Παγκοσμιοποίηση και Ορθοδοξία
Πολιτισμός /
Δοκίμια - 24 Νοεμβρίου 2023
Φιλόλογος Μιχάλης Κουτσός, Φιλόλογος - Συγγραφέας
(Προηγούμενη δημοσίευση: http://www.pemptousia.gr/?p=385914)
Βασικό χαρακτηριστικό της Παγκοσμιοποίησης είναι η αντικατάσταση του προσώπου από το άτομο. Η διαφορά μεταξύ των δύο εννοιών είναι ριζική και διαφοροποιεί τη δυτική φιλοσοφική παράδοση από εκείνη των Ελλήνων Πατέρων της Εκκλησίας. Στο άτομο δεν είναι απαραίτητη η ύπαρξη του «άλλου», για να υφίσταται, ενώ στο πρόσωπο η σχέση με τον «άλλο» είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ύπαρξή του. Η παγκοσμιοποίηση έχει ως ιδεολογικό υπόβαθρο τον ατομισμό, τα δικαιώματα του ατόμου και μάλιστα στη χρηστική τους μορφή, δηλαδή στη μορφή της ευδαιμονίας του ατόμου. Επομένως η παγκοσμιοποίηση προσφέρει ενότητα ατόμων όχι προσώπων, με αποτέλεσμα να έχει οδυνηρές συνέπειες.
Καταρχάς η Παγκοσμιοποίηση εμπεριέχει μια βαθιά αντίφαση:
Από τη μια ενώνει τους λαούς και τους ανθρώπους και συντελεί στην υπέρβαση των συγκρούσεων, τον εκδημοκρατισμό της πολιτικής με την προώθηση των δικαιωμάτων του ατόμου, την αύξηση του πλούτου με τη βοήθεια της τεχνολογίας και της παραγωγής αγαθών και από την άλλη λόγω της ατομοκρατίας καλλιεργεί την πλεονεξία και τη φιλαυτία, πράγμα που οδηγεί στην άδικη κατανομή του παραγομένου πλούτου, επιτείνει τον καταναλωτισμό και τον ευδαιμονισμό με τον πολλαπλασιασμό των αναγκών για χάρη της μεγαλύτερης παραγωγής και κατανάλωσης αγαθών.
Ένα άλλο φαινόμενο που παρατηρείται τώρα τελευταία και υποστηρίζεται από τους δήθεν προοδευτικούς είναι η πολυπολιτισμικότητα. Η πολυεθνικότητα και συνεπώς η πολυπολιτισμικότητα ήταν χαρακτηριστικό και ελληνιστικό και ρωμαϊκό και βυζαντινό. Οι εθνότητες που συγκροτούσαν το υπερεθνικό κρατικό σύστημα κρατούσαν την ιδιαιτερότητά τους και την εθνική και πολιτιστική τους ταυτότητα. Σήμερα δυστυχώς πάμε να ισοπεδώσουμε αυτές τις αυτονόητες διαφορές και να κάνουμε έναν ενιαίο πολιτικό μόρφωμα, όπου οι διάφορες εθνικότητες και πολιτισμοί δεν θα έχουν νόημα, κι έτσι γίνεται λόγος για ευρωπαϊκή και παγκόσμια ενοποίηση. Επομένως το μεταναστευτικό πρόβλημα δεν είναι τυχαίο αλλά προμελετημένο σχέδιο για την αλλοίωση των εθνών και την ομογενοποίηση των λαών της Ευρώπης.
Τα χαρακτηριστικά της παγκοσμιοποίησης
Τα κύρια χαρακτηριστικά της παγκοσμιοποίησης είναι τα ακόλουθα:
α) Οι ριζικές τεχνολογικές αλλαγές, που βρίσκονται σε μια διαρκή εξέλιξη στην πληροφόρηση, μικροηλεκτρονική και καινοτομία.
β) Η πλήρης απελευθέρωση των αγορών, προϊόντων και υπηρεσιών, που λειτουργούσαν μέχρι τώρα σε εθνικό πλαίσιο, όπως οι τηλεπικοινωνίες, οι μεταφορές, οι τουριστικές υπηρεσίες, οι ασφάλειες.
γ) Η διαμόρφωση παγκόσμιων δικτύων επικοινωνίας, πληροφόρησης, ενημέρωσης. Τα μέσα μαζικής επικοινωνίας αποτελούν νέες κυρίαρχες εξουσίες στη σύγχρονη κοινωνία.
δ) Η κυρίαρχη θέση που καταλαμβάνει σήμερα το χρηματοπιστωτικό σύστημα στην παγκόσμια οικονομία.
