Δελτίο Τύπου
Έργα ζωγραφικής μέσα από ένα χωνευτήρι ψυχών
Φυλακές Αυλώνα
Εγκαίνια: 30 Σεπτεμβρίου 2025
στις 19:00
30 Σεπτεμβρίου – 6 Οκτωβρίου 2025
Δημοτική Αγορά Κυψέλης Αθήνα
Επιμέλεια έκθεσης: Κωνσταντίνος Καλογερόπουλος
Από την Τρίτη 30 Σεπτεμβρίου έως τη Δευτέρα 6 Οκτωβρίου 2025 πραγματοποιείται, στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης, έκθεση με έργα ζωγραφικής, από νεαρούς κρατούμενους της φυλακής του Αυλώνα.
Οι δημιουργοί των έργων, που παρουσιάζονται, είναι μαθητές του σχολείου, το οποίο λειτουργεί μέσα στο χώρο των φυλακών, ηλικίας 18 έως 21 ετών, με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τη μεγάλη ανομοιογένεια, ως προς την εθνικότητα, τη γλώσσα, το μορφωτικό επίπεδο, το θρήσκευμα, το αδίκημα, για το οποίο εκτίουν ποινή φυλάκισης. Κατά το σχολικό έτος 2024-2025, μαζί με τον εικαστικό Κωνσταντίνο Καλογερόπουλο, παρακινήθηκαν και έγιναν δημιουργικοί, σε ένα δυστοπικό περιβάλλον. Οι παραπάνω ιδιαίτερες συνθήκες ενεργοποίησαν βαθιά ερωτήματα, σχετικά με το κατά πόσο η παραγωγή τέχνης μπορεί να βοηθήσει ένα τόσο ευάλωτο πληθυσμό. Ξεπερνώντας αρκετές δυσκολίες, κατά τη διαδικασία και καθώς, συχνά, το μάθημα άγγιζε τα όρια του πειραματισμού, όπως και η ίδια η τέχνη, άλλωστε, γευτήκαμε το θεραπευτικό χαρακτήρα της.
Η παρουσίαση αυτού του έργου κινητοποιεί μια σειρά από συμβολισμούς, που θα πρέπει να μας απασχολήσουν, σαν κοινωνία και εμείς, από την πλευρά μας, να αναρωτηθούμε κατά πόσο είμαστε προετοιμασμένοι να αποδεχτούμε ανθρώπους, που έχουν υπάρξει παραβατικοί, σε μια πρώιμη φάση της ζωής τους. Η τέχνη και ειδικά το έργο αυτών των παιδιών, μέσα από την έκθεση, διεισδύει μέσα στον ιστό της κοινωνίας, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να συνυπάρξουμε μαζί τους, χωρίς τη φυσική τους παρουσία, που πιθανόν να μας ήταν «ανυπόφορη».
Μέσα από τα έργα τους, παίρνουμε πληροφορίες για τη συναισθηματική, ψυχολογική και πνευματική τους κατάσταση. Ειδικά, μέσα από τις 33 προσωπογραφίες που παρουσιάζονται στην έκθεση, νιώθουμε το απαραίτητο ξε-βόλεμα, ώστε να αναρωτηθούμε πώς στεκόμαστε απέναντι σε αυτά τα παιδιά. Η ωμότητα της έκφρασης, η επιλογή των χρωμάτων και η ελευθερία που καταγράφεται μας κάνουν να σταθούμε μπροστά τους με τον ανάλογο σεβασμό και δέος. Οι νέοι αυτοί άνθρωποι μας χαρίζουν, γενναιόδωρα, το αποτύπωμά τους, τη στιγμιαία τους ελευθερία, τη ρωγμή του κελιού τους, την αγάπη, το θυμό τους και ό,τι κουβαλάει το έργο, που θα μπορούσε ο καθένας μας να δει. Δεν απαιτούν τίποτα από αυτό. Αγγίζουν την ανιδιοτέλεια της Τέχνης, που δε ζητάει τίποτα.
