Άγιος Φώτιος ο Μέγας, Τα σχετικά με την Β’ Οικουμενική Σύνοδο
8 Φεβρουαρίου 2023
Δευτέρα Οικουμενική Σύνοδος.
(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)
Άγιος Φώτιος ο Μέγας
Προς τον εκλαμπρότατο και ενδοξότατο Μιχαήλ ηγεμόνα της Βουλγαρίας εκ Θεού αγαπημένο εν Κυρίω πνευματικό υιό
Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=364383
Η δευτέρα Σύνοδος
9. Έπειτα η αγία και οικουμενική δεύτερη σύνοδος(2) ανέδειξε την βασιλίδα πόλι σπουδαστήριο των ιερών μαθημάτων. Συνάθροισε εκατόν πενήντα ιερούς άνδρες, με πρώτους τους κατόχους των αρχιεπισκοπικών θρόνων Αλεξανδρείας Τιμόθεο, Αντιοχείας Μελέτιο τον αξιοθαύμαστο και Ιεροσολύμων Κύριλλο· ακόμη και τον Νεκτάριο, που μόλις προ ολίγου είχε ξεχωρίσει από το πλήθος των κατηχουμένων και είχε ξεπλύνει την ακαθαρσία του βίου με το θείο βάπτισμα, και τώρα καθαρός περιεβλήθηκε το καθαρώτατο αξίωμα της αρχιερωσύνης με κοινή ψήφο της συνόδου και χειροτονία από τους προκρίτους κι’ ευθύς αμέσως καθίσταται επίσκοπος της βασιλεύουσας και πρόεδρος της συνόδου. Μαζί με αυτούς ήταν οι Γρηγόριοι, ο επίσκοπος της Νύσσης και ο εμπράκτως επώνυμoς της θεολογίας(3)· κι έπειτα από λίγον καιρό εφάνηκε να υποστηρίζη τα ίδια και ο Δάμασος της Ρώμης, καθιστάμενος σύμφωνος με τους προηγουμένους.
10. Αυτός λοιπόν ο χορός των ιεροφαντών απεφάσισε την καταδίκη του Μακεδονίου, που παλαιότερα είχε αρπάξει τον θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως, διότι δυσφημούσε το Πανάγιο και ζωαρχικό Πνεύμα. Όπως δηλαδή ο Άρειος επετίθετο κατά του Υιού, έτσι κι’ αυτός επετίθετο κατά του Παναγίου Πνεύματος, τοποθετώντας την δεσποτική και υπερβατική κυριότητά του στην τάξι των δούλων και υπηρετών. Και όμως ήταν εύκολο στον άθλιο, αν ήθελε, ν’ αντιληφθή ότι, όπως όσοι θεωρούν κτίσμα τον Υιό υβρίζουν εξ ίσου και τον Πατέρα, έτσι και όσοι συναριθμούν μαζί με τα ποιήματα το πανάγιο Πνεύμα του εκτοξεύουν εναντίον του ίση και όμοια βλασφημία.
Διότι, αν είναι το Πνεύμα κτίσμα, κι’ εκείνος στον οποίο ανήκει το Πνεύμα είναι κτίσμα. Αν δε αυτή η υπερβολική αθεότης είναι και στο άκουσμα μόνο αφόρητη, πώς δεν εσκέφθηκε ο ταλαίπωρος ν’ αποφύγη εκείνο, διά του οποίου αναγκαστικά θα περιέπιπτε σ’ αυτούς τους θεομάχους λογισμούς; Αθετείς ότι το Πνεύμα είναι Θεός. Τότε πώς «ερευνά τα βάθη του Θεού»(4) και τίποτε από τα μυστικά του Θεού δεν είναι γι’ αυτό κρυφό; Πώς είναι «άλλος παράκλητος»;(5) Πώς συμπαρατάσσεται με τον Πατέρα και τον Υιό; Διότι λέγει ο Υιός, «πηγαίνετε και διδάξετε όλα τα έθνη, βαπτίζοντάς τους στο όνομα του Πατρός και του Υιού, και του αγίου Πνεύματος»(6). Αν ένα από τα τρία πρόσωπα στο όνομα των οποίων φωτιζόμαστε είναι κτίσμα, ούτε τα άλλα δεν θ’ απαλλαγούν από την ύβρι. Αλλ’ αν είναι κτίσμα, πώς κτίζει; πώς αγιάζει; πώς ζωοποιεί; πώς κατανέμει χαρίσματα; πώς είναι Θεός;
11. Αλλ’ εκείνος ο φρενοβλαβής δεν εσκέφθηκε τίποτε από αυτά· κι έτσι ετόλμησε θρασύτατα να τα αποσπάση από την μοναρχική και μία και αδιαίρετη θεότητα. Γι’ αυτό κι’ επήρε επάξια ανταμοιβή της ασεβείας, τιμωρούμενος με την αφαίρεση της ιερωσύνης αυτός ο ίδιος, καθώς και όλοι όσοι εζήλευαν την αθεράπευτη ασθένεια της θεομαχίας του. Και όπως εκείνος εφρύαξε ν’ απαλλοτριώση το πανάγιο Πνεύμα από την τριαδική και μία θεότητα και κυριότητα, έτσι και η αγία και οικουμενική σύνοδος, σαν δεύτερο Άρειο, τον αλλοτρίωσε από την ιερωσύνη και από την μερίδα και συμπαράταξι των πιστών· το δε πανάγιο και ζωαρχικό Πνεύμα, ως ομοφυές και ομοούσιο, ισοδύναμο και παντοδύναμο, ώρισαν κατά τις πατερικές και θεολογικές φωνές να συμπροσκυνήται και να συνδοξολογήται μαζί με τον Πατέρα και τον Υιό, ξεριζώνοντας τελείως και κάθε ζιζάνιο που απέμεινε από την αρειανή σπορά. Τότε ήταν η εποχή που κρατούσε τα χαλινάρια της βασιλείας ο πράγματι μέγας και άξιος μεγάλων εγκωμίων Θεοδόσιος, που αναδείχθηκε κι’ αυτός πρόμαχος της ευσεβείας. Αυτά είναι τα σχετικά με αυτή την αγία σύνοδο.
Σημειώσεις
2. Το 381 στην Κωνσταντινούπολι. Κύριο θέμα η Πνευματομαχία.
3. Είναι παράξενο που ο Φώτιος δεν χαρακτηρίζει τον Γρηγόριο τον Θεολόγο ως αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως και πρόεδρο της συνόδου αυτής μετά το θάνατο του Μελετίου.
4. Α’ Κορ. 2, 10.
5. Ιω. 14, 16.
6. Ματθ. 28, 19.
Συνέχεια εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=364666
Η «Επιστολή προς Βούλγαρον Ηγεμόνα» του αγίου Φωτίου του Μεγάλου δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Εποπτεία» τον Φεβρουάριο του 1992. Εισαγωγή, μετάφραση, σημειώσεις Παναγιώτης Κ. Χρήστου. Αναδημοσίευση από την Myriobiblos Βιβλιοθήκη: http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/fotios_epistoli.html
