Γέρων Γαβριήλ Ιωάσαφ Αγιορείτης: Ο νέος Κτίτωρ και Ηγούμενος της Ι. Μ. Παμμεγίστων Ταξιαρχών Αγίου Γεωργίου Νηλείας Πηλίου (1864-1911)

Ορθοδοξία / Ιερές Μονές - 30 Σεπτεμβρίου 2023
Ιστορία - 30 Σεπτεμβρίου 2023
Πρωτοπρεσβύτερος Πρωτοπρ. Χαρίλαος Παπαγεωργίου, Εφημέριος Ι.Ν. Αγ. Νικολάου Βόλου

Ἄς μοῦ ἐπιτραπεῖ καί προσωπικῶς νά ἐκφράσω τίς εἰλικρινεῖς μου καί ἐγκάρδιες εὐχαριστίες πρός τούς ὀργανωτικούς βραχίονες τοῦ συνεδρίου μας γιά τήν τιμητική πρόσκληση -ἀφορμή τῆς σημερινῆς μας παρουσίας. Ἔχω τήν τιμή νά ἐκπροσωπῶ τό Ἱστορικό Ἀρχεῖο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Δημητριάδος (συντομογραφικά Ἀρχεῖο Δημητριάδος) τό ὁποῖο δραστηριοποιεῖται ἐδῶ καί 24 ὡς ἰδιαίτερος φορέας στό πλαίσιο τῆς Ἐπισκοπῆς μας χάρη στήν ἐξαρχῆς πρωτοβουλία , τήν πρόνοια καί τό προσωπικό ἐνδιαφέρον τοῦ Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας κ. Ἰγνατίου. Στήν σχεδόν εἰκοσιπενταετῆ παρουσία του ἔχει ὡς κύριο ἔργο στήν διάσωση, τακτοποίηση - τεκμηρίωση καί ψηφιοποίηση τοῦ ἀρχειακοῦ ὑλικοῦ ὥστε νά παρέχει πλήρεις καί σύγχρονες ὑπηρεσίες στήν ἐπιστημονική ἔρευνα . Καταρχήν συγκροτήθηκε ἀπό τό 2000 ἡ Ἐπιτροπή καταγραφῆς ἱστορικῶν κειμηλίων, πού θησαυρίζονται στους ναούς καί τά τοπικά ἐκκλησιαστικά μας μουσεῖα, ἐνῶ σέ συνεργασία μέ ἀνάλογους φορεῖς ἀρχειακῶν ἐνδιαφερόντων τῆς περιοχῆς μας , τά Πανεπιστήμια Ἀθηνῶν, Θεσσαλονίκης, Θράκης καί φυσικά Θεσσαλίας καί ἄλλους πνευματικούς φορεῖς ὅπως ἡ Ἑταιρία Μακεδονικῶν Σπουδῶν, τό Εὐγενίδειο Πλανητάριο, τό Ἐθνικό Τυπογραφεῖο κ.ἄ. προβαίνει σέ διοργανώσεις ἐπιστημονικῶν ἡμερίδων, πραγματοποιεῖ ἐκδόσεις ἤ βιβλιοπαρουσιάσεις Σήμερα προσπαθεῖ μιά δυναμική ἐπανεκκίνηση μετά τήν ἀπραξία τῆς διαρρευσάσης τριετίας, ὁπότε μέ εὐγνωμοσύνη στρέφεται , δι’ ἐμοῦ, στήν Ὀργανωτική μας Ἐπιτροπή , πού μᾶς δίνει τήν ὡραία εὐκαιρία συνάντησης τουλάχιστο, μέ παλαιούς γνωρίμους, φίλους καί συνεργάτες.

Στό πλαίσιο τῶν ἐπιστημονικῶν Ἡμερίδων ,τό Δεκέμβριο τοῦ 2004 διοργανώθηκε ἡ Γ΄Ἐπιστημονική Ἡμερίδα τοῦ Ἀρχείου Δημητριάδος μέ θέμα «ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ-ΠΗΛΙΟ-ΜΑΓΝΗΣΙΑ, 15ος – 20ος ΑΙΩΝΑΣ: ΜΙΑ ΑΜΦΙΔΡΟ-ΜΗ ΣΧΕΣΗ», ὅπου ἀναπτύχθηκαν ἐξαιρετικῶς ἐνδιαφέροντα καί πρωτότυπα θέματα ἀπολύτως σχετικά μέ τήν γενική ὀνομασία καί τό θεματολόγιο τοῦ παρόντος Συνεδρίου. 1Τό Συνέδριο ἐπισφραγίστηκε μέ τήν ἔκθεση ΑΘΩΝΙΚΑ ΔΙΠΤΥΧΑ τοῦ πολυαγαπητοῦ μας καί πολύκλαυστου παπα Ἀναστάση Καρεώτη - τό ἀναφέρω εἰς μνημόσυνον αὑτοῦ. Μέ τήν πολύτιμη εὐλογία τοῦ Μητροπολίτου μας κ. Ἰγνατίου καί τῆς ἀδελφότητας τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Νηλείας, παρουσιάζουμε σήμερα τήν εἰσήγηση: «Γέρων Γαβριήλ Ἰωάσαφ Ἁγιορείτης, ὁ νέος Κτίτωρ καί Ἡγούμενος τῆς Ἱ. Μονῆς Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Ἁγίου Γεωργίου Νηλείας Πηλίου (1864-1911)» πού περιελήφθη ὡς θέμα στήν προαναφερθεῖσα ἡμερίδα, πλήν ὅμως σήμερα κατατίθεται μέ πλῆθος νέων στοιχείων καί ἱστορικῶν τεκμηρίων , κυριολεκτικῶς ἐμπλουτισμένη καί ἀνανεωμένη.

Πρίν εἰσέλθουμε στό κυρίως θέμα, θεωροῦμε σκόπιμο νά πραγματοποιήσουμε μιά σύντομή ἱστορική ἀναφορά στήν πρώτη γένεση τῆς Ἱ. Μονῆς Ταξιαρχῶν καί στήν πορεία της μέχρι τήν ἐποχή τοῦ Γέροντος Γαβριήλ, μέ βάση τά διασωθέντα γραπτά στοιχεῖα πού διαθέτουμε.

Ἡ ὕπαρξη τῆς Μονῆς Ταξιαρχῶν Νηλείας μαρτυρεῖται γιά πρώτη φορά τόν 12ο αἰῶνα,ἐποχή δύσκολη καί σκοτεινή γιά τόν θεσσαλικό καί ἐν γένει ἑλλαδικό χῶρο περίοδο, ὅπου βρίθει ἡ ἐχθρική βαρβαρική καί πειρατική παρουσία. Τό Πήλιον Ὄρος ἦταν ἤδη κατάσπαρτο ἀπό σκῆτες, μονύδρια ἤ καί μεγαλύτερες Μονές. Οἱ μοναστικές κοινότητες , ἐνόσω προκόπτουν, συγκεντρώνουν γύρω τους γεωργούς καί ἐμπειροτέχνες , πού μετακινοῦνται ἀπό τά ἐπικίνδυνα παράλια πρός τά ἀσφαλέστερα, ἄοικα καί ἀνεκμετάλλευτα ὀρεινά. Ἀκτήμονες ἀγρότες καί παντοειδεῖς τεχνίτες μέ τίς οἰκογένειές τους βρίσκουν καταφύγιο, τροφή, ἐργασία καί προστασία κοντά στα μοναστικά καθιδρύματα. Ἔτσι δημιουργοῦνται γύρω ἀπό αὐτά μικροί οἰκισμοί, πού εἶναι οἱ πρῶτοι πυρῆνες τῶν σημερινῶν χωριῶν τοῦ Πηλίουὅπως ὁ Ἅγιος Γεώργιος Νηλείας πού «ἕλκει» τήν καταγωγή του ἀπό τή Μονή τῶν Ταξιαρχῶν .

