Accessibility Photo Gallery | Πεμπτουσία

ΦΩΤΟΘΗΚΗ

Ο Παραδοσιακός οικισμός »Άνω Γαρέφι» Αλμωπίας

Πινακίδα εισόδου στον παραδοσιακό οικισμό Ανω Γαρεφείου.

Πετρόχτιστο καλντερίμι. Στ’ αριστερά της φωτογραφίας διακρίνεται η πίσω πλευρά παραδοσιακής οικίας και τμήμα από τη στέγη, φτιαγμένη από κεραμίδια. Η λιθοδομή αποτελεί τον κύριο τρόπο χτισίματος στις βόρειες περιοχές τηε Μακεδονίας, όπου η πέτρα αφθονεί ως φυσικό στοιχείο.

Πάλι η πέτρα, αυτή την φορά με την μορφή της βρύσης. Βρίσκεται βορειοανατολικά του χωριού, στη περιοχή Μπάιντα, το νερό της βρύσης αυτής είναι ιαματικό και θεωρείται θεραπευτικό για διάφορες παθήσεις. Άλλωστε ολόκληρη η περιοχή της Αλμωπίας φημίζεται για τα ιαματικά της νερά από αρχαιοτάτων χρόνων, με πιο γνωστά αυτά του Πόζαρ στο γειτονικό Λουτράκι.

Το νερό πάντα έπαιζε πρωτεύοντα ρόλο στην ζωή των κοινοτήτων. Οι αρχαίοι Έλληνες απέδιδαν φόρο λατρείας σε αυτό μέσα από τις θεότητες που το περιστοίχιζαν. Η Χριστιανική Πίστη το αγίασε και το χρησιμοποίησε ως το βασικό συστατικό στοιχείο του μυστηρίου της πνευματικής γέννησης: Του Βαπτίσματος. Στα χωριά της Μακεδονία οι ιστορικές βρύσες των χωριών έχουν όνομα. Εδώ η φημισμένη βρύση «Ελιά» (Μασλίνα στο τοπικό ιδίωμα). Πολλοί κάτοικοι του χωριού τη χρησιμοποιούν ως κύρια πηγή πόσης νερού, λόγω της εξαιρετικής του ποιότητας .

Ακόμη μία βρύση με όνομα. Η πετρόχτιστη βρύση "σόπαρ". Νεαρή Μακεδόνισσα, ενδεδυμένη με παραδοσιακή τοπική "φορεσιά" γεμίζει την κανάτα με δροσερό νερό.

Τα αιωνόβια πλατάνια στην βρύση του «σόπαρ» από παλιά αποτελούσαν την ιδανική γωνιά για ξεκούραση και χαλάρωση. Στο συγκεκριμένο σημείο, έως σήμερα και ιδιαίτερα κατά τους θερινούς μήνες συναθροίζονται οι ηλικιωμένες γυναίκες της γειτονιάς και περνούν τα απογεύματα τους συζητώντας. Βασικό στοιχείο της κοινωνικής ζωής και του κοινοτικού πνεύματος που έρχεται από τα παλιά βυζαντινά χρόνια είναι η προσωπική επικοινωνία η οποία στον συγκεκριμένο χώρο, ακόμη και στην εποχή του internet «κρατεί καλά»...

Σε ολόκληρη την Ελληνική επαρχία έως τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο παρατηρείται το εξής: Η αρχιτεκτονική «δένει» άρρηκτα με τον περιβάλλοντα χώρο. Τα σπίτια μοιάζουν λες και τα γέννησε η ίδια η φύση, όπως τις πέτρες και τα δένδρα. Εδώ παλιές, προπολεμικές παραδοσιακές οικίες, μέσα στην γαρεφιώτικη φύση. Πίσω τους δεσπόζει το βουνό του Γαρεφείου και η "Μεγάλη Πέτρα".

Η μακεδονική φύση στα καλύτερά της. Δέντρα και φυτά όλα ανθισμένα. Χρώματα φυσικά και ανθρώπινα συνεργάζονται για να απογειώσουν με απλό και αβίαστο τρόπο την αισθητική. Παραδοσιακά σπίτια, χτισμένα με τη χαρακτηριστική Μακεδονίτικη αρχιτεκτονική.

Χαρακτηριστικό δείγμα προπολεμικής μακεδονικής αρχιτεκτονικής. Στο ισόγειο παρατηρείται το ¨τρέμ¨, το οποίο χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα ως αποθήκη. Παλαιότερα, σχεδόν όλοι οι κάτοικοι το χρησιμοποιούσαν και ως στάβλο, κυρίως κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Ζώα και άνθρωποι ζούσαν κοντά σε μία σχέση ζωτικής αλληλεξάρτησης και αρμονίας. Σε πολλές περιπτώσεις, στον Παραδοσιακό οικισμό του Γαρεφείου, η αρχιτεκτονική αυτή διατήρησε τον λειτουργικό της χαρακτήρα έως και τις αρχές της δεκαετίας του 1970. Έκτοτε έκαναν την εμφάνισή τους τα νεώτερα σπίτια, χαρακτηριστικά του εκμοντερνισμού της ελληνικής επαρχίας.