ε) Η τεράστια πίεση πάνω στους μισθούς και στα κοινωνικά δικαιώματα των εργαζομένων στις αναπτυγμένες χώρες. Η πολυεθνική επιχείρηση επιδιώκει την αύξηση των κερδών σε διάφορες χώρες, όπου η αμοιβή της εργασίας είναι χαμηλή και τα κοινωνικά δικαιώματα περιορισμένα.
Το αποτέλεσμα:
Κάποιοι, συγκεκριμένα αυτοί που δεν δουλεύουν, τα παράσιτα του συστήματος, να πλουτίζουν, ενώ άλλοι να φτωχαίνουν. Οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι. Τα τελευταία χρόνια δε τα πράγματα έχουν χειροτερέψει σε μεγάλο βαθμό.
Μόνο οι τρεις πλουσιότεροι άνθρωποι του κόσμου, ο Μπιλ Γκαίητς της Microsoft, ο Σουλτάνος του Μπορουνέϊ και άλλος ένας λιγότερο γνωστός, διαθέτουν περισσότερο πλούτο από όσο διαθέτουν 48 από τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες. Από τα 4,4 δισεκατομμύρια των "υποανάπτυκτων" το 1/3 χωρίς πόσιμο νερό, το 1/4 σε άθλια στέγη, ενώ το 1/5 των παιδιών υποσιτίζεται! Ακόμη και στις πλουσιότερες χώρες 100 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν κάτω από τα όρια φτώχειας
Ποια στοιχεία της ταυτότητάς μας κινδυνεύουν
από τη λαίλαπα της παγκοσμιοποίησης.
Τα στοιχεία που κινδυνεύουν από την Παγκοσμιοποίηση είναι:
α) Η γλώσσα. Η γλώσσα απειλείται από αυτό το πνεύμα της χρηστικότητας και χρησιμοθηρίας. Αυτό συνεπάγεται δυο πράγματα:
Πρώτον, την απλοποίηση της γλώσσας, που φέρνει και τον περιορισμό του λεξιλογίου στο ελάχιστο, την λεξιπενία, την κατάργηση των τόνων και των πνευμάτων κ.τ.λ.
Δεύτερον, τον υποβιβασμό της εθνικής γλώσσας σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με κάποια ξένη γλώσσα, που είναι πιο χρηστική στην παγκόσμια κοινότητα, όπως η Αγγλική.
β) Η εθνική κυριαρχία κινδυνεύει. Στη θέση του έθνους τώρα μπαίνει η παγκόσμια κοινότητα.
γ) Η θρησκεία. Είναι και αυτή στο στόχαστρο της Παγκοσμιοποίησης, αλλά η θρησκεία διαμόρφωσε και εξακολουθεί να διαμορφώνει, άμεσα ή έμμεσα, πολιτιστικές ταυτότητες
Η παγκοσμιοποίηση ή πιο σωστά η φιλελευθεροποίηση του διεθνούς εμπορίου δεν είναι τίποτα άλλο, παρά το καινούριο παιχνίδι των σύγχρονων ιμπεριαλιστών.
Οι συνέπειες και οι επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης
Οι συνέπειες
Επιβλήθηκαν κανόνες «άγριου καπιταλισμού»:
Με τη συρρίκνωση των κρατικών δαπανών. Με το ξεπούλημα των κρατικών επιχειρήσεων. Με την καταλήστευση του εθνικού πλούτου και την υπερχρέωση. Με την κατάργηση των εργατικών δικαιωμάτων και την επάνοδο σε εργασιακές σχέσεις του Μεσαίωνα.Οι επιπτώσεις
Τα ναρκωτικά, που έχουν ήδη παγκοσμιοποιηθεί. Αλκοολισμός, που προκαλεί σχεδόν παρόμοια αποτελέσματα . Τα κυκλώματα της πορνείας και του τζόγου. Η κρίση του θεσμού της οικογενείας που σχετίζεται κυρίως με την ευκολία που διαλύονται οι οικογένειες. Οι περιπτώσεις σωματικής σεξουαλικής κακοποίησης. Το Δημογραφικό. Η μη γέννηση πολλών παιδιών δημιουργεί την υπογεννητικότητα και τα ασφαλιστικά ταμεία να είναι προβληματικά. Η Παγκοσμιοποίηση έχει ως στόχο την μείωση της δύναμης της εκκλησίας, ώστε να μην γίνεται εμπόδιο στα σχέδιά της. Η Παγκοσμιοποίηση προωθείται με τη μορφή του οικουμενισμού, με αποτέλεσμα να θολώνει τα νερά και να δημιουργεί σύγχυση στο θέμα της θρησκείας. Σε ό,τι αφορά τα Μ.Μ.