Ὁ λόγιος Γεώργιος Ἰ. Παππόπουλος, καταγόμενος ἀπό τόν Ἅγιο Γεώργιο, σέ μιά ἀνέκδοτη ἐργασία του τό 1939 , γράφει γιά τήν πρώτη ἐμφάνιση τῆς Μονῆς τά ἑξῆς: «Παράδοσις ἐγχώριος καί παρά τῶν μοναζόντων διαδοχικῶς διασώζεται, ὅτι πρώην ἡ Μονή τῶν Ταξιαρχῶν ἔκειτο κάτωθεν τῆς νῦν Μονῆς νοτιοανατολικῶς παρά τήν ἄμπελον ἄνωθεν τῆς ὁδοῦ, ἔνθα παρευρίσκονται ἴχνη ἐρειπίων. Αὕτη ἡ Μονή ἤκμαζε ἐπί τῆς βυζαντινῆς ἐποχῆς, τῷ 12ῳ αἰῶνι, κατεστράφη δέ παρά τῶν Καταλάνων τῷ ἔτει 1310 καί μετεφέρθη ἀργότερον ὅπου νῦν κεῖται, διά τό καλύτερον τῆς θέσεως, διότι ἐκεῖσε συνεσωρεύετο πολλή χιών».2

Ἡ καταστροφή τοῦ 1310 ἐπῆλθε διά πυρπολήσεως ἀπό τούς Καταλανούς, μισθοφόρους πολεμιστές Ἱσπανικῆς καταγωγῆς, οἱ ὁποῖοι ἔχοντας προσφέρει τίς ὑπηρεσίες τους στόν Βυζαντινό αὐτοκράτορα Ἀνδρόνικο Β' κατά τῶν Τούρκων, κατόπιν στράφηκαν ἐναντίον του καί, ἀφοῦ τόν νίκησαν, ἄρχισαν νά λεηλατοῦν πόλεις καί χωριά τῆς Θράκης καί τῆς Μακεδονίας, φθάνοντας μέχρι τούς θεσσαλικούς κάμπους. Ἄν καί ὑπάρχει ἡ ἄποψη πώς οἱ Καταλανοί δέν ἔφθασαν ποτέ νά πολιορκήσουν τό Πήλιο, ὡστόσο ἀποδίδεται σ᾿ αὐτούς ἡ καταστροφή τῆς πρώτης Μονῆς.

Ὡς ἐπιβεβλημένη ἀπό τίς συνθῆκες , κατέστη ἀναγκαία ἡ μεταφορά τοῦ μοναστηριοῦ σέ μέρος ἀνωτερικό, πού νά παρέχη ἄνεση καί προστασία. ἀπό τίς πολλές ἐχθρικές ἤ ληστρικές παρουσίες, πού λυμαίνονταν τήν περιοχή κατ᾿ ἐκείνη τήν ἐποχή.3 Ἡ ἀνασύστασή τῆς Μονῆς γίνεται τόν 14ο ἤ σύμφωνα μέ ἄλλους ἐρευνητές τό 15ο αἰῶνα σέ σημεῖο ὑψηλότερο καί ἀποδίδεται σέ Ἁγιορεῖτες μοναχούς καταγομένους ἀπό τήν περιοχή. Αὐτοί ἔφυγαν ἀπό τό Ἁγιον Ὄρος, πιθανότατα ἐξαιτίας τῶν ἡσυχαστικῶν ἐρίδων, ἦλθαν στήν πατρίδα τους ὅπου καί ἔκτισαν τό σημερινό μοναστῆρι κατά τά ἁγιορειτικά πρότυπα, 4(ἀθωνικό τετράγωνο μέ τό Καθολικό στή μέση) καθιερώνοντας τό ἁγιορείτικο τυπικό.Ἡ νέα αὐτή Μονή διασφαλίστηκε μέ ὀχυρωματικά ἔργα προστασίας καί ἤκμασε ὡς καταφύγιο πνευματικό καί καθημερινό τῶν κατοίκων τῆς περιοχῆς. Ὁ Μηλεώτης λόγιος Ἀργύρης Φιλιππίδης γράφει χαρακτηριστικά: «...πέραν τοῦ ποταμοῦ, ὅπου ἔχουν ταίς ντριστέλαις, εἶναι τό μοναστῆρι τῶν Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Μιχαήλ καί Γαβριήλ. Εἶναι κτισμένο ἕνα γύρο, ὡσάν κάστρο. Ἔχει ἀπό μέσα ὀντάδες, κελλιά, κελλιάρια. Εἰς τήν μέσην εἶναι ἡ ἐκκλησία. Ἐδῶ κάθε μέρα διαβάζουν ἁγιορείτικη ἀκολουθία. Γίνονται ἕξι καί ἑπτά ἱερομόναχοι καί ἡγούμενος προκομένος. Ἐδῶ τήν κάθεν ἡμέραν τρώγουν ψωμί παραπάνω ἀπό τριάντα ἄνθρωποι, μουσαφήριδες ποτέ δέν τούς λείπουν ἀπό τό γειτονικόν χωρίον, λέγω ἡ μακριά Ράχη. Οἱ ἐκεῖ πτωχοί ὅλο ἀπ᾿ ἐδῶ ζοῦν» 5

Γιά τή Μονή ἀπό τήν περίοδο τῆς ἀνασυστάσεώς της μέχρι τόν 18ο αἰ. δέν ἔχουμε πηγές, πού νά μᾶς πληροφοροῦν σχετιά μέ τήν πορεία της, παρεκτός χρονολογιῶν ὁρισμένων κτιριακῶν ἀνακαινίσεων, καθώς καί μιᾶς καταστροφῆς τῆς Μονῆς ἀπό τούς Τούρκους κατά τήν πηλιορειτική ἐπανάσταση τοῦ 1823.

Στά δίπτυχα τῆς Μονῆς, τοῦ ἔτους 1908, ἀναφέρονται κατά σειράν 11 κτιτορικά ὀνόματα ἱερομονάχων πού ἡγουμένευσαν σ᾿ αὐτήν. Ὁ τελευταῖος μέ τό ὄνομα Νεόφυτος ὑπῆρξε ὁ προκάτοχος τοῦ Γέροντος Γαβριήλ, πού τοῦ παρέδωσε τή σκυτάλη τό 1864 καί ἐξεδήμησε πρός Κύριον, ὡς Ἡγούμενος τῆς Ἱ. Μονῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος Καναλίων, τό 1882.

Μέ τήν ἔναρξη τῆς Ἡγουμενίας τοῦ Γέροντος Γαβριήλ Ἰωάσαφ, εἰσερχόμεθα σέ μία περίοδο λαμπρᾶς ὑλικῆς καί πνευματικῆς ἀκμῆς, γιά τό μοναστῆρι καί γιά ὁλόκληρη τήν γύρω ἀπό αὐτό περιοχή. Πλούσιες οἱ πηγές, γραπτές καί κυρίως προφορικές, ἀποκαλύπτουν σημαντικές πτυχές τῆς προσωπικότητος τοῦ ἀνθρώπου αὐτοῦ. Περιγράφεται ὁ πρωτοφανής δυναμισμός, ἡ ἀποφασιστικότητα του, ἀλλά κυρίως ἡ ἁγιότητα τοῦ βίου του, πού εἵλκυσε τήν χάρη τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ, καθιστώντας τήν Μονή πανθεσσαλικό προσκύνημα. Πλεῖστες θαυμαστέ παρεμβάσεις του σέ συμπατριῶτες του , παλαιούς κατοίκους τῆς περιοχῆς, προσεπιμαρτυροῦν τό ἐνάρετον καί ἡσύχιον τοῦ Γέροντος.6 Ὑπάρχουν ἀκόμη καί οἱ μαρτυρίες τῶν ἐπιζώντων παιδιῶν καί ἐγγονῶν τους, πού κυριολεκτικά γαλουχήθηκαν μέ τίς ἀναμνήσεις τῶν προγόνων τους, ἀναμνήσεις στίς ὁποῖες δέσποζε ἡ μορφή τοῦ Γέροντος. Εἶναι φανερό πώς ἡ καθημερινή ζωή τῶν κατοίκων ὅλης τῆς γύρω περιοχῆς περιστρεφόταν γύρω ἀπό τόν Ἀρχάγγελο Μιχαήλ καί τόν Γέροντα, δύο πρόσωπα πού στήν λαϊκή πίστη καί εὐλάβεια εἶχαν ἀπόλυτα συνταιριασθῆ.

Ὁ Γαβριήλ Ἰωάσαφ γεννήθηκε τό 1818 στόν Ἅγιο Γεώργιο Νηλείας. Ὁ λόγιος ἐρευνητής Γεώργιος Παππόπουλος πού προαναφέραμε, τόν γνώρισε καλά, γιατί ὅταν ὁ Γέροντας ἐκοιμήθη, ἐκεῖνος ἦταν 36 ἐτῶν. Ἀναφέρει, λοιπόν, γιά τήν καταγωγή του τά ἑξῆς: «Ὁ Γαβριήλ οὗτος, πρώην Γεώργιος, ἦτο ἐκ τῆς ἐνταῦθα κωμοπόλεως (τοῦ Ἁγίου Γεωργίου) καί ἐκ τῆς οἰκογενείας «Γαμβρέλη», ὁ πατήρ αὐτοῦ ὠνομάζετο Ἰωάννης. Ὀ Ἰωάννης οὗτος ἀφήσας τά ἐγκόσμια καί τήν οἰκογένειάν του ἀνῆλθεν εἰς τό Ἅγιον Ὄρος, ὅπου καί ἔλαβε τό μοναχικόν σχῆμα ἐπωνομασθείς Ἰωάσαφ μοναχός, εἶτα ἠκολούθησε μετά τινα ἔτη καί ὁ υἱός του Γεώργιος τόν αὐτόν μοναχικόν βίον παρά τοῦ πατρός του εὑρισκόμενος, ἐπωνομασθείς Γαβριήλ μοναχός, ὡς καί ἀφήσας οὗτος εἶτα τό πατρικόν του ἐπίθετον ἔλαβεν ὡς ἐπίθετον τό ὄνομα τοῦ πατρός του καί ὑπεγράφετο «Γαβριήλ Ἰωάσαφ». Ὁ ἴδιος εἶχεν ἀδελφήν τήν Ἀσημώ, μητέρα τοῦ Ἀκακίου μοναχοῦ…».

