«Γλωσσικές παραχαράξεις: Η «Μακεδονική» των Σκοπίων»
Γλωσσολογία - Ιστορία - 15 Φεβρουαρίου 2018
Η γλωσσική πλευρά τού Σκοπιανού Είναι αληθινά άξιο περιεργείας (και μελέτης) πώς μια τόσο μικρή χώρα, τα Σκόπια, μπορεί να έχει τόσο μεγάλες φιλοδοξίες (και απαιτήσεις) αλλά και τόσο μικρή επαφή με την πραγματικότητα. Επειδή μάλιστα τις τελευταίες εβδομάδες στην (έξωθεν υπαγορευόμενη) πολιτική των ...
Σημασιολογία των ελληνικών επώνυμων
Γλωσσολογία - 23 Ιανουαρίου 2018
Στουρνάρης- Από το ν.ε. στουρνάρι, 1. (λαϊκότρ.) α. τσακμακόπετρα. β. κάθε πέτρα σκληρή και αιχμηρή, 2. (μτφ., οικ., μειωτ.) για άνθρωπο αμόρφωτο, άξεστο ή κουτό < *στορυνάριον, υποκορ. του ελνστ. στορύνη `νυστέρι΄, με επέκτ. της σημ. για κοφτερές πέτρες. Συγγρός/ Τσιγγρός- Από το ιδιωματικό (...
Ελληνικά επώνυμα: Διαδρομές στην Ιστορία
Γλωσσολογία - 19 Ιανουαρίου 2018
Παπούλιας- Από το δημωδ. παπούλιας-παπούλης, υποκορ.του παππούς, και ο γέρος ιερέας. Οι καταλ. –ούλης/-ούλιας, συνηθέστατες σε επώνυμα, προέρχεται από το μσν. επίθημα -ούλι(ν). Σε επώνυμα η κατάλ. -ούλης τουλάχιστον από τον 13ο αιώνα, πρβλ. Σακκούλης, Γιαννούλης (1402-Κρήτη), Φωτούλης (1318-Στρυμώ...
Ο κόσμος που κρύβεται πίσω από τα ελληνικά επώνυμα
Γλωσσολογία - 16 Ιανουαρίου 2018
Μ Μαγκριώτης-, Από το βαφτ. Μαγκριώτης, χρησιμοποιούμενο κυρίως στη Θράκη. Μετέπεσε σε κύριο όνομα από κάποια παλιότερη βυζαντινή επωνυμία, όπως συνέβη με άλλα όπως Παλαιολόγος, Βάρδας, Κομνηνός, Δούκας-Δούκισα, Ασάνης-Ασάνω κτλ. Μάζης- 1) Από το αρβαν. mëz (το ë προφέρεται κάπως μεταξύ -α- και ...
Ωραίες ιστορίες πίσω από συνήθη επώνυμα
Γλωσσολογία - 13 Ιανουαρίου 2018
Κούνδουρος- 1) Κολοβός, με κομμένη ουρά: σκυλί κουντούρι (Σπαν. (Ζώρ.) V 389). 2) Κοντός: κόβγει τα (ενν. τα ρούχα) ως τα γόνατα και κούντουρα τ’ αφήνει (Ερωτόκρ. Δ´ 579). 3) (Στη θέση εθν.): εν έτει ‚ςωοδ´ απήραν οι κούντουροι την Μεσημβρίαν (Byz. Kleinchron. Α´ 2141). Η λ. και τ. Κούνδουρος σε τ...
Τα επώνυμά μας και οι ιστορίες τους
Γλωσσολογία - 10 Ιανουαρίου 2018
Ε Εμφιετζόγλου- Από το τουρκ. emfiye = το ταμπάκο, καπνός. Εμφιετζής = ο παραγωγός καπνού. Ευταξίας- Από το μεσν. ευταξίας, εκκλησιαστικό αξίωμα, ο υπεύθυνος για την τήρηση της ευταξίας την ώρα της θ. λειτουργίας. Ζ Ζαΐμης- κατά την περίοδο της Tουρκοκρατίας, ο ιδιοκτήτης ή επικαρπωτής...
Οι «περιπέτειες» των επωνύμων μας στο χρόνο
Γλωσσολογία - 7 Ιανουαρίου 2018
Βλάχος/Βλαχογιάννης/Βλαχόπουλος/Βλαχάκης κτλ- Από το μεσν. & δημώδ. βλάχος, 1) ο βλαχόφωνος, ο ομιλών βλάχικη-λατινογενή διάλεκτο, 2) ο ορεσίβιος, και νομάδας ποιμένας, 3) ο άξεστος, αγροίκος, ο χωριάτης. Βλάχους λέγανε παραδείγματος χάρη και οι Χιώτες τους προύχοντες συμπατριώτες τους που ξεν...
Από πού προέρχεται το επώνυμό σας;
Γλωσσολογία - 4 Ιανουαρίου 2018
Αντιγράφω την ετυμολογία γνωστών επιθέτων και την ερμηνεία τους, η οποία άλλοτε «επιβεβαιώνει» τον φέροντα το επώνυμο και άλλοτε τον «ακυρώνει». Η αξιολόγηση, βέβαια, γίνεται πάντα από τον αναγνώστη. Στο τέλος καταγράφω τις πηγές, στις οποίες μπορείτε να καταφύγετε, για να βρείτε και άλλα επώνυμα κα...
Πανεπιστημιακή στέγη απέκτησε η «ποντιακή διάλεκτος»
Γλωσσολογία - 30 Ιουνίου 2016
Το Σεπτέμβριο αρχίζουν μαθήματα ποντιακής διαλέκτου στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, όπως προβλέπεται στο σύμφωνο συνεργασίας που υπέγραψαν σήμερα ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου, καθηγητής Αχιλλέας Ζαπράνης και ο Πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Ποντίων Εκπαιδευτικών, Αντώνιος Παυλίδης, με την παρουσία...
Γεώργιος Μπαμπινιώτης: η σημασία της μητρικής γλώσσας
Γλωσσολογία - 14 Απριλίου 2016
Στο πλαίσιο μιας «γλωσσικής οικολογίας», η οποία διέπει τον κόσμο τής γλώσσας, η φυσική για τον άνθρωπο κατάσταση είναι «η γλωσσική πολυμορφία», που καταξιώνει και κάθε μητρική γλώσσα. Αυτό υποστηρίζει μεταξύ άλλων ο Kαθηγητής Γλωσσολογίας και πρ. Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γ. Μπαμπινιώτης...