Ε., έχουμε το φαινόμενο της «αμερικανοποίησης». Η βία που διακρίνεται σε σωματική, λεκτική, σεξουαλική και ψυχολογική προωθείται μέσα από τα παιχνίδια ηλεκτρονικών υπολογιστών, και τα Μ.Μ.Ε. Το έθνος αποδυναμώνεται, το κράτος συρρικνώνεται και διατηρείται, ως διοικητικός μηχανισμός άσκησης τοπικής εξουσίας, όπως το είδαμε και με τις κοινότητες στο σχέδιο «Καποδίστριας». Στην οικονομία κυριαρχούν οι μεγάλες ιδιωτικές εταιρίες και βιομηχανίες, οι οποίες εξασφαλίζουν την μόνιμη εργασία, μιας και οι ιδιωτικές εταιρίες απολύουν όποτε επιθυμούν χιλιάδες υπαλλήλους. Στον τομέα του αθλητισμού τα πάντα έχουν εμπορευματοποιηθεί. Ο αθλητισμός έχει καταντήσει πρωταθλητισμός και οι αθλητές έγιναν επαγγελματίες και παίρνουν τεράστια ποσά. Το χειρότερο είναι ότι πολλοί αθλητές παίρνουν αναβολικές ουσίες, που είναι δύσκολο να ανιχνευτούν με τους συνήθεις εργαστηριακούς ελέγχους. Οι νέοι δεν γαλουχούνται με τις ηθικές αρετές στα σχολεία, μιας και ο σκοπός των μαθητών της βασικής εκπαίδευσης είναι η είσοδος στο πανεπιστήμιο, το οποίο είναι το απαραίτητο μέσον για να κερδίσει κανείς πολλά λεφτά. Με την βελτίωση της τεχνολογίας, αυξάνεται η ανεργία καθώς και οι απολύσεις. Αυτό, όμως, δεν σχετίζεται μόνο με την τεχνολογία, αλλά και με την κερδοσκοπία των επιχειρηματιών. Η αθρόα είσοδος μεταναστών στις εύπορες χώρες εξυπηρετεί την Παγκοσμιοποίηση, αφενός με την εκμετάλλευση φτηνών εργατικών χεριών από τις εταιρίες και τα εργοστάσια και αφετέρου με την αλλοίωση της ταυτότητας των λαών. Η βιομήχανοι είναι υπέρ της Παγκοσμιοποίησης, γιατί θέλουν φτηνά εργατικά χέρια. Αυτό ζήτησαν και οι βιομήχανοι της Ευρώπης από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο πολιτισμός που διαμορφώνεται σήμερα είναι μαζικός και τεχνολογικός. Σήμερα, οι αξίες αποδυναμώνονται και βαθμιαία εξευτελίζονται, οι αρχές εξαλείφονται και μόνο η επιδίωξη του κέρδους και της επιβολής διατηρείται.Παγκοσμιοποίηση και Ορθοδοξία
Η Ορθοδοξία δεν έχει καμία σχέση με την Παγκοσμιοποίηση αλλά με την Παγκοσμιότητα και την Οικουμενικότητα. Η ορθόδοξη εκκλησία έχει ως πρότυπό της τον Τριαδικό Θεό και αντιμετωπίζει τους ανθρώπους ως πρόσωπα με όλα τα θετικά χαρακτηριστικά και όχι ως άτομα με όλα τα αρνητικά. Το Τριαδικό Δόγμα, δηλαδή η απόλυτη συμφωνία και ταύτιση των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδας μέσα σε μία κοινωνία αγάπης, είναι το καθημερινό βίωμα και η καθημερινή πράξη της εκκλησίας, η οποία ιδρύθηκε την ημέρα της Πεντηκοστής. Η αγάπη είναι ο συνεκτικός κρίκος όχι μόνο των ανθρώπων αλλά και ολόκληρης της φύσης. Αν το κέρδος και η υπερεκμετάλλευση της φύσης μας οδήγησαν σε αυτά τα τεράστια περιβαλλοντικά προβλήματα, η πραγματική αγάπη προς τη φύση και ο σεβασμός της είναι η καλύτερη προϋπόθεση για να είναι η φύση φιλική προς τον άνθρωπο και όχι εχθρική με τα ακραία καιρικά φαινόμενα.
Αυτήν την Παγκοσμιότητα προβάλλει η Ορθόδοξη εκκλησία σε όλους ανεξαιρέτως τους ανθρώπους, λευκούς, κίτρινους και μαύρους, άνδρες και γυναίκες, δούλους και ελεύθερους. Αυτήν την Παγκοσμιότητα, που ταυτίζεται με την κοινωνία της αγάπης, έχει ως τωρινό και μελλοντικό στόχο. Αυτήν προτείνει ως πανανθρώπινη επιδίωξη, αυτήν προβάλλει σε όλη την οικουμένη, αυτήν που θέλει όλους τους ανθρώπους κατεξοχήν ελεύθερους και τη φύση να υπηρετεί τον άνθρωπο χωρίς να την εκμεταλλεύεται βάναυσα.