Στό Ἅγιον Ὄρος ὁ Γαβριήλ μόνασε μαζί μέ τόν πατέρα του Ἰωάσαφ καί τόν ἀνεψιό του Ἀκάκιο στό Κελλίον τῆς Ἁγίας Ἄννης τῆς Μονῆς Ἰβήρων. 7 Ὡστόσο, τό 1864 ἀνεχώρησε ἀπό ἐκεῖ μέ μιά μικρή συνοδεία Ἰβηροκελλιωτῶν πατέρων, μεταξύ τῶν ὁποίων καί ὁ γέροντας πατέρας του καί ὁ ἀνεψιός του, μέ προορισμό τήν Ἱ. Μονή Ταξιαρχῶν τῆς κατά κόσμον πατρίδος του. Ἡ ἀναχώρησή τους συνδέεται μέ τήν παράδοξη ἱστορία εὑρέσεως ἑνός θησαυροῦ, πού μᾶς τήν ἀφηγήθηκε ὁ Γέροντας τῆς σημερινῆς συνοδείας, π. Ἀντίπας, καί πού εἶναι ἡ ἀκόλουθη:

«….Σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τήν περιοχή τοῦ Κελλίου, οἱ πατέρες εἶχαν ἕνα κτῆμα μέ φουντουκιές. Στήν εἴσοδο τοῦ κτήματος κειτόταν ἕνας βράχος, πού κανείς δέν εἶχε σκεφθεῖ νά τόν προσέξη ἰδιαίτερα. Σ᾿ αὐτόν τόν βράχο ὀνειρεύτηκε κάποτε ὁ Γαβριήλ πώς κρυβόταν ἕνας θησαυρός(2-3 δοχεῖα χρυσοῦ) ἐνῶ παράλληλα μιά φωνή τόν προέτρεπε νά τόν φέρη στήν ἐπιφάνεια. Ἀνέφερε τό ὄνειρο στόν πατέρα του Ἰωάσαφ, πού ἦταν συγχρόνως καί Γέροντάς του, ἀλλά ἐκεῖνος τόν ἀποθάρρυνε. Ἐπειδή τό ὄνειρο ἐπαναλαμβανόταν, ὁ παπποῦς Ἰωάσαφ ἔψαξε καί πράγματι βρῆκε τόν θησαυρό, ἀπεσιώπησε, ὅμως, τό γεγονός, προφανῶς γιά νά μήν σκανδαλισθῆ ὁ γιός του ὡς νεώτερος και παρασυρθῆ μακριά ἀπό τήν μοναχική ζωή, στόν κόσμο. Ὡστόσο, λίγα χρυσά νομίσματα ἀπό τόν θησαυρό, πού κύλισαν ἀπό πάνω του κατά λάθος, τόν πρόδωσαν. Τότε πιά τό πρᾶγμα ἀποκαλύφθηκε καί μέ τά χρήματα αὐτά ἀποφάσισαν τό 1862 νά οἰκοδομήσουν μία νέα πτέρυγα. Οἱ λόγοι τῆς ἀναχωρήσεώς τους ἀπό τό Κελλί, μετά ἀπό δύο χρόνια, δέν εἶναι γνωστοί. Πάντως, τό συμβάν τῆς εὑρέσεως τοῦ θησαυροῦ καί τῆς ἀναχωρήσεως καταγράφεται στό μοναχολόγιο τῆς Μονῆς Ἰβήρων ἐπισήμως.Ἀναχωρώντας ὁ Γαβριήλ ἔλαβε ἔγγραφο πληρεξούσιο τῶν παραδελφῶν του, μέ ἡμερομηνία 4 Αὐγούστου 1864. Τό ἔγγραφο αὐτό, διαστάσεων 29,5 Χ 22,5 ἑκ., κρατεῖται σήμερα στό ἀρχεῖο τῆς Κοινότητος τοῦ Ἁγίου Γεωργίου 8.

Ὁ Γαβριήλ ἐγκαταστάθηκε στή Μονή μαζί μέ τήν συνοδεία του, κατόπιν συμφωνίας μέ τήν δημογεροντία τοῦ χωριοῦ καί ὑπογραφή σχετικοῦ συμβολαίου, στίς 18 Ὀκτωβρίου 1864. Τό συμβόλαιο αὐτό, πού ἐπικυρώθηκε καί ἀπό τόν τότε Μητροπολίτη Δημητριάδος Δωρόθεο, ἀντιγράφηκε στήν πρώτη σελίδα τοῦ κώδικος τῆς Μονῆς, ἔτους 1864, ὁ ὁποῖος ἔχει καταγεγραμμένη στίς ὑπόλοιπες σελίδες του ὅλη τήν τότε κινητή καί ἀκίνητη περιουσία τῆς Μονῆς, καί βρίσκεται σήμερα στό Ἐκκλησιαστικό Μουσεῖο τῆς Κοινότητος τοῦ Ἁγίου Γεωργίου.9

Ἀπό τήν στιγμή ἐκείνη καί παράλληλα μέ τά συμφέροντα τοῦ μοναστηριοῦ ὁ Γέροντας μερίμνησε ξεχωριστά καί γιά τήν ἰδιαίτερη πατρίδα του. Χαρακτηριστικό εἶναι ὅτι ἀπό τά ἔσοδα τῆς Μονῆς προσέφερε τό σημαντικό χρηματικό ποσό τῶν 20.800 γροσίων ἐτησίως, γιά τήν συντήρηση τῶν Σχολῶν πού εἶχε ἡ Κοινότητα ἐκείνη τήν ἐποχή, Δημοτικοῦ καί Ἑλληνικοῦ Σχολείου γιά τά ἀγόρια καί Παρθεναγωγείου γιά τά κορίτσια. Ἡ φροντίδα αὐτή κράτησε καθ᾿ ὅλη τήν διάρκεια τῆς ζωῆς τοῦ Γέροντος, μέχρι τό 1911.

Ἐκτός αὐτοῦ εὐεργέτησε καί τούς τρεῖς ναούς της, τιμωμένους στόν Ἅγιο Γεώργιο, στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο καί στήν Κοίμηση τῆς Θεοτόκου, μέ τήν ἀφιέρωση σ᾿ αὐτούς ἑνός κτήματος στή θέση «Στρόφιλος» τοῦ Ἁγίου Βλασίου, τό ὁποῖο εἶχε ἀγοράσει τό 1890, μέ τό ὑπ᾿ ἀριθμ. 1674 συμβόλαιο, ἀπό τόν Τοῦρκο Τζαλίλ Μπέη.

Παρ᾿ ὅλα αὐτά, δέν εἶναι σίγουρο πώς διατηροῦσε πάντοτε καλές σχέσεις μέ τίς ἀρχές τοῦ χωριοῦ. Ἀντιθέτως, εἶναι πιθανό πώς συχνά ἐρχόταν σέ σύγκρουση μαζί τους, προσπαθώντας νά διασφαλίση τά συμφέροντα τῆς Μονῆς καί τῆς συνοδείας του. Σύγχρονη μαρτυρία ἐπιβεβαιώνει πώς «ὁ Γαβριήλ ἔκανε πολλά γιά τό μοναστῆρι καί τό χωριό, ἀλλά οἱ προύχοντες δέν τόν πολυσυμπαθοῦσαν, γιατί τούς ἔμπαινε στίς μῦτες»!10

