(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)
Ο Αββάς Ισαάκ ορίζει ένα χώρο δυσπερίγραπτο, αν όχι απερίγραπτο. Είναι το μυστήριο του μέλλοντος αιώνος, όπως βιούται σήμερα από έναν άγιο ώριμο, ολοκληρωτικά μεταμορφωμένο, που όχι μόνο βλέπει την ισχύ των κτισμάτων και των αθεάτων τα κάλλη, αλλά έχει τη δύναμη, καθ’ ομοιότητα Θεού, να δημιουργή, όπως λέει ο ίδιος, νέους κόσμους.
Και ενώ είναι κάτι τόσο μεγάλο, δεν σου δημιουργεί ίλιγγο, αλλά αντίθετα σε ηρεμεί. Σε κατευνάζει. Γιατί αυτός έφτασε στο έλεος του Θεού, στην απερινόητη ευσπλαχνία, που αγαπά την κτίση όλη.
Είναι ανώτερος των κτισμάτων, έξω από κάθε κίνηση. Και ταυτόχρονα δεν υποφέρει να βλέπη να πονά έστω και το ελάχιστο πλάσμα. Γι’ αυτό μετά δακρύων εύχεται υπερ όλης της δημιουργίας, και αυτών των ερπετών, καθ’ ομοιότητα Θεού.
Ετσι το κείμενο που τολμά να μιλήση για τον πνευματικό κόσμο του Αββά Ισαάκ δεν μπορεί να τακτοποιηθή συστηματικά. Να χωριστή σε μέρη. Να περικλείση τη διδασκαλία του.
Θα μιλήση γενικά, αποσπασματικά. Θα αφήση να καταγραφή η έκπληξη που ξεσπά σ’ αυτόν που πλησιάζει τούτο το θαύμα.
Ούτε να δώση μπορεί τη γεύση του Αββά Ισαάκ. Αναπόφευκτα θα φανερώνη πως αντανακλάται τούτη η άκτιστη χάρη και μαρμαρυγή στην ανώμαλη επιφάνεια της ακαταστασίας αυτού που γράφει τούτες τις γραμμές.
Άρα μιλά σωστά και αναπόφευκτα παραποιεί. Βοηθά στην κατανόηση του Αββά Ισαάκ και ταυτόχρονα συσκοτίζει.
Δεν μένει τίποτε άλλο -αυτό είναι επιθυμία και ευχή- παρά να κάμη καθένας το σταυρό του, Και ήρεμα να προχωρήση στην προσωπική συνάντηση με τον Αββά. Έτσι ο καθένας μας μυστικά και αθόρυβα θα πάρη ό,τι ζητά και δεν μπορεί τόσο ώριμα, καθολικά και ολοκληρωμένα να το βρη πουθενά αλλού.
Ο Αββάς Ισαάκ υπάρχει.
Θα μπορούσε να μη γράψη τίποτε. Και πάλι τίποτε από τη χάρη και τον πλούτο του δεν θα χανόταν.
Επειδή όμως εμείς δεν έχομε δέκτες να πιάσωμε όλη αυτή την εν σιγή ακτινοβολία του, από αγάπη πιάνει και γράφει.
«Αγαπητοί, διότι γέγονα μωρός, ουχ υπο μένω φυλάξαι το μυστήριον εν σιωπή, αλλά γίνομαι άφρων, δια την των αδελφών ωφέλειαν».
Όλη την αλήθεια που πιστεύει και ζη η Εκκλησία, όλα όσα διανοητικά δύσκολα και δογματικώς σαφέστατα διατυπώνονται στον άγιο Γρηγόριο Νύσσης, στα Αρεοπαγιτικά, στον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή, τα βρίσκεις εδώ όχι φραστικά μεταφερμένα αλλά βιωματικά επαληθευμένα. Η χαρά και το ήθος του προέρχονται απ’ αυτή την τροφή και το χώνεμα. Έζησε τη χάρη της ενσαρκώσεως σ’ όλο του το σώμα. Αναλήφθηκε στον παράδεισο της θεώσεως μ’ όλη του την ύπαρξη.
Στη ζωή του υπάρχει ολόκληρη η χάρη της Εκκλησίας. Και στο βιβλίο του βρίσκεις όλο τον καθαγιασμένο του εαυτό.
Είναι αληθινός και ζυμωμένος με μεγάλες εμπειρίες. Χτυπήθηκε, χρόνους μακρούς, από δεξιούς και αριστερούς πειρασμούς. Και έλαβε πείρα της αθείας αντιλήψεως»: «Εν πολλώ καιρώ πειραζόμενος εν τοις δεξιοίς και τοις αριστεροίς και δεξάμενος εκ του εναντίου πληγάς αναριθμήτους και ανξιωθείς μεγάλων αντιλήψεων κρυπτώς, εκομισάμην εαυτώ πείραν εκ των μακρών χρόνων των ετών και εν δοκιμασία και Θεού χάριτι ταύτα έμαθον».
Ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος τιμάται στις 28 Σεπτεμβρίου.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Αρχιμ. Βασιλείου Ιβηρίτη, «Ένα πλησίασμα στον κόσμο του Αββά Ισαάκ», των εκδόσεων της Ιεράς Μονής Ιβήρων.