Το βορειοδυτικό κομμάτι του χωριού αποτελεί ίσως ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα της «καρατζοβίτικης» Μακεδονικής αρχιτεκτονικής. Όλες οι στέγες είναι κατασκευασμένες από κεραμίδια. Σε όλες τις οικίες υπάρχει το χαρακτηριστικό εσωτερικό μπαλκόνι «χαγιάτι» ή όπως είναι γνωστό στο τοπικό γλωσσικό ιδίωμα «πουλάτα». Ενώ στο ισόγειο διακρίνεται το «τρέμ», ο αποθηκευτικός χώρος που άλλοτε χρησίμευε ως κελάρι και άλλοτε ως στάβλος.

Ακόμα μια παραδοσιακή Μακεδονική οικία, στα αριστερά είναι ευδιάκριτη η πέτρινη κατασκευή της. Πολλά από αυτά τα σπίτια ενώ έχουν ιδιοκτήτες, έχουν εγκαταλειφθεί. Ορισμένα είναι ετοιμόρροπα, ενώ άλλα σε καλύτερη κατάσταση. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι αυτή η γωνιά της ελληνικής γης, ποτισμένη με άφθονο αίμα για να φυλάξει την ελληνικότητά της και την ορθοδοξία της πάντοτε ήταν «μακριά» για τα κέντρα των αποφάσεων και των οικονομικών επιδοτήσεων. Πάντα στάθηκε στα πόδια της μόνη της...

Εικόνα απερίγραπτης ομορφιάς. Η βλάστηση στην περιοχή είναι κατά καιρούς οργιώδης, δίνοντας εικαστικά αποτελέσματα πολλών εναλλαγών. Τα πλατάνια και οι ροδιές είναι τα κυρίαρχα στοιχεία. Το «πλέξιμό» τους με τα παραδοσιακά οικίσματα ευφραίνει το μάτι του καθενός ακόμη περισσότερο.

Ένας από τους παλιότερους «κάτοικους» του οικισμού στέκεται ακόμα όρθιος παρά τα χρόνια του. Και ο τοίχος αλλά και η στέγη διατηρούνται ακέραια παρότι η οικία δεν κατοικείται.

Πανέμορφο μέσα στην απλότητα του. Με όλα τα αρχιτεκτονικά στοιχεία που δηλώνουν τη Μακεδονική του καταγωγή.

Ψηλός εξωτερικός πέτρινος τοίχος. Άξια προσοχής είναι η «αψίδα» πάνω από τη ξύλινη πόρτα της εισόδου. Οι τοίχοι αυτοί έπαιξαν σημαντικό αμυντικό ρόλο τις μέρες του – άγνωστου σε πολλούς – Μακεδονικού Αγώνα.

Σπάνιο παραδοσιακό τζάκι. Δεξιά και αριστερά παρατηρούνται κάποιες εσοχές εντός του τοίχου. Στο τοπικό γλωσσικό ιδίωμα ονομάζονται «Μπαουρίες» που χρησίμευαν για την αποθήκευση αντικειμένων. Αφού άναβαν τη φωτιά, για να ζεσταθούν πρωτίστως, τοποθετούσαν πάνω στη φωτιά ένα μεγάλο καζάνι με καπάκι «βάρσνικ» και μαγείρευαν το φαγητό της κάθε ημέρας. Εδώ παρατηρούμε ότι ενώ εξωτερικά κυριαρχεί η λιθοδομή, στο εσωτερικό το κυρίαρχο στοιχείο είναι ο πλίθος και ο πηλός.

Πήλινες στάμνες, τοποθετημένες μέσα στη χαρακτηριστική εσοχή εντός του τοίχου, τη λεγόμενη «Μπαουρία». Οι στάμνες ειχαν μεγάλη χρησιμότητα κατά το αρελθόν, αποθήκευαν σ’ αυτές: λάδι, σιτηρά, κρασί και φυσικά νερό για καθημερινή χρήση. Ο πηλός ως μονωτικό υλικό, από τα αρχαία χρόνια χρησίμευε για να κρατά το περιεχόμενο σε σταθερή θερμοκρασία και χωρίς αλλοιώσεις.

Ανακατασκευασμένο πέτρινο καλντερίμι περιστοιχισμένο από την ανοιξιάτικη βλάστηση.

Η κεντρική πλατεία του άνω Γαρεφείου ντυμένη στα λευκά. Στο κέντρο διακρίνεται το αμφιθέατρο, όπου πραγματοποιούνται διάφορες εκδηλώσεις. Στο βάθος υπάρχει αναπαλαιωμένη παραδοσιακή οικία.