Ὁ δυναμισμός τοῦ Γέροντα καί τό ἀνδρεῖο ἁγιορείτικο φρόνημά του ξεδιπλώθηκε σέ μιά ἄνευ προηγουμένου δραστηριότητα, πρῶτα γιά τήν συντήρηση καί τήν ἐπέκταση τῆς Μονῆς, πού, ὅπως φαίνεται, δέν πρέπει νά παρέλαβε σέ πολύ καλή κατάσταση.Τό κτίριο τῆς Μονῆς ἐπί Γαβριήλ ἦταν ἕνα λαβυρινθῶδες συγκρότημα πού σύμφωνα μέ παλιές μαρτυρίες περιελάμβανε πάμπολλους χώρους ἐξυπηρετήσεως τῶν μοναχῶν καί τῶν ἐπισκεπτῶν, παρέχοντας κάθε ἄνεση καί ἀποκαλύπτοντας τό μεράκι καί τήν ἀρχοντιά τοῦ Ἡγουμένου. Ἀναφέρονται τουλάχιστον 13 ξενῶνες καί κελιά μοναχῶν, ὅλα σοβατισμένα, μέ ξύλινα ταβάνια καί δάπεδα καί ἀτομικό τζάκι, τό Ἀρχονταρίκι, δύο Τράπεζες καί τέσσαρες ἀκόμη βοηθητικοί χῶροι στόν ὄροφο, μᾶλλον ἀποθῆκες τροφίμων, ἐνῶ στό ἰσόγειο ἄλλοι 15 χῶροι, κελιά μέ τό τζάκι τους, ἀποθῆκες, σταῦλοι, φοῦρνοι, πλυσταριά κλπ.Ἕνας πολύ ἀξιόλογος χῶρος θά πρέπει νά ἦταν τό Ἀρχονταρίκι. Βρισκόταν στό νοτιοανατολικό τμῆμα τοῦ κτιρίου, σέ μία γωνία πού προεξεῖχε κατά μισό μέτρο ἀπό τόν ὄροφο, σχηματίζοντας τό λεγόμενο «σαχνισί». Ἦταν ἐξοπλισμένο μέ ξύλινα γύρω γύρω μιντέρια, δηλ. καναπέδες, γιά τήν ἀνάπαυση τῶν ἐπισκεπτῶν, τό δέ ταβάνι του ἦταν ξύλινο, μέ θαυμάσια σχέδια, καί ζωγραφισμένο, κατά τήν παράδοση τῶν ἁγιορείτικων μονῶν.Μέσα στό ἀρχονταρίκι ἦταν ἐγκατεστημένη ἡ πλουσιότατη βιβλιοθήκη μέ σπάνιες ἔντυπες ἐκδόσεις βιβλίων γενικοῦ περιεχομένου, κυρίως θεολογικοῦ, ἀλλά καί βιβλία λειτουργικά, πού καλύπτουν μιά μεγάλη περίοδο ἀπό τόν 17ο αἰ. ἕως καί τόν 20ο αἰ. Χαρακτηριστικά ἀναφέρουμε ἕνα δερματοξυλόδετο εὐχολόγιο τοῦ 1691 τυπωμένο στήν Βενετία, σέ κατάσταση προχωρημένης φθορᾶς σήμερα, καθώς καί ἕνα χειρόγραφο Βυζαντινῆς Μουσικῆς δερματόδετο, πού στό τέλος του φέρει τήν σημείωση: «τό παρόν ἐγράφη παρ᾿ ἐμοῦ πρωτοψάλτου τῆς τοῦ Χριστοῦ μεΓάλης Ἐκκλησίας. Ἐν ἔτει αψμη’ (1748), δεκεμβρίου λα’ (31)».

Ὅλος αὐτός ὁ πλοῦτος ἐξανεμίστηκε τόν καιρό τῆς ἐρήμωσης. Πολλά βιβλία λέγεται ὅτι βρίσκονται σέ σπίτια ἰδιωτῶν, πού ἤξεραν τήν ἀξία τους, ἐνῶ ἄλλα καταστράφηκαν στό διάστημα κατά τό ὁποῖο ἡ Μονή, ἔρημη πιά, χρησιμοποιήθηκε γιά νά στεγάζονται τά καλοκαίρια οἱ κατασκηνώσεις ἐργαζομένων νέων Βόλου. Πῶς καταστράφηκαν; Σχίζονταν ἀνηλεῶς καί γίνονταν «σαΐτες»!

Ἀπό τά λειτουργικά βιβλία εἶναι ἀξιοσημείωτα δύο Εὐαγγέλια μεγάλης ἀξίας, πού σήμερα βρίσκονται, τό ἕνα στόν Ναό τοῦ Ἁγίου Γεωργίου στό ὁμώνυμο χωριό, μαζί μέ μιά λειψανοθήκη σέ σχῆμα βιβλίου πού ἀνῆκε κι αὐτή στή Μονή, καί τό ἄλλο στήν Εὐαγγελίστρια τῆς Ἄνω Γατζέας. Τό πρῶτο τοῦ 1896 μέ ἐπαργυρωμένα τά χοντρά του ἐξώφυλλα, φέρει τήν ἔνδειξη: «δαπάναις τοῦ Γαβριήλ Ἰωάσαφ» καί τό δεύτερο τοῦ 1851 μέ ἐπαργυρωμένα ἐξώφυλλα καί αὐτό, στολισμένο μέ ἀνάγλυφες παραστάσεις καί πολυτίμους λίθους, φέρει στό μπροστινό ἐξώφυλλο τήν ἔνδειξη: «Μονή Ταξιαρχῶν Ἁγίου Γεωργίου Νηλίας, ἔργον Παν. Η. Καϊάφα, 1η/9/1901» καί στό πίσω πάλι τήν σημείωση: «Δαπάνη Ἱερομονάχου Γαβριήλ Ἰωάσαφ Μονή Ταξιαρχῶν 1901».

Μέ τήν φροντίδα τοῦ Γέροντα ἔγινε ἡ συντήρηση καί ἡ ἐπαργύρωση τῶν εἰκόνων τοῦ τέμπλου τό 1899 καί τό 1901 τά μπρούτζινα δρακόντια καί ὁ μπρούτζινος πολυέλεος τοῦ Καθολικοῦ τό 1895 τά ἀργυρά κανδήλια τοῦ Καθολικοῦ τό 1896 ἡ ἀνέγερση τοῦ Νάρθηκος τοῦ Καθολικοῦ τό 1903, πού φέρει τήν ἐπιγραφή: «ΕΝ ΕΤΕΙ 1903 ΑΝΕΚΑΙΝΙΣΘΗ ΕΚ ΒΑΘΡΩΝ Ο ΠΡΟΝΑΟΣ ΟΥΤΟΣ ΔΑΠΑΝΑΙΣ ΤΟΥ ΕΞ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΝΗΛΕΙΑΣ ΠΑΝΟΣΙΟΤΑΤΟΥ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΓΑΒΡΙΗΛ ΙΩΑΣΑΦ ΟΥ ΤΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟΝ ΑΙΩΝΙΟΝ ΕΣΤΑΙ». Ἀκόμη καί ἡ μία ἀπό τίς δύο ξύλινες πόρτες, πού συνδέουν τό Καθολικό μέ τόν Νάρθηκα, στολισμένη μέ ξυλόγλυπτες παραστάσεις ἀγγέλων, φέρει καί τήν ἐπιγραφή: «Δαπάνη Γαβριήλ Ἰωάσαφ. Ἔργον Δημητρίου Ν. Παυλοπούλου. Ἅγιος Γεώργιος τῇ 6ῃ Σεπτ/ρίου, ἔτος 1903». Ἀκόμη, ἕνας χρυσοκέντητος ρωσικός ἐπιτάφιος τό 1904, πού φέρει τήν διπλή ἀφιερωτήρια ἔνδειξη: «ΔΕΗΣΙΣ ΓΑΒΡΙΗΛ ΙΩΑΣΑΦ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ» καί «ΔΑΠΑΝΗ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΓΑΒΡΙΗΛ ΙΩΑΣΑΦ 1904» ἐπίσης, κάποιες νεώτερες ἁγιογραφίες, ἐπιζωγραφήσεις κυρίως, στήν δυτική καί τήν νότια πλευρά τοῦ Καθολικοῦ τό 1910, ἔργα τοῦ ἁγιογράφου Παναγιωτάκη, πολύτιμες ἱερές εἰκόνες ρωσικῆς κυρίως προελεύσεως πού ἔχουν πιά ἐξαφανισθεῖ, ἱερά σκεύη, ἄμφια καί ἄλλα πολλά. Μέσα στά τελευταῖα ἰδιαίτερη ἀξία ἔχει ἕνα ζευγάρι ἐπιμάνικα τοῦ Γέροντα, ἀσημένια, πού τώρα βρίσκονται στό Ἐκκλησιαστικό Μουσεῖο τοῦ Ἁγίου Γεωργίου.

Ἀπό ὅλον αὐτόν τόν πλοῦτο σώζονται σήμερα, δυστυχῶς, ἐλάχιστα καί ἀπό αὐτά ἀκόμα πιό λίγα βρίσκονται στό χῶρο στόν ὁποῖον ἀνήκουν, δηλ. στή Μονή. Ὅλα φέρουν τήν ἔνδειξη ὅτι δημιουργήθηκαν μέ τήν δαπάνη τοῦ Ἱερομονάχου Γαβριήλ Ἰωάσαφ.