Ο Χριστός ήρθε στη γη για να κάνει όλους τους ανθρώπους αδέλφια του και να τους συμφιλιώσει με τον Θεό Πατέρα. Όλοι οι άνθρωποι, όσοι είναι σε συνειδητή κοινωνία με τον Χριστό, έχουν στις φλέβες τους το ίδιο αίμα, είναι αδέλφια με τον Χριστό. Αφού, λοιπόν, όλοι μας είμαστε αδέλφια πώς θα αδικήσει ο ένας τον άλλο, πώς θα του πει ψέματα, πώς θα τον εξαπατήσει; Αυτό επιδιώκει η χριστιανική πίστη.
Η Ορθοδοξία σέβεται την φύση, γιατί είναι δημιούργημα του Θεού. Ο Θεός δημιούργησε τη φύση για να υπηρετεί τον άνθρωπο, αλλά ο άνθρωπος κυριευμένος από το κέρδος έφτασε στην υπερεκμετάλλευσή της, με αποτέλεσμα και αυτή να τον εκδικείται, γι’ αυτό και η παραβίαση των νόμων της φύσεως δεν μπορεί να είναι ατιμώρητη.
Κατά τον π. Γεώργιο Μεταλληνό: «Κυρίαρχο φαινόμενο των καιρών μας είναι η παγκοσμιοποίηση, ως αντιπρόταση μάλιστα της οικουμενικότητας. Ο δρόμος αυτός περνάει από την παγκόσμια ισοπέδωση και τον εξουθενωτικό έλεγχο. Οι άλλοι λαοί γίνονται έτσι μια παγκόσμια κοινωνία υποτελών, στα όρια ενός γενικευμένου ολοκληρωτισμού, που εκφράζεται στρατιωτικοπολιτικά με τον όρο «ΝΕΑ ΤΑΞΗ».
Συμπερασματικά
Ποια λοιπόν είναι η πολιτιστική μας ταυτότητα, που κινδυνεύει από την παγκοσμιοποίηση και σε τι συνίσταται αυτή;
Προφανώς ο Ελληνισμός και η Ορθοδοξία.
Ο Ελληνισμός με τον αμύθητο πλούτο της γνώσης και της σοφίας, που στοχεύουν στην αυτογνωσία και στη σωφροσύνη, αποτελεί εμπόδιο στα σχέδιά τους, γιατί ο Ελληνισμός κάνει ελεύθερους ανθρώπους με σεβασμό στον εαυτό τους και σεβασμό στα δικαιώματα των συνανθρώπων τους.
Η Ορθοδοξία δημιούργησε και αυτή έναν άλλον πολιτισμό προβάλλοντας αιώνιες πνευματικές αρχές. Τέτοιες βασικές και θεμελιώδεις πνευματικές αρχές είναι η αγάπη, η ελευθερία, η τιμιότητα, η ακεραιότητα, η μοναδικότητα του κάθε ανθρωπίνου προσώπου, η ιερότητα και ο σεβασμός του σώματος και της φυσικής δημιουργίας του θεού.
Και για να κλείσουμε:
Ζούμε πραγματικά σε κοσμογονικές εποχές. Ήρθαν τα πάνω κάτω. Δεν ξέρω πόσο έχουμε συνειδητοποιήσει ότι τα πράγματα αλλάζουν χωρίς να το πάρουμε είδηση. Υπάρχει σχέδιο, δεν γίνονται όλα αυτά μόνα τους. Κάποιοι τα σχεδιάζουν και τα κατευθύνουν. Όταν βάζει κανείς ως σκοπό της ζωής του το κέρδος, τότε είναι ικανός για όλα. Το θέμα είναι εμείς τι κάνουμε, γιατί τίποτα, ούτε καλό ούτε κακό, δεν γίνεται χωρίς τη θέλησή μας. Όσοι έχουν γερά αποκούμπια, στηρίγματα, όπως εμείς τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία, ας στηριχτούν πάνω σ’ αυτά, για να μην παρασυρθούνε.
Είναι αλήθεια ότι η ανθρωπότητα έζησε και την αυτοκρατορία και την αποικιοκρατία και την οικονομική διείσδυση και τώρα ζει την παγκοσμιοποίηση, η οποία είναι χειρότερη από όλες τις προηγούμενες, γιατί δρα ύπουλα. Μοιάζει με δηλητήριο που το παίρνουμε και δηλητηριαζόμαστε χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε. Έχουμε όμως το αντίδοτο, που λέγεται Χριστός, πνευματική ζωή.