Τα ζωγραφικά έργα, που παρουσιάζονται σε αυτή την ομαδική έκθεση, είναι μια ολοκληρωμένη εικαστική πρόταση, από παιδιά που ζωγραφίζουν, ίσως για πρώτη φορά στη ζωή τους, καθώς και παιδιά που, πιθανόν, δυσκολεύονται να γράψουν το όνομά τους, υποδηλώνοντας, έτσι, μια ηχηρή παρουσία, που υπερκαλύπτει την φυσική τους απουσία από την εκδήλωση αυτή.
Ο τίτλος της έκθεσης πρέπει να μας υποψιάσει για την προσπάθειά τους να ελευθερωθούν από το παρελθόν τους. Έρχονται τα ίδια τους τα έργα να τους «ελευθερώσουν», κάτι που άλλωστε χαρακτηρίζει και την ίδια την τέχνη. Προτείνω να τοποθετήσουμε εμείς την κάτω παύλα [_] σαν κατώφλι ή ρήγμα του περιεχομένου της έννοιας «unreleased» (αυτός που δεν έχει ελευθερωθεί, δεν έχει εκτονωθεί).
Αγαπητοί μαθητές, καλλιτέχνες, άνθρωποι, πολύ σας ευχαριστούμε για την ελευθερία που μας χαρίζετε, άθελά σας. Σε μια διαφορετική, δική μας φυλακή, μας μαθαίνετε τον τρόπο διαφυγής…
Εις το επανιδείν. Καλή κοινωνία.
Δημοτική Αγορά Κυψέλης
Διάρκεια έκθεσης
30 Σεπτεμβρίου – 6 Οκτωβρίου 2025
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη (30.9) – 19:00-22:00 (εγκαίνια)
Τετάρτη (1.10) – Δευτέρα (6.10) – 10:00-21:00
Είσοδος για το κοινό ελεύθερη
Ευχαριστούμε για τη στήριξη και τη φιλοξενία τη Δημοτική Αγορά Κυψέλης και την Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων καθώς και την Coral Gas για την οικονομική υποστήριξη
Υπό την Αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού
[un_released]
Αρκεί μια κάτω παύλα να ελευθερώσει;
Μάλλον όχι! Μπορεί, όμως, να είναι το κατώφλι αυτών των παιδιών – των μαθητών μου – που σε κατάσταση εγκλεισμού και ένδειας, ελευθερώνονται μέσα από τη διαδικασία της δημιουργίας.
Οι μαθητές μου είναι νεαροί κρατούμενοι, ηλικίας 18 έως 21 ετών, με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τη μεγάλη ανομοιογένεια, ως προς την εθνικότητα, τη γλώσσα, το μορφωτικό επίπεδο, το θρήσκευμα, το αδίκημα για το οποίο εκτίουν ποινή φυλάκισης. Οι παραπάνω ιδιαίτερες συνθήκες ενεργοποιούν βαθιά ερωτήματα, σχετικά με το κατά πόσο η παραγωγή τέχνης μπορεί να βοηθήσει ένα τόσο ευάλωτο πληθυσμό. Ξεπερνώντας αρκετές δυσκολίες, κατά τη διαδικασία και καθώς, συχνά, το μάθημα αγγίζει τα όρια του πειραματισμού, όπως και η ίδια η τέχνη, άλλωστε, γευόμαστε το θεραπευτικό χαρακτήρα της.
Η ζωγραφική, στο χώρο που δημιουργείται, αποκτά διαστάσεις μυσταγωγίας. Τα παιδιά απορροφώνται κατά τη διαδικασία της δημιουργίας, από το έργο τους, με αποτέλεσμα τη στιγμιαία τους ελευθερία από το υλικό τους βάρος και από τις συνθήκες διαβίωσής τους. Ο άνθρωπος – μαθητής συναντιέται με μία από τις βαθύτερες ανάγκες του∙ να αφήσει αποτύπωμα στο πέρασμά του. Αυτό τον επανακαθορίζει, ως προς τη σχέση του με την καθημερινότητα και με ολόκληρο τον κόσμο. Το έργο του καθρεφτίζει την ύπαρξη του σε όλους εμάς και ο ίδιος υπάρχει ανάμεσά μας.
Ναι, η σκληρή και απάνθρωπη καθημερινότητα του εγκλεισμού ραγίζει. Αυτή η ρωγμή, επιτρέπει να εισέλθει λιγοστό φως σε ένα ψυχισμό, που έχει παγώσει, σκληρύνει και πολλές φορές απελπιστεί.