Ἕνα ἀπό τά πολυτιμότερα κειμήλια εἶναι μιά ἀργυρή ἱερά λειψανοθήκη, τήν ὁποία λέγεται ὅτι ἔφερε μαζί του ὁ Γέροντας ἀπό τό Ἅγιο Ὄρος, μέ ἱερά λείψανα τῶν Ὁσίων Ἁγιορειτῶν Νεομαρτύρων Ἰγνατίου, Ἀκακίου καί Εὐθυμίου, τῶν ἁγίων Μοδέστου, Παντελεήμονος, Μερκουρίου, Ἰακώβου τοῦ Πέρσου, Γεδεών καί τοῦ ἐξ Ἁγίου Γεωργίου Νηλείας νεομάρτυρος Σταματίου. Ἡ λειψανοθήκη φέρει στήν ἐξωτερική περιμετρική ἀργυρή της ἐπιφάνεια σκαλισμένες τίς μορφές τῶν Ἁγίων καί στό κέντρο της ἀνάμεσα στά ἅγια λείψανα ἕνα περίτεχνο σταυρό, ὁ ὁποῖος εἶναι κούφιος καί περιέχει τμῆμα πιθανότατα Τιμίου Ξύλου. Στό σκέπασμά της περιμετρικά φέρει τήν ἐπιγραφή: «Ἡ θήκη αὕτη τῶν Ἁγίων Λειψάνων ἀφιεροῦται ἐν τῇ Ἱερᾷ Μονῇ τῶν Ταξιαρχῶν Ἁγίου Γεωργίου τοῦ Δήμου Νηλείας ὑπό τοῦ Πανοσιωτάτου Γαβριήλ Ἰωάσαφ Ἱερομονάχου, νῦν δέ μετονομασθέντος Μιχαήλ εἰς μνημόσυνον αὐτοῦ αἰώνιον. 1η 8βρίου 1908, ἔργον Παν. Καϊάφα». Ἡ ἡμερομηνία δηλώνει τόν χρόνο ἀφιερώσεως, ἀλλά καί τόν χρόνο προφανῶς ἐπισκευῆς καί καλλωπισμοῦ τῆς λειψανοθήκης ἀπό τόν ἀναγραφόμενο τεχνίτη.

Τόν καιρό τῆς Ἡγουμενίας τοῦ Γέροντος ἡ Μονή διέθετε μεγάλα κοπάδια γιδοπροβάτων μέ μισθωτούς βοσκούς, ὅπως καί πλουσιότατα κτήματα, κυρίως ἐλαιοπερίβολα καί ἀμπελῶνες, στά ἀνθηρά Μετόχια της. Ἰδιαίτερα τά ἀμπέλια ἦταν τόσο φημισμένα γιά τήν καρποφορία τους, ὥστε λεγόταν πώς «ἔβγαζαν 150 φορτώματα σταφύλια καί ἔκαναν κρασί τόσο, ὥστε μποροῦσαν οἱ καλόγεροι νά ἀνοίξουν τά βαρέλια καί νά πνίξουν τό Καραμπάσι (Ἅγιο Βλάσιο)». Ἀπό τόν λαογράφο Κωνσταντῖνο Λιάπη ἀναφέρονται τέσσερα μετόχια, ἐπί τῆς Ἡγουμενίας τοῦ Γέροντος, μέ ἰσάριθμα μέσα σ᾿ αὐτά μονύδρια: στήν θέση «Αὐλαή» δυτικά τῆς Μονῆς, ἀφιερωμένο στήν Ἁγία Παρασκευή στήν θέση «Ἅγιος Δημήτριος» νοτιοανατολικά της, ἀφιερωμένο στόν Μυροβλήτη Ἅγιο ἕνα τρίτο κοντά στό σωζόμενο ἀκόμη μοναστηριακό ἁλώνι, τό ὁποῖο σήμερα ἡ Κοινότητα ἔχει μετατρέψει σέ θερινό θέατρο καί τό τέταρτο στή θέση «Μαράθη» τῆς Γατζέας, ἀφιερωμένο στούς Ἁγίους Ἀποστόλους.

Στό τελευταῖο αὐτό βρέθηκε κάποτε ἀπό τόν παραγιό τοῦ Γέροντα μιά ἀσημένια λειψανοθήκη. Ὁ εὐλαβής καί φωτισμένος Ἱερομόναχος θεώρησε τό συμβάν θεία προσταγή γιά τήν ἀνακαίνιση τῆς ἐκκλησίας, τήν ὁποία ἐκ θεμελίων πραγματοποίησε, ἕνα μόλις χρόνο πρίν ἀπό τήν κοίμησή του. Γι᾿ αὐτό καί εἶναι ἡ καλύτερα διατηρημένη ἀπό ὅλες τίς ἄλλες τῶν λοιπῶν μετοχίων, μέχρι σήμερα.

Ὁ Γέροντας, ὡστόσο, δέν ἦταν ἁπλῶς ἕνας δυναμικός καλόγερος μέ ἐνδιαφέρον γιά τήν περιουσία τῆς Μονῆς του. Τά ὑλικά δέν τόν συγκινοῦσαν, γι᾿ αὐτό δέν ἔμενε σ᾿ αὐτά καί ἄνετα τά σκόρπιζε ὅταν χρειαζόταν. Ἡ φιλανθρωπία καί ἡ φιλοξενία του ἦσαν παροιμιώδεις. Ἄνοιγε τήν πόρτα καί τήν καρδιά του ὄχι μόνο γιά τόν τελευταῖο φτωχό, ἀλλά καί γιά κείνους ἀκόμα πού ἔρχονταν μέ ἐχθρικές διαθέσεις ἐναντίον του. Ὑπῆρξε γνήσιος ἐκφραστής τοῦ ἁγιορειτικοῦ πνεύματος τῆς φιλοξενίας, τοῦ εὐώδους αὐτοῦ ἀρώματος, τό ὁποῖο ἀνέπνευσε ἀπό τά πρῶτα χρόνια τοῦ μοναχικοῦ του βίου στό Περιβόλι τῆς Παναγίας. Ταυτόχρονα, ὅμως, συνέχισε ἐπαξίως τήν μακρά παράδοση τῶν ἐδῶ παλαιῶν Πατέρων, πού γιά τήν μεγάλη τους εὐσπλαγχνία καί ἁπλοχεριά χαρακτηρίζονταν ἀπό περιηγητές τῆς ἐποχῆς ὡς «ψωμοδόται καί ἐλεήμονες».

Μιά χαρακτηριστική εἰκόνα μοναστηριακῆς φιλοξενίας μᾶς δίδει τό ἐτήσιο πανηγύρι τῆς Μονῆς στίς 6 Σεπτεμβρίου, ἐπί τῇ μνήμῃ τοῦ ἐν Χώναις Θαύματος τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ. Χιλιάδες προσκυνητές ἀπό ὅλη τή Θεσσαλία ταξίδευαν γιά μέρες μέ τά μουλάρια, μαζί μέ τίς οἰκογένειές τους καί τόν ἐξοπλισμό τους, γιά νά προσκυνήσουν τή χάρη τοῦ Ἁγίου. Γιά ὅλους αὐτούς οἱ μοναχοί μαγείρευαν φαγητό καί προετοίμαζαν κατάλυμα ἔχοντας δανεισθῆ, καιρό πρίν, τά ἀπαραίτητα κλινοσκεπάσματα ἀπό ὅλα τά σπίτια τοῦ Ἁγίου Γεωργίου!

Πολυάριθμα εἶναι τά περιστατικά, πού ἀποδεικνύουν τήν παρρησία τῆς προσευχῆς τοῦ Γέροντα στόν Ἀρχάγγελο, γιά τήν θεραπεία ἀσθενειῶν, ψυχικῶν καί σωματικῶν. Ἀπεριόριστη ἦταν ἡ ἐμπιστοσύνη του στόν Ἅγιο, ἀπεριόριστη ἦταν καί ἡ εὔνοια τοῦ Ἁγίου πρός τόν γνήσιο δοῦλο τοῦ Θεοῦ. Ὁ Γέροντας Γαβριήλ δέν ἔκανε διακρίσεις ἀνάμεσα σέ ρωμιούς καί τούρκους, ὅταν παρακαλοῦσε τόν Ἀρχάγγελο γιά κάποιον ἀσθενῆ. Καί γιά τούς ἀλλοθρήσκους μεσίτευε καί δέν ἀποτύχαινε στό αἴτημά του. Ἀναρίθμητοι πονεμένοι παρήλαυναν ἐνώπιον τῆς θαυματουργῆς εἰκόνος τοῦ Ταξιάρχη στό τέμπλο, πού μόνο μέ τήν αὐστηρότητά της ἦταν ἱκανή νά σέ κάνη νά παραλύσης ἀπό τόν φόβο σου, ἐάν δέν εἶχες τακτοποιήσει τήν ψυχή σου καί δέν βρισκόσουν σέ κατάσταση μετανοίας. Ἡ ἰαματική χάρις τοῦ Ἀρχαγγέλου, ἀλλά καί τό ἰαματικό χάρισμα τοῦ Γέροντα, περιγράφονται γλαφυρά σέ πάμπολλες περιπτώσεις. Κοινό χαρακτηριστικό ὅλων εἶναι ὄχι μόνο ἡ θεραπεία τῶν ψυχοσωματικῶν νοσημάτων, ἀλλά καί ἡ συνακόλουθη ἐνίσχυση τῆς πίστεως, καθώς καί ἡ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητος, ἡ μετάνοια καί ἡ μεταβολή τοῦ τρόπου ζωῆς ὅσων ἦσαν ἄπιστοι καί ζοῦσαν στήν ἁμαρτία. Τό κειμήλιο τοῦτο τοῦ 12ου αἰῶνος, πολυταξιδεμένο μέσα στό χρόνο, βασανισμένο ἀλλά ὄχι ἐφθαρμένο, ὡς ἐκ θαύματος διασωσμένο ἀπό τήν πυρπόληση τῆς παλαιᾶς Μονῆς, ἐκλάπη ἀπό ἀρχαιοκαπήλους τό χειμῶνα τοῦ 1976, καί φέρει σήμερα στό ἱερό του σῶμα τά στίγματα καί τήν βεβήλωση τῆς συλήσεως καί τῆς’ἐξορίας»ἀπό τόν τόπο του.

