Άγιος Φώτιος ο Μέγας: Επιστολή προς Βούλγαρο Ηγεμόνα

6 Φεβρουαρίου 2023

Φώτιος A ‘ ο Μέγας. Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (858 – 867, 878 – 886). Μικρογραφία από χειρόγραφο της χρονογραφίας του Ιω. Σκυλίτζη που τον απεικονίζει (αριστερά) καθήμενο στο θρόνο (Μαδρίτη, Biblioteca National). Από https://www.greekencyclopedia.com

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Άγιος Φώτιος ο Μέγας
Προς τον εκλαμπρότατο και ενδοξότατο Μιχαήλ ηγεμόνα της Βουλγαρίας εκ Θεού αγαπημένο εν Κυρίω πνευματικό υιό

 

Προοίμιο

1. Οι άλλες χάριτες, εκλαμπρότατε και αγαπημένε μας υιέ, μικρές μόνο και πρόσκαιρες ωφέλειες παρέχουν σ’ εκείνους που χορηγούνται. Όσες όμως έχουν την ιδιότητα να καθιστούν την ψυχή καλύτερη, καθαρίζοντάς την από την πλάνη και τα πάθη, και προβάλλοντας την αίγλη και λαμπρότητα των αρετών και της αληθείας, αυτές είναι αληθινές χάριτες- χορηγούν στην ψυχή την αθάνατη και θεοειδή μεγάλα κέρδη και αθάνατα, και της προσπορίζουν τον ασύλητο και ουράνιο πλούτο.

Η πολυτιμότατη και πρώτη από όλες τις άλλες χάρις είναι η απλάνευτη και σωτήρια χειραγώγησις προς το θείο, την οποία πρώτη και μοναδική χαρίζει η μάθησις και μύησις στην καθαρή και αμώμητη πίστη μας, των Χριστιανών.

Αυτή πραγματικά, απαλλάσσοντας τον άνθρωπο από την πολύμορφη πλάνη και καθαρίζοντας τα μάτια της καρδιάς από τη σκοτεινιά που προκαλεί η πλάνη, επιτρέπει να ατενίζωμε μέσα στο καθαρότατο κάλλος της λατρείας με την καθαρή θεωρία της ψυχής.

Αυτή η θεωρία μας ανεβάζει στην επάνω από το νου ουσία, τον αίδιο και δημιουργό των όλων, κι έτσι βλέπομε, όσο είναι σε άνθρωπο δυνατό, σαν σε καθρέπτη την ενοειδή και υπέρθεο θεότητα της Τριάδος.

 

2. Επειδή λοιπόν ευρήκαμε την σώφρονα ψυχή σου άξια μιας τέτοιας χάριτος και δωρεάς (διότι είμαστε πεπεισμένοι ότι αγαπάς την αρετή και την ευσέβεια), την φιλεύομε με αγαπητό και πολύτιμο δώρο(1).

Μέσα σ’ αυτό εντάξαμε το ιερό και θεόσοφο μάθημα της άχραντης και καθαρής πίστεώς μας· παραθέτομε μια σαφή και σύντομη έκθεση για τις επτά άγιες οικουμενικές συνόδους, σαν χαρακώμα του θείου και ορθοδόξου τούτου μαθήματος, αλλά δεν θα αποσιωπήσωμε εντελώς όσα καθοδηγούν τον βίο και μαρτυρούν την ορθότητα της πίστεως.

Διότι, όπως το να επιχειρή κανείς να λέγη τα πάντα είναι ακαλαίσθητο, έτσι και το να μη λέγη τίποτε είναι αφιλόκαλο.

