Ποιος θα πάει σχολείο φέτος;

Ορθοδοξία / Κοινωνικά θέματα - 13 Αυγούστου 2021
Ορθοδοξία - 13 Αυγούστου 2021
 Μαρία Λουπίδου

Η σχολική χρονιά που ξεκινάει σε μερικές εβδομάδες θα έχει αρκετές δυσκολίες. Από την μια μεριά, ο εγκλεισμός εξαιτίας της πανδημίας και οι συνέπειες που είχε αυτός στην έλλειψη υγιούς κοινωνικοποίησης των παιδιών, και από την άλλη τα κενά που δημιουργήθηκαν στο γνωστικό επίπεδο λόγω της εξ' αποστάσεως εκπαίδευσης.

Αντικειμενικά, είναι λογικό να προκαλεί απόγνωση στους γονείς η συνθήκη αυτή. Δεν έχουν που να στραφούν για βοήθεια ενώ δεν διαθέτουν ούτε οι ίδιοι τα μέσα για να μπορέσουν να ανακάμψουν και να σταθούν σταθεροί, ουσιαστικοί και αποτελεσματικοί βοηθοί δίπλα στα παιδιά τους.

Υπάρχει όμως ένας θησαυρός κρυμμένος στην ελληνορθόδοξη παράδοση απ’ όπου μπορούμε να αντλήσουμε πολύτιμα στοιχεία βοήθειας. "Το καλύτερο μάθημα είναι το παράδειγμα" λέει ο λαός και υπάρχει ένας παιδαγωγός στην ορθόδοξη εκκλησία που έγινε Άγιος της, και άφησε τα γραπτά του ως παρακαταθήκη για να ανατρέξουμε εκεί αναζητώντας φως και ελπίδα στον αγώνα της διαπαιδαγώγησης. Το παράδειγμά του λάμπει, 100 χρόνια μετά την κοίμησή του, ενώ τα κείμενά του περιέχουν συγκεκριμένες οδηγίες με ουσιαστικά αποτελέσματα.

Ο Άγιος Νεκτάριος - Αναστάσιος Κεφαλάς όπως ήταν το όνομά του πριν γίνει ιερέας - γεννήθηκε το 1846. Με κόπους απέκτησε βαθιά μόρφωση και θεολογική παιδεία πανεπιστημιακού επιπέδου. Το συγγραφικό του έργο είναι μεγάλο και εντυπωσιακό. Όλη του η ζωή είναι ένα μείγμα αγώνα, αδικίας, γλυκύτητας και έμπνευσης ακριβώς με τον τρόπο με τον οποίο ο Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς αναφέρει πως οι βίοι των Αγίων αποτελούν την παιδαγωγική της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Οι συμβουλές που δίνει ο Άγιος Νεκτάριος είναι απλές και κατανοητές. Τα μέσα αγωγής που προτείνει, τα εφάρμοσε ο ίδιος με αποτελέσματα που τον κάνουν μέχρι σήμερα γνωστό και επίκαιρο.

Οι παιδαγωγικές αντιλήψεις του είναι πρωτοποριακές. Σαν πρώτο μέσο αγωγής δεν θέτει ανθρώπινες παιδαγωγικές ενέργειες, του δασκάλου προς το παιδί, του γονιού προς το τέκνο, του ανώτερου προς τον υφιστάμενο, αλλά την σχέση του ίδιου με τον Θεό. Ορίζει την προσευχή ως πρώτο αγώνισμα στο οποίο πρέπει να επιδοθεί αυτός που ασκεί το έργο της αγωγής. Να αναπτύξει μια σχέση ανώτερη και ουσιαστική η οποία καλλιεργείται με προσπάθεια εσωτερική και κόπο. Η πνευματική αυτή εργασία έχει αποτελέσματα στο έργο της αγωγής των ανθρώπων που βρίσκονται στον περίγυρο του προσευχόμενου ατόμου.

Δεύτερο μέσο αγωγής ορίζει και πάλι κάτι που αλλοιώνει τον ίδιο τον άνθρωπο πριν μπορέσει αυτός να επιτελέσει έργο αποτελεσματικό: την συμμετοχή στην λατρεία. Η ενσυνείδητη συμμετοχή γίνεται σταδιακά στοιχείο που επιδρά στον χαρακτήρα και το ήθος του ανθρώπου. Το μυστήριο μεταδίδει στον άνθρωπο την έκφραση της γνήσιας αγάπης του Θεού.

Τον δάσκαλο ή την δασκάλα ο Άγιος Νεκτάριος τους φαντάζεται ως ανθρώπους γλυκείς, ήμερους, εύληπτους, σαφείς, και πειστικούς. Την διαδικασία της διδασκαλίας ως ένα πανηγύρι προσφοράς και αυτογνωσίας. Μια μοναδική αφορμή προσέγγισης του Άλλου και του άλλου.

Δεν αμφιβάλλει καθόλου ο Άγιος για τον κόπο που απαιτείται για κάθε νέα γνώση και γι’ αυτό προτείνει την γυμναστική. Η άσκηση μας κάνει προθυμότερους στον αγώνα, ανεκτικότερους στην αίσθηση της κούρασης, αγωνιστικότερους και στα πνευματικά αθλήματα εκτός από τα σωματικά.

Δεν θα είναι εύκολο ούτε το φετινό ταξίδι της γνώσης, σε όποια σχολική βαθμίδα κι αν βρίσκονται τα παιδιά, γι αυτό ο Άγιος Νεκτάριος γνωρίζει και τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι νουθεσίες. Χωρίς φωνές, χωρίς οργή, με τα μάτια και με στοργή προτείνει τον έλεγχο ο οποίος εμπεριέχει έπαινο. Δίνει έμφαση στην ενθάρρυνση και την παρηγοριά προς τα παιδιά για όσα συναντούν στο περιβάλλον τους.

Η εξατομίκευση είναι πολύ σημαντική για τον Άγιο Νεκτάριο ως παιδαγωγό. Βλέπει κάθε πρόσωπο σε βάθος και έτσι προτείνει πως πρέπει να λειτουργούν όσοι ασκούν το έργο της αγωγής. Τονίζει πόσο σημαντικό είναι να μιλάει εύστοχα ο δάσκαλος για να έχει αποτέλεσμα, και αυτό γίνεται όταν γνωρίζει καλά τον μαθητή του.

Αναντικατάστατο παιδαγωγικό εργαλείο για τον Άγιο είναι η αγάπη. Αυτή υπήρξε η κινητήριος δύναμη που εμψύχωνε και ενίσχυε τον ίδιο και μ' αυτήν προτείνει να λειτουργούν όλοι. Όσα κι αν έχουν γραφτεί για την σπουδαιότητα της αγάπης στην διαπαιδαγώγηση, είναι πιο εύκολο να τα αντιληφθεί και να τα εφαρμόσει κάποιος που γεύτηκε την ειδοποιό διαφορά που προκαλεί στην ζωή του ανθρώπου η επίδραση της αγάπης γι’ αυτό ο Άγιος τονίζει την σχέση με τον Θεό ως τέτοια πηγή.

Θα μπορούσαμε να πούμε πως μας δίνεται μια ευκαιρία να μαθητεύσουμε οι ίδιοι ώστε να απολαύσουν τους καρπούς όσοι βρίσκονται στο περιβάλλον μας. Μας δίνεται άλλη μία ευκαιρία. Να ξεκινήσουμε ξανά από την αρχή με πίστη και ελπίδα.

Καλή Χρονιά!