(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)
Γέροντα, πώς θα βοηθηθεί κανείς να μην ξανακάνει το ίδιο σφάλμα;
Αν πονέσει πραγματικά για το σφάλμα του, δεν θα το ξανακάνει. Πρέπει να υπάρχει εσωτερική συντριβή με ειλικρινή μετάνοια, για να διορθωθεί. Γι’ αυτό λέει ο Αββάς Μάρκος ο Ασκητής:«Αν ο άνθρωπος δεν στενοχωρηθεί κατ’ αναλογίαν του σφάλματός του, εύκολα περιπίπτει εις το αυτό σφάλμα».
Δηλαδή, αν είναι μικρό το σφάλμα, χρειάζεται μικρότερη μετάνοια, αν είναι μεγαλύτερο, μεγαλύτερη μετάνοια. Όταν κανείς δεν πιάνει το μέγεθος της πτώσεώς του και δεν λυπάται κατ’ αναλογίαν του σφάλματος, τότε εύκολα πέφτει στο ίδιο ή και σε μεγαλύτερο σφάλμα.
Πώς θα καταλάβουμε ότι δεν λυπηθήκαμε κατ’ αναλογίαν του σφάλματος;
Απόδειξη αν πέφτετε πάλι στο ίδιο σφάλμα. Ύστερα, όταν παρακολουθείτε τον εαυτό σας, να μην κάνετε μόνο διάγνωση. Εσείς συνέχεια κάνετε μικροβιολογικές εξετάσεις, βρίσκετε το μικρόβιο, το κοιτάτε και λέτε:«πρέπει να το σκοτώσω», αλλά δεν αρχίζετε θεραπεία.
Εντάξει, διαπιστώσατε ότι έχετε μια πάθηση. Τακ, να κοιτάξετε πώς θα την θεραπεύσετε. Τι ωφελεί να κάνετε συνέχεια αναλύσεις-αναλύσεις, χωρίς να προσπαθείτε να διορθωθείτε;
Λέτε:«έχω εκείνο το πάθος, έχω το άλλο», αλλά δεν τα κόβετε και παραμένετε στα ίδια μοιρολογώντας. Έτσι σπαταλάτε τις δυνάμεις σας και χαραμίζεστε. Χαραμίζετε το μυαλό σας, την καρδιά σας. Αρρωσταίνετε από την στενοχώρια και ύστερα δεν κάνετε τίποτε.
Έπειτα, όταν γίνετε καλά, αρχίζετε:«Και γιατί τότε αρρώστησα και πώς αρρώστησα;». Δεν λέω, θα παρακολουθείτε τον εαυτό σας, δεν θα αφήνετε τα σφάλματά σας να περνάνε απαρατήρητα, αλλά μέχρις ενός σημείου, βρε παιδάκι μου, και η στενοχώρια!
Όχι αδιαφορία, αλλά όχι και κακομοιριά!
Έκανες κάτι που δεν ήταν σωστό; Το σκέφτηκες; Το είδες; Το αναγνώρισες; Το εξομολογήθηκες; Προχώρα, μη σκαλώνεις.
Κράτησε το μόνο στον νου σου, για να προσέξεις άλλη φορά, αν σου δοθεί παρόμοια αφορμή.
Η στενοχώρια για τα σφάλματά μας είναι άσκοπη, όταν δεν προσπαθούμε να τα διορθώσουμε. Είναι σαν να κλαίμε έναν άρρωστο συνέχεια, χωρίς να του προσφέρουμε βοήθεια για να αναρρώσει.
Και όταν, Γέροντα, δίκαια ταλαιπωρείσαι για ένα σφάλμα σου, και τότε δεν πρέπει να λυπάσαι;
Όχι, πρέπει να λυπάσαι, αλλά η λύπη να είναι ανάλογη, σύμμετρη με το σφάλμα σου. Αν δεν πονέσεις, θα είσαι «τραλαλά» και θα ξαναπέσεις στο ίδιο λάθος, δεν θα διορθωθείς.
Όταν όμως από την λύπη της μετανοίας περνάς στην απόγνωση, τότε σημαίνει ότι έχεις λυπηθεί περισσότερο από όσο έπρεπε. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται να δώσεις στον εαυτό σου λίγο κουράγιο και να αντιμετωπίσεις το σφάλμα με λίγη καλή αδιαφορία.
Ποιος το έγραψε το κείμενο αυτό;
Απόσπασμα από το βιβλίο Γέροντος Παΐσιου Αγιορείτη, «Πνευματικός Αγώνας» (Λόγοι Γ’), έκδοση Ιερού Ησυχαστηρίου «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος».