Ὅλες οἱ παραπάνω μαρτυρίες ἀποτελοῦν ἕνα δεῖγμα μόνον, ἀπό ὅλα ὅσα γράφτηκαν καί εἰπώθηκαν γιά τόν Γέροντα Γαβριήλ Ἰωάσαφ, ἀπό ἀνθρώπους πού τόν γνώρισαν ἤ ἄκουσαν γι᾿ αὐτόν, καί ρίχνουν ἄπλετο φῶς στήν θρυλική κυριολεκτικά μορφή καί ζωή του. Ἕνα δέν γνωρίζουμε, ὅμως: γιατί ὁ Γέροντας, ἄν καί τόσα χρόνια μοναχός, καί ἱερέας ἀπό 46 ἐτῶν, ὅταν δηλαδή, ἀνέλαβε τήν Ἡγουμενία τῆς Μονῆς, ἔγινε μεγαλόσχημος μόλις λίγο πρίν τό τέλος τῆς ζωῆς του. Ἴσως, ἡ ὑπερεκτίμηση τοῦ Μεγάλου Σχήματος ἀπό τούς μοναχούς ἐκείνης τῆς ἐποχῆς, δέν τούς ἐπέτρεπε νά προχωρήσουν στίς ὑποσχέσεις τῆς Μεγαλοσχημίας, παρά μόνο μετά ἀπό πολλά χρόνια ἀσκήσεως. Ὅπως καί ἄν ἔχη τό πρᾶγμα, ἔφθασε νά γίνη 87 ἐτῶν γιά νά καρῆ μεγαλόσχημος, τό 1905. Κατά τήν κουρά του ἔλαβε τό ὄνομα «Μιχαήλ». Μετά ἀπό αὐτή καί γιά ἕξι ἀκόμη χρόνια, μέχρι τό 1911, συνέχισε νά κυβερνᾶ στιβαρά τήν Μονή, διατηρώντας μέχρι τέλους τήν σωματική ὑγεία καί τό ἀρχοντικό του παράστημα.

Ἕνα πορτραῖτο του, ἐλαιογραφία τοῦ ζωγράφου Δ. Φιλίππου, πού βρίσκεται σήμερα στό Συνοδικό τῆς Μονῆς, τόν ἀναπαριστᾶ σέ ἡλικία 86 ἐτῶν. Βλέπει κανείς καί θαυμάζει ἕνα «ἀρχοντοκαλόγερο» μεγαλόσωμο, μέ λευκή καί φαρδιά, ὄχι πολύ μακριά γενειάδα, καθισμένο, ντυμένο πάνω ἀπό τό καλογερικό του ζωστικό μέ ἕνα φαρδύ ἐξώρασο μέ γούνινο τελείωμα, φαρδιά ζώνη μέ μεγάλη πόρπη καί ἐπανωκαλύμαυχο. Οἱ γεροντικές «σακοῦλες» κάτω ἀπό τά γαλανά μάτια, δείχνουν νά μήν συμβαδίζουν μέ τό ζωηρό, διαπεραστικό καί ἀποφασιστικό βλέμμα. Μέ τό δεξί χέρι κρατᾶ τή ράβδο καί μέ τό ἀριστερό πού τό ἀκουμπᾶ στό γόνατο, τό κομποσχοίνι. Ὁ καθένας αἰσθάνεται μπροστά σ᾿ αὐτό τό πορτραῖτο ὅτι ὁ Γέροντας αὐτός κρατᾶ στό χέρι του τή Μονή μέ τό ἴδιο σθένος πού σφίγγει τή ράβδο του. 11

Ἄν καί οἱ πνευματικές του δυνάμεις ἦταν ἀκμαῖες μέχρι τόν θάνατό του. Ἡ ἑκατονταετηρίδα δέν ἑορτάστηκε, γιατί ὁ Γέροντας ἐκοιμήθη τόν ἑπόμενο χρόνο, στίς 25 Μαΐου 1911 μέ τό νέο ἡμερολόγιο, σέ ἡλικία 93 ἐτῶν. Καί καθώς ὅλη ἡ ζωή του ἦταν συνδεδεμένη μέ τό θαῦμα, ἔτσι καί ἡ ἐκδημία του σημαδεύτηκε ἀπό ἕνα παράδοξο γεγονός, στό ὁποῖο ἀμέσως ἡ λαϊκή εὐσέβεια ἔδωσε διαστάσεις θαύματος. Κι αὐτό ἦταν μιά πρωτοφανής χιονόπτωση τό βράδυ τῆς κοιμήσεώς του, ὕψους σχεδόν μισοῦ μέτρου, παρ᾿ ὅλο πού ἡ ἐποχή δέν δικαιολογοῦσε τέτοια καιρικά φαινόμενα.

Μαζί μέ τό ἀστέρι τῆς ζωῆς του πού ἔδυσε, μετά ἀπό 47 ἔτη ἡγουμενίας, ἔκλεισε γιά τήν Μονή μία λαμπρή περίοδος ἀκμῆς, πού σημάδεψε τήν ἱστορία τοῦ τόπου γιά πολλά χρόνια, μέχρι σήμερα. Παρ᾿ ὅλη, ὅμως, τήν μετέπειτα ἐγκατάλειψη καί τήν ἐξαθλίωση τῶν κτιρίων, ἡ χάρις ὑπαρκτή μέσα στά ἐρείπια, ἐνήργησε στίς μέρες μας μιάν ἀπρόσμενη ἀναγέννηση τοῦμοναστηριοῦ. Πιστεύουμε πώς συνήργησε σ᾿ αὐτό καί ἡ μεσιτεία τοῦ Ὁσιωτάτου Γέροντος, τοῦ ὁποίου ἡ παρουσία πλανᾶται ἀφανής μέσα στόν χῶρο αὐτό, πού τόσο ἀγάπησε. Λέγεται ὅτι τό σῶμα του ἐνταφιάσθηκε στήν αὐλή πίσω ἀπό τό Ἱερό τοῦ Καθολικοῦ. Ἄλλοι πάλι λένε πώς τά ὀστά του βρίσκονταν κάτω ἀπό τό δάπεδο τοῦ προνάου.Βρῆκαν πάμπολλες κάρες καί ἄλλα ὀστά τοποθετημένα κάτω ἀπό τό δάπεδο τοῦ ἱεροῦ τοῦ Παρεκκλησίου τοῦ Καθολικοῦ, κατά τίς ἀνακαινιστικές τους προσπάθειες. Εἶναι καί τοῦ Γέροντα μέσα σ᾿ αὐτά; Κανείς δέν γνωρίζει.Κάποια χρονική στιγμή τά ὀστά αὐτά ἄρχισαν νά εὐωδιάζουν. Αὐτό ἔγινε αἰτία νά τά τακτοποιήσουν οἱ ἀδελφές καλύτερα στό χῶρο τοῦ ὀστεοφυλακίου, ἀπ᾿ ὅπου ἀναδίδουν κατά καιρούς μιά διακριτική εὐωδία.

ΕΠΙΜΕΤΡΟ

Θαύματα τοῦ Γέροντος Γαβριήλ.

Στό βιβλίο τοῦ Κωνσταντίνου Λιάπη «Ἡ Ἱ. Μονή Ταξιαρχῶν στόν Ἁη-Γιώργη Νηλείας», διασώζονται ἀρκετές μαρτυρίες, ἀνώνυμες ἀλλά πολύ ἀντιπροσωπευτικές, πού μᾶς μεταφέρουν στό κλῖμα τῆς ἐποχῆς ἐκείνης. Θά ἀναφέρουμε παρακάτω ὁρισμένες ἀπό αὐτές.

Ἀναφέρεται ἡ θεραπεία ἑνός Τούρκου μεγαλοκτηματία στήν περιοχή τῶν Καναλίων, μέ περιουσία τρανή καί κοπάδια ἀναρίθμητα. Αὐτός κάποτε ἀρρώστησε βαριά καί παρά τά γιατροσόφια πού χρησιμοποίησε δέν μποροῦσε νά ἔρθη πρός τό καλύτερο. Σάν εἶδε καί ἀπόειδε, ἐπισκέφθηκε τό μοναστῆρι, ὅπου ἄκουσε ὅτι ὁ Ταξιάρχης εἶναι πολύ θαυματουργός, καί ὑπέβαλε στόν Γέροντα τό αἴτημά του, δίνοντας ὑποσχέσεις γιά πλούσια δῶρα ἄν θεραπευθῆ καί ἀναχωρώντας μέ καλές ἐλπίδες.