Η τέχνη, για ολόκληρη την ανθρωπότητα, σιγοκαίει σα λύχνος, στο σκοτάδι αυτού του κόσμου, δείχνοντάς μας τη διαδρομή∙ εμείς δεν έχουμε παρά να συμπληρώνουμε το υλικό καύσης, που στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι τα ζωγραφικά έργα αυτών των ανώνυμων καλλιτεχνών, συντηρώντας τη φλόγα μας ζωντανή για να ακολουθήσουμε, να μάθουμε και να παραδειγματιστούμε πως, ακόμα και στις χειρότερες συνθήκες, ο άνθρωπος δημιουργεί έργα τέχνης, με τα ελάχιστα. Ο συγκεκριμένος λύχνος θα πρέπει να μας ξεβολέψει, να μας προβληματίσει ώστε να αναρωτηθούμε κατά πόσο εμείς, σε κατάσταση ελευθερίας, παραμένουμε δημιουργικοί ή όχι.
Τα ζωγραφικά έργα που παρουσιάζονται σε αυτή την ομαδική έκθεση είναι μια ολοκληρωμένη εικαστική πρόταση, από παιδιά που ζωγραφίζουν, ίσως για πρώτη φορά στη ζωή τους, καθώς και παιδιά που, πιθανόν, δυσκολεύονται να γράψουν το όνομά τους, υποδηλώνοντας έτσι, μια ηχηρή παρουσία, που υπερκαλύπτει τη φυσική τους απουσία από την εκδήλωση αυτή. Η ωμότητα της έκφρασης, η επιλογή των χρωμάτων και η ελευθερία που καταγράφεται μας κάνουν να σταθούμε μπροστά τους με τον ανάλογο σεβασμό και δέος. Οι νέοι αυτοί άνθρωποι μας χαρίζουν, γενναιόδωρα, το αποτύπωμά τους, τη στιγμιαία τους ελευθερία, τη ρωγμή του κελιού τους, την αγάπη, το θυμό τους και ό,τι κουβαλάει το έργο, που θα μπορούσε ο καθένας μας να δει. Δεν απαιτούν τίποτα από αυτό. Αγγίζουν την ανιδιοτέλεια της Τέχνης, που δε μας ζητάει τίποτα.
Έτσι και αυτά τα παιδιά τα άφησαν όλα στα χέρια μου, επέστρεψαν άλλοι στα κελιά τους, στο σκοτάδι του εγκλεισμού και άλλοι στην αποφυλάκισή τους. Για αυτούς, η στιγμή της δημιουργίας δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα παυσίπονο για τη σκληρή τους καθημερινότητα. Ο τίτλος της έκθεσης θα μπορούσε να μας υποψιάσει για την προσπάθειά τους να ελευθερωθούν από το παρελθόν. Έρχονται τα έργα να τους «ελευθερώσουν», κάτι που άλλωστε χαρακτηρίζει και την ίδια την τέχνη. Προτείνω να τοποθετήσουμε εμείς την κάτω παύλα [_] σαν κατώφλι ή ρήγμα του περιεχομένου της έννοιας «unreleased» (αυτός που δεν έχει ελευθερωθεί, δεν έχει εκτονωθεί).
Θεώρησα χρέος μου, τα αποτελέσματα της συνύπαρξής μου μαζί τους, να τα αποκαλύψω σε όλους μας, τους απέξω, τους «ελεύθερους». Είναι ο ελάχιστος φόρος τιμής για κάποιον που σου χαρίζει τον εαυτό του, αποτυπωμένο πάνω σε ένα κομμάτι χαρτί.
Αγαπητοί μου μαθητές, καλλιτέχνες, άνθρωποι, πολύ σας ευχαριστώ για την ελευθερία που μας χαρίζετε, άθελά σας. Σε μια διαφορετική, δική μας φυλακή, μας μαθαίνετε τον τρόπο διαφυγής…
Εις το επανιδείν. Καλή κοινωνία.
Κωνσταντίνος Καλογερόπουλος
Ζωγράφος