 

3. Ο χρηστός άνθρωπος πρέπει να έχη εμπηγμένες τις αρετές στην πίστι και να καταρτίζεται και με τις δύο. Πράγματι η ευθύτης των δογμάτων προβάλλει την κοσμιότητα της διαγωγής, ενώ η καθαρότης των πράξεων εξαγγέλλει την θειότητα της πίστεως· το καθένα τους χωριστά από το άλλο έχει την τάσι να ξεφεύγει και να παρασύρεται ευκολώτερα, μη ανεχόμενο να εγκατασταθή μόνο του στις ψυχές των ανθρώπων. Αλλά γι’ αυτά θα γράψω υστερώτερα. Τώρα σου αφιερώνομε το ιερό και θεόχρηστο μάθημα της ιεράς λατρείας μας.

 

Το Σύμβολο της Πίστεως

4. Πιστεύω σ’ ένα Θεό, πατέρα Παντοκράτορα, ποιητή ουρανού και γης, όλων των ορατών και των αοράτων. Και σ’ ένα κύριο Ιησού Χριστό, τον Υιό του Θεού τον μονογενή, που εγεννήθηκε από τον πατέρα πριν από όλους τους αιώνες· φως από φως, Θεόν αληθινόν από Θεό αληθινό, που εγεννήθηκε, δεν κατασκευάσθηκε, ομοούσιον με τον πατέρα, διά του οποίου εδημιουργήθηκαν τα πάντα· αυτόν που για μας τους ανθρώπους και για την σωτηρία μας κατήλθε από τους ουρανούς κι’ εσαρκώθηκε από το άγιο Πνεύμα και την Παρθένο Μαρία, κι’ ενανθρώπησε· που εσταυρώθηκε για χάρι μας επί Ποντίου Πιλάτου κι’ έπαθε κι’ ετάφηκε· και που αναστήθηκε την τρίτη ημέρα σύμφωνα με τις Γραφές· και ανέβηκε στους ουρανούς κι’ εκάθισε στα δεξιά του Πατρός· και που έρχεται πάλι ενδόξως για να κρίνη ζωντανούς και νεκρούς, κι’ η βασιλεία του δεν έχει τέλος. Και στο άγιο Πνεύμα, το κύριο, το ζωοποιό, το εκπορευόμενο από τον Πατέρα, το προσκυνούμενο και δοξαζόμενο μαζί με τον Πατέρα και τον Υιό, που ωμίλησε διά των προφητών. Σε μια, αγία, καθολική και αποστολική Εκκλησία. Ομολογώ ένα βάπτισμα για την άφεσι των αμαρτιών. Αναμένω ανάστασι των νεκρών και ζωή του μέλλοντος αιώνος. Γένοιτο.

 

Οικουμενικές Σύνοδοι

5. Με αυτό λοιπόν το φρόνημα και την πίστι κατά την παράδοσι της αγίας του Θεού καθολικής και αποστολικής Εκκλησίας, ω καλό άγαλμα των κόπων μου, ν’ αποδέχεσαι και να υποστηρίζης τις επτά άγιες οικουμενικές συνόδους, άλλες ως διδασκάλους και άλλες ως προμάχους της ευσέβειας. Διότι διά μέσου αυτών αποδιώκεται κάθε καινοτομία και αίρεσις, συγχρόνως δε το ανόθευτο και αρχαιοπαράδοτο φρόνημα στερεώνεται με αναμφίβολη ιερότητα στις ψυχές των ευσεβών. Και αρχίζω την διήγησι γι’ αυτές, αναφέροντας μαζί με τις πράξεις τους, χάριν καλής ενημερώσεως, χρόνο και τόπο, αριθμό των μελών και αρχηγούς της καθεμιάς τους.

Συνέχεια εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=364383

Ο άγιος Φώτιος ο Μέγας γιορτάζει στις 6 Φεβρουαρίου.

 

Η «Επιστολή προς Βούλγαρον Ηγεμόνα» του αγίου Φωτίου του Μεγάλου δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Εποπτεία» τον Φεβρουάριο του 1992. Εισαγωγή, μετάφραση, σημειώσεις Παναγιώτης Κ. Χρήστου. Αναδημοσίευση από την Myriobiblos Βιβλιοθήκη: http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/fotios_epistoli.html