Ὁ Γέροντας προσευχήθηκε γιά τόν ἀλλόπιστο καί, πράγματι, ἐκεῖνος ἔγινε καλά. Ξέχασε, ὅμως, πάνω στή χαρά του τό τᾶμα του. Ὁ Ταξιάρχης γιά νά τόν τιμωρήση κατέβηκε μιά νύχτα στόν ὕπνο του καί κατά τήν λαϊκή ἔκφραση «τόν σάπισε στό δεκανίκι», δηλαδή τόν ἔδειρε πολύ. Τήν ἐπαύριο καί πρίν καλά καλά ξημερώση, ὁ τοῦρκος κάλεσε στό κονάκι του τόν Ἡγούμενο καί τοῦ ἔκανε «τισλίμ», δηλαδή ἀφιέρωμα, ὅλα του τά ὑπάρχοντα καί ὅλα του τά κοπάδια μέ τόν ἐξοπλισμό τους.

Ὁ Γέροντας ἦταν μακρόθυμος. Δέν ἀνταπέδιδε ποτέ κακό ἀντί κακοῦ, δέν ἐκδικιόταν, δέν φιλονεικοῦσε. Ὅλη του τή ζωή, τή μονή καί τό βιός της τά εἶχε ἀναθέσει στόν Ἀρχάγγελο καί προστάτη του. Διότι εἶχε ἐπανειλημμένως ἁπτές ἀποδείξεις ὅτι Ἐκεῖνος φροντίζει γιά τό μοναστῆρι, καλύτερα ἀπό τόν καθένα.

Κάποτε, ὁ ὑποτακτικός του Ἀκάκιος τοῦ παραπονέθηκε ὅτι κάποιοι ἔκλεψαν τά κουδούνια ἀπό τά ζῶα. «Δέν πειράζει», ἀπάντησε ἐκεῖνος μειλίχια. «Κι ἄν τά ἔκλεψαν, σύντομα θά τά φέρουν πίσω». Πράγματι, τήν ἑπομένη, οἱ κλέφτες, ἔχοντας εἰσπράξει ἀπό τόν Ἅγιο τόν πρέποντα ξυλοδαρμό, ἐπέστρεψαν τά κλεμένα φοβισμένοι καί μετανοημένοι.

Ὑπάρχουν ἀκόμη περιπτώσεις, κατά τίς ὁποῖες διαφαίνεται ἀμυδρά καί ἕνα χάρισμα διοράσεως στόν Γέροντα. Διέβλεπε τίς διαθέσεις τῶν ἄλλων καί συμπεριφερόταν ἀναλόγως.

Μιά νύχτα, τρεῖς Ἁη-γιωργίτες βέβηλοι καί ἀθεόφοβοι πῆγαν στό μοναστῆρι γιά νά τόν ληστέψουν. Χτύπησαν τήν πόρτα καί ὁ Ἀκάκιος τούς ρώτησε ποιοί εἶναι χωρίς νά τούς ἀνοίξη. Ἐκεῖνοι ἀπάντησαν πώς θέλουν τόν Ἡγούμενο. Ὁ Γέροντας πῆρε εἴδηση καί ἀκούγοντας πώς ἤθελαν αὐτόν, εἶπε στόν Ἀκάκιο νά τούς βάλη μέσα. Παρήγγειλε, ὅμως, νά μήν τούς φέρη μπροστά του, ἀλλά νά τούς περάση πρῶτα ἀπό τόν Ἅγιο στήν ἐκκλησία. Πηγαίνοντας ἐκεῖνοι, θέλοντας καί μή, νά κολλήσουν κερί στό μανουάλι, ἔμειναν σ᾿ αὐτό κολλημένοι, χωρίς νά μποροῦν νά μετακινηθοῦν καί μέ τό χέρι ξερό. Τρομαγμένοι ἀπό τήν ἐπέμβαση τοῦ Ἀρχαγγέλου πού γνώρισε τά κρυπτά τῆς καρδίας τους, φώναξαν τόν Γέροντα καί ἐξομολογήθηκαν τό ἁμάρτημά τους μετά δακρύων. Ἐκεῖνος μακροθυμῶν τούς διάβασε συγχωρητική εὐχή. Τότε μόνο ξεκόλλησαν καί μπόρεσαν νά φύγουν μετανοιωμένοι.

Μία κοπέλα, ὀνόματι Μαρία, ἦταν δαιμονισμένη. Ὁ Γέροντας τῆς διάβαζε ἐξορκισμούς μπροστά στήν Ὡραία Πύλη. Κάποια στιγμή τό ἀκάθαρτο πνεῦμα, ταλαιπωρημένο ἀπό τήν προσευχή τοῦ Γέροντα, δέν ἄντεξε: βγῆκε ἀπό τήν κόρη καί ἐξαφανίστηκε μέ ταχύτητα σφαίρας μέσα ἀπό τό παραθυράκι τῆς κόγχης τοῦ Ἱεροῦ σπάζοντας τό τζάμι. Ἔτσι ἡ Μαρία θεραπεύτηκε.

Χωριανός ἁη-γιωργίτης διηγεῖται: «Ἦταν ἕνας κωφάλαλος, πού τόν ἔκανε καλά καί μίλησε ὁ Γέροντας, ὁ Γαβριήλ. Τήν ὥρα πού ἔγινε τό θαῦμα, ἦταν καί ἕνας ἄπιστος ἁγιολαυρεντίτης μπροστά. Αὐτός μοῦ ἔλεγε κάμποσα χρόνια ὑστερότερα πώς αὐτό πού εἶδε δέν θά τό ἀστοχήσει ποτέ. Θυμόταν τόν Γέροντα πώς ὅση ὥρα παρακαλοῦσε τόν Ἅγιο γιά τόν ἄρρωστο, ὁ ἱδρώτας ἔτρεχε βρύση ἀπό τά γένεια του».

Ἄλλον μουγγό, ὀνόματι Δημήτριο, θεράπευσε ὁ Γέροντας μέ τήν χάρι τοῦ Ἁγίου. Ἀφοῦ τόν διάβασε γιά ἀρκετή ὥρα, μετά τόν ρώτησε πῶς τόν λένε. Ἐκεῖνος δέν ἀπάντησε καί ἀντί γι᾿ αὐτόν μίλησε ἡ γυναῖκα του. Ὁ Γέροντας τήν ἀποπῆρε καί τῆς εἶπε νά σωπάση. Ρώτησε τόν ἄρρωστο ξανά καί ξανά. Ἐπιτέλους ὁ μουγγός μίλησε καί εἶπε τό ὄνομά του.

Πολύ γνωστός καί ἀγαπητός φίλος σήμερα τῆς Μονῆς μας, ὁ κ. Νικόλαος Κουτούπης, κάτοικος Βόλου, μᾶς διηγήθηκε τήν θαυματουργή θεραπεία τοῦ μεγαλύτερου ἀδελφοῦ του στήν Μονή, ὅταν ἦταν σέ βρεφική ἡλικία. Ὁ πατέρας του, πολύ προσφιλής στόν Γέροντα, τόν ἐπισκεπτόταν τακτικά καί τά καλοκαίρια φιλοξενοῦνταν στό μοναστῆρι γιά ἀρκετές μέρες μαζί μέ τήν οἰκογένειά του. Σέ μιά ἀπό αὐτές τίς ἐπισκέψεις, τό παιδάκι του, μωρό, ἀρρώστησε ξαφνικά μέ ὑψηλό πυρετό καί σπασμούς. Ὁ πατέρας φοβισμένος θέλησε νά πάη μέ τό μουλάρι νά φέρη γιατρό ἀπό τόν Ἅγιο Βλάσιο, ἀλλά ὁ Γέροντας δέν τόν ἄφησε, λέγοντας: «Δημήτρη, πᾶς νά φέρης γιατρό, ἐνῶ ἔχουμε γιατρό στό μοναστῆρι, τόν Ἅγιο». Πῆρε τό βρέφος ἀγκαλιά καί τό ἔφερε στήν ἐκκλησία, ὅπου τό ἀπέθεσε μπροστά στήν θαυματουργή εἰκόνα τοῦ Ταξιάρχη, κάνοντας δέηση γιά τήν θεραπεία τοῦ παιδιοῦ. Πράγματι, σέ λίγα λεπτά ὁ πυρετός καί οἱ σπασμοί ἔπαψαν, καί τό μωρό ἅπλωσε τά χεράκια καί ἄρχισε νά παίζη μέ τά ἀφιερώματα πού ἦταν κρεμασμένα στήν εἰκόνα.

