(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)
Άγιος Ιουστίνος ο φιλόσοφος και μάρτυς
Απολογία Α’
1. Προλογική έκκληση υπέρ δικαίας κρίσεως της υποθέσεως των Χριστιανών.
Είμαστε δε βοηθοί και σύμμαχοι σας στην ειρήνη περισσότερο από όλους τους ανθρώπους, εμείς οι οποίοι φρονούμε ότι είναι αδύνατον να διαφύγει την προσοχή του Θεού κακούργος, ή πλεονέκτης, ή επίβουλος, ή ενάρετος και ότι έκαστος θα πορευθεί σε αιώνια κόλαση ή σωτηρία κατ’ αξία των πράξεων του.
Εάν τα γνώριζαν αυτά όλοι οι άνθρωποι, κανείς δεν θα εξέλεγε την κακία έστω και για λίγο χρόνο, διότι θα γνώριζε ότι πορεύεται σε αιώνια καταδίκη δια πυρός, αλλά θα συγκρατούσε τον εαυτό του και θα τον στόλιζε δι’ αρετής με κάθε τρόπο, ώστε να επιτύχει τα παρά Θεού αγαθά και απαλλαγή των τιμωριών.
Όσοι προσπαθούν να αποκρύψουν ότι αδικούν εξ αιτίας των από σας τεθειμένων νόμων και ποινών, αδικούν δε διότι γνωρίζουν ότι είναι δυνατόν να διαφύγουν την προσοχή σας, αφού είσθε άνθρωποι, εάν μάθαιναν και πείθονταν ότι είναι αδύνατον να διαφύγει κάτι την προσοχή του Θεού, όχι μόνο πραττόμενο αλλά και σχεδιαζόμενο, θα ήταν με κάθε θυσία κόσμιοι, έστω και μόνο για τις συνέπειες, όπως θα συμφωνήσετε και σεις.
Αλλά φαίνεται να φοβάσθε μήπως γίνουν όλοι δίκαιοι, και τότε σεις δεν θα έχετε πλέον ποιους να τιμωρήσετε· τούτο όμως θα ήταν έργο δημίων, όχι αρχόντων αγαθών. Είμαστε δε πεπεισμένοι ότι και αυτά ενεργούνται, όπως προείπαμε, από δαίμονες φαύλους, οι οποίοι ζητούν θυσίες και περιποιήσεις και από τους αλόγως ζώντες· αλλά δεν νομίζουμε ότι θα πράξετε σεις κάτι άλογο, αφού ποθείτε ευσέβεια και φιλοσοφία.
Εάν δε προτιμάτε και σεις, όπως οι ανόητοι, τις συνήθειες από την αλήθεια, πράττετε ό,τι μπορείτε· τόσο δε μπορούν να πράξουν και άρχοντες προτιμώντας την δόξα από την αλήθεια, όσον ληστές στην ερημιά. Ότι δε, δεν θα επιτύχουν, το αποδεικνύει ο Λόγος, του οποίου δεν γνωρίζουμε κανένα άρχοντα να είναι βασιλικότερος και δικαιότατος μετά τον γεννήσαντα αυτόν Θεό.
Κατά τον ίδιο τρόπο όλοι προσπαθούν ν’ αποφεύγουν να κληρονομούν την πενία, τα πάθη και την κακοφημία των προγόνων, έτσι και όσα ορίσει ο Λόγος ότι δεν πρέπει να εκλέξει ο σώφρων, δεν θα τα εκλέξει.
Προείπε ότι όλα αυτά θα γίνουν, λέω, ο διδάσκαλος μας και υιός του Πατρός όλων και δεσπότη Θεού, ο οποίος είναι ο απόστολος Ιησούς Χριστός, από τον οποίο λάβαμε και το όνομα των Χριστιανών. Είμαστε δε βέβαιοι ότι όλα τα διδαχθέντα απ’ αυτόν είναι αληθή, εκ του ότι όσα προείπε φαίνονται πραγματοποιούμενα αμέσως· είναι δε έργο Θεού το να πει πράγματα, πριν γίνουν, και αυτά να αποδειχθούν ότι έγιναν όπως προλέχθηκε.
Θα ήταν δυνατόν βέβαια να σταματήσουμε αυτά χωρίς να προσθέσουμε τίποτε, σκεπτόμενοι ότι ζητάμε δίκαια και αληθή· αλλ’ επειδή γνωρίζουμε ότι δεν είναι εύκολο να μεταβάλλει κανείς καρδιά κατεχόμενη από άγνοια, φιλοτιμηθήκαμε να προσθέσουμε λίγα, για να πείσουμε τους φίλους της αληθείας, γνωρίζοντας ότι δεν είναι αδύνατον να διαφύγει κανείς την άγνοια όταν αντιπαραταχθεί σ’ αυτήν η αλήθεια.
Ποιος σώφρων άνθρωπος δεν θα ομολογήσει, ότι δεν είμαστε άθεοι, αφού σεβόμαστε τον Δημιουργό του σύμπαντος, λέγοντας αυτόν ανενδεή [αυτός που δεν χρειάζεται] αιματηρών θυσιών και σπονδών και θυμιαμάτων, όπως διδαχθήκαμε, υμνούντες κατά δύναμιν αυτόν με λόγο ευχής και ευχαριστίας για όλα όσα μας προσφέρει, μαθόντες ότι μοναδική αξία τιμή γι’ αυτόν, είναι το να μη δαπανάμε στο πυρ, τα καμωμένα από εκείνον προς διατροφή, αλλά να τα προσφέρουμε στους εαυτούς μας και τους έχοντας ανάγκη, σ’ εκείνον δε ευγνώμονες να απευθύνουμε ευχές και ύμνους υπέρ της πλάσεως μας και υπέρ όλων των μέσων προς ευημερία, των ποικιλιών των ειδών και των μεταβολών των καιρών, και επίσης υποβάλλοντες αιτήσεις να γίνουμε άφθαρτοι δια της πίστεως σ’ αυτόν;
Ιουστίνου φιλοσόφου και μάρτυρος «Άπαντα τα έργα» των Πατερικών Εκδόσεων «Γρηγόριος ο Παλαμάς».
