χριστού, ενώ τα ιμάτια του να γίνονται σαν το φως, όσο και από τον απόστολο Παύλο, ο οποίος είδε τον Θεό ως φως και στράφηκε προς την επίγνωση του και από μυριάδες άλλων αγίων.
8. Ερώτηση. Πώς λοιπόν δεν βλέπεται από όλους, αφού είναι αΐδιο και αειλαμπές φως ο Θεός;
Απάντηση. Επειδή έτσι τα ρύθμισε από την αρχή ο Θεός, για να μη έχει καμιά επικοινωνία το σκότος με το φως, ούτε ο μιαρός και βέβηλος με τον άγιο και καθαρό. Γι’ αυτό και οι αμαρτίες μας μας χωρίζουν από τον Θεό σαν μεγάλο χάσμα και τείχος· μάλλον δε οι πονηρές σκέψεις και οι μάταιοι διαλογισμοί μας γίνονται σαν υψηλό τείχος και μας διαχωρίζουν από το φως της αληθινής ζωής. Γιατί ο Θεός είναι φως και ζωή· όσοι λοιπόν στερούνται από αυτό, είναι ψυχικά νεκροί και συγκληρονόμοι και συμμέτοχοι του αιωνίου πυρός και του σκότους.
9. Ερώτηση. Και δεν είναι δυνατό να βρει σωτηρία αυτός που δεν έφθασε σ’ αυτά τα μέτρα;
Απάντηση. Αφού ο Κύριος λέει ότι «πλησίον του Πατρός μου υπάρχουν πολλές διαμονές», είναι ολοφάνερο ότι υπάρχουν και πολλοί δρόμοι σωτηρίας· όλοι όμως τελειώνονται σ’ ένα δρόμο, στο δρόμο της μετάνοιας με την αποχή από το κακό, είτε για την εκπλήρωση της ελεημοσύνης πρόκειται, είτε για την ξενιτειά, είτε για οποιαδήποτε άλλη πράξη του αγαθού, χάριν της επιτυχίας των ανωτέρων αγαθών.
Απόσπασμα από τον τόμο, «Φιλοκαλία των νηπτικών και ασκητικών, 9. Διαδόχου Φωτικής. Ερωταποκρίσεις», των εκδόσεων Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας «Γρηγόριος ο Παλαμάς», πρόλογος, μετάφραση, σχόλια Αικατερίνη Γκόλτσου.