1Θέματα καί Ὁμιλητές τῆς Ἡμερίδας αὐτῆς (3-4-5 Δεκεμβρίου 2004): Ἀρχιμανδρίτης Νικόδημος Σκρέττας , Λέκτορας Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ. : ΚΟΛΛΥΒΑΔΕΣ . ΟΙ ΦΙΛΟΚΑΛΙΚΟΙ ΜΥΣΤΑΓΩΓΟΙ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΣ. Ἀρχιμανδρίτης Νεκτάριος Δρόσος , Ὑποψήφιος Διδάκτωρ , Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος Ἁγιᾶς :Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ ΟΣΙΟΜΑΡΤΥΣ ΑΓΙΟΣ ΔΑΜΙΑΝΟΣ, ΚΤΙΤΩΡ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΑΝΑΤΟΛΗΣ. Αἰδεσιμολογιώτατος Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος ΚαλλιανόςΤΑ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΑ ΜΕΤΟΧΙΑ ΤΩΝ ΒΟΡΕΙΩΝ ΣΠΟΡΑΔΩΝ : Η ΙΔΡΥΣΗ , Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ.Ὁσιολογιώτατος Μοναχός Γέρων Μάξιμος Ἰβηρίτης (Νικολόπουλος)Ι. ΜΑΓΝΗΤΕΣ ΙΒΗΡΙΤΑΙ ΜΟΝΑΧΟΙ.ΙΙ. Ο ΙΒΗΡΙΤΗΣ ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο Ε 'Ὁσιολογιώτατος Μοναχός Μωϋσῆς ἉγιορείτηςΑΓΙΟΡΕΙΤΕΣ ΙΔΡΥΤΕΣ ΚΟΙΝΟΒΙΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΤΕΣ ΜΟΝΩΝ ΣΤΗΝ Ι. Μ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΒΟΡΕΙΕΣ ΣΠΟΡΑΔΕΣ ( 15ος -20ος αἰ.) .Ὁσιολογιωτάτη Μοναχή ἈρχαγγέληΟ ΓΕΡΩΝ ΓΑΒΡΙΗΛ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΠΑΜΜΕΓΙΣΤΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΝΗΛΕΙΑΣ. Ἐλλογιμώτατος κ. Ἀντώνιος Παπαδόπουλος , ὁμότιμος Καθηγητής Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ. :Ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΒΑΣΙΛΑΣ ΕΓΚΩΜΙΑΖΕΙ ΤΟΝ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΟ ΜΟΝΑΧΙΣΜΟ ΔΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ.Ἐλλογιμώτατος κ. Ἀπόστολος Γλαβίνας , Καθηγητής Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ.Ο ΑΓΙΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Ο ΘΕΤΤΑΛΟΣ , ΙΔΡΥΤΗΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ ΣΟΥΡΒΙΑΣ.Ἐλλογιμώτατος κ. Γεώργιος Μαρτζέλος , Καθηγητής Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ. Ο ΥΜΝΟΓΡΑΦΟΣ ΑΓΙΩΝ ΤΗΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΙΚΡΑΓΙΑΝΝΑΝΙΤΗΣἘλλογιμώτατος κ. Συμεών Πασχαλίδης , Λέκτορας Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ.Η ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΗ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΟΥ ΚΑΙΣΑΡΙΟΥ ΔΑΠΟΝΤΕ .Ἐλλογιμώτατος κ. Σωτήριος Μπαλατσούκας , Διδάκτορας Θεολογίας Α.Π.Θ. , καθηγητής Α.Ε.Σ.Θ.ΤΟ ΜΟΝΑΧΙΚΟ-ΑΣΚΗΤΙΚΟ ΙΔΕΩΔΕΣ ΤΟΥ ΑΠΟ ΜΕΤΕΩΡΩΝ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΑΙΜΙΛΙΑΝΟΥ ΣΙΜΩΝΟΠΕΤΡΙΤΟΥἘλλογιμώτατος κ. Ἀπόστολος Ζαχαρός, Διδάκτορας Θεολογίας Α.Π.Θ. Καθηγητής Μ.Ε.Ο ΜΟΝΑΧΟΣ ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΩΦΟΣ Ο ΝΕΟΣΚΗΤΙΩΤΗΣ, ΣΥΝΘΕΤΗΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ ΤΟΥ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ.Ἐλλογιμώτατος κ. Κωνσταντῖνος Καραγκούνης , Διδάκτορας ΜουσικολογίαςΚαθηγητής Μ.Ε.ΜΑΓΝΗΣΙΩΤΕΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΣΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ.

2 Γεωργίου Παπποπούλου ἤ Παπούλια, Λεχώνια-Κανάλια-Ἅγιος Γεώργιος, ἀνέκδοτη ἐργασία. Παρουσίαση, σημειώσεις, σχόλια Κώστα Λιάπη στό περιοδικό «Βίγλα» τ.13. ἰούνιος 2002 καί τ.14 Δεκέμβριος 2002

3 Ἀποστόλου Παπαθανασίου ,Θεσσαλία, Στερεα, Αἰγαῖο 1204-1423,ἐκδ. Σταμούλη, Θεσσαλονίκη 2012 σελ377-392

4 («Σελίδες ἀπό τήν Ἱστορία τῆς Μαγνησίας», Γεωργίου Ζαχαρίου), στό βιβλίο Κώστα Λιάπη ἡ Μονή Ταξιαρχῶν

5 (Τά περισωθέντα ἔργα τοῦ Ἀργ. Φιλιππίδη, Μερική Γεωγραφία, Βιβλίον Ἠθικόν, Θεοδοσίου Σπεράντζα).

6 Λαογράφου Κωνσταντίνου Λιάπη «Ἡ Ἱ. Μονή Ταξιαρχῶν στόν Ἁη-Γιώργη Νηλείας».

7 Μοναχοῦ Μαξίμου Ἰβηρίτου , Μάγνητες Ἰβηρῖται μοναχοί, Γ΄Ἡμερίδα Ἱστορικοῦ Ἀρχείου Ἱ.Μ.Δ. 2004

8 «Διά τοῦ παρόντος πληρεξουσίου δηλοποιοῦμεν οἱ ὑποφαινόμενοι Ἰβηροκελιῶται ὅτι κατά τήν διαταγήν τοῦ Πνευματικοῦ ἀποκαθιστῶμεν ἀπό μέρος μας τόν συνάδελφόν μας Γαβριήλ ἀπό Ἁγίαν Ἄνναν πληρεξούσιον ἐπίτροπον, νά ἐπιτροπεύῃ καί συνεδριάζῃ μέ τούς λοιπούς Κελλιῶτας ἐπιτρόπους καί συνεργάζεται μέ ταυτῶν…ἔχει τελείαν πληρεξουσιότητα παρ᾿ ἡμῶν νά γράφει καί ὑπογράφει καί ἐν ἀνάγκῃ, τῇ συνενέσει ἡμῶν ἄν ἡ χρεία τόν καλέση νά συννομολογῆ ἀλληλέγγυον δάνιον ὁμοῦ μέ τούς ἐπιλίπους συνεπιτρόπους τῶν ἄλλων Κελλιοτῶν, διό καί εἰς ἔνδειξιν ὑποφαινόμεθα ἅπαντες δίδοντες τό παρόν μας ἐνυπόγραφον εἰς χεῖρας τοῦ ρηθέντος καί ὑποφαινόμεθα. Ἐν Ἁγίῳ Ὄρει τοῦ Ἄθω, 4 Αὐγ. 1864.»Καί ἀκολουθοῦν οἱ ὑπογραφές, ὄχι πολύ εὐανάγνωστες, δέκα Ἰβηροκελιωτῶν μοναχῶν καί ἱερομονάχων: Ἀβερκίου ἀπό Ἅγιο Γεώργιο, Ἀγαθαγγέλου, Ἰωακείμ ἀπό Μεταμόρφωση, Χριστοφόρου ἀπό Τίμιο Πρόδρομο, Παντελεήμονος ἀπό Ἁγίους Ἀποστόλους, Ἰωακείμ ἀπό Ἅγιο Νικόλαο, παπα-Γερασίμου, Στεφάνου ἀπό Ἅγιο Ὀνούφριο, παπα-Γαβριήλ ἀπό Ἁγία Τριάδα καί Μακαρίου.

9 Ὅ.π.π.

10 Ὅ.π.π.

11 Ἕνας περιηγητής πού ἐπισκέφθηκε τό μοναστῆρι τό 1910, καταγράφοντας τίς ἐντυπώσεις του διηγεῖται: «Ὅταν ἀνήλθομεν εὕρομεν τόν πάτερ Μιχαήλ εἰς τό δωμάτιόν του ἐφησυχάζοντα. Μᾶς ὁδήγησαν τότε στό ἀρχονταλίκι, ὅπου ὁ ἱεροδιάκονος Γαβριήλ μᾶς προσέφερεν ἀναψυκτικά…Ἐθαύμασα τήν ὑγείαν καί τήν διαύγειαν πνεύματος τοῦ πάτερ Μιχαήλ, μέ ὅλα τά 92 χρόνια πού ἔχει εἰς τήν ράχιν του. Μᾶς εἶπε ἕνα σωρό πράγματα, παρακολουθεῖ μετά μεγάλου ἐνδιαφέροντος τά ἐκκλησιαστικά ζητήματα, φαίνεται δέ ὅτι θά ἑορτάση καί τήν ἑκατονταετηρίδα του…».