Άγιος Εφραίμ Κατουνακιώτης, Παραδείγματα της βιωματικής θεραπευτικής διδασκαλίας μετά οποία καθοδηγούσε

Αγίων και Γερόντων παραινέσεις - 24 Απριλίου 2024
Καθηγητής  Γεώργιος Κρουσταλάκης, Ομότ. Καθηγητής Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Μια εικόνα της θεραπευτικής προσπάθειας του Γέροντα είναι δυνατόν να σχηματίσουμε, μελετώντας την περίπτωση ενός πνευματικού του παιδιού που επιθυμούσε να απαλλαγεί από το πάθος της κατακρίσεως.

Ομιλεί ο Γέροντας για την περίπτωση αυτή: «Κάποιος με ηρώτησε για την κατάκρισιν. “Κατακρίνω πολύ. Πώς να αποφύγω την κατάκρισιν;”.

Του είπα: “Όταν πρόκειται να ομιλήσεις για ένα πρόσωπο, λέγε, όταν είναι παρόν. Πάρε παράδειγμα τον εαυτόν σου. Όταν είσαι παρών, δεν σε κατακρίνει ο άλλος. Όταν είσαι απών, σε κατακρίνει”.

Η κατάκρισις είναι μεγάλο αμάρτημα. Πώς φεύγει η Χάρις δεν μπορείς να το καταλάβεις. Είναι φοβερό αμάρτημα. Του Χριστού την κρίσιν την παίρνεις εσύ. Και έπειτα γίνεσαι “αντίχριστος", να πούμε.

Μην κατακρίνεις κανέναν. Ούτε τον γείτονά σου, ούτε κανέναν άλλον. Ξέρεις πώς φεύγει η Χάρις, όταν κατακρίνεις τον άλλον; Η κατάκρισις είναι μεγάλη αμαρτία, δεν φαίνεται. Συνήθως δεν το εξομολογείται ο άνθρωπος που κατακρίνει. Αυτό που σκέπτεται εκείνος που κατακρίνει το πιστεύει. Αν θεωρούσε κανείς τον εαυτόν του χειρότερον πάντων, δεν θα κατέκρινε κανέναν. Η κατάκρισις είναι κρυφή αμαρτία. Θα σας αναφέρω μερικά παραδείγματα.

Ένα Γεροντάκι, εδώ γείτονας, είχε μείνει μόνος. Είχε ένα σίδερο και κάθε απόγευμα το χτυπούσε. Όταν τον ρωτούσαν γιατί το χτυπάει έλεγε: “Η ώρα του εσπερινού! Έτσι κάνουν εις τα μοναστήρια”. Επίσης, όταν έφευγε από τη Λειτουργία, πήγαινε και χτυπούσε κάτι κονσερβοκούτια, που είχε κρεμασμένα. Δεν καταλαβαίναμε, γιατί το κάνει αυτό ο Γέροντας. Όταν έμεινα μόνος μου κι εγώ , τότε κατάλαβα, ότι τον είχε για συντροφιά τον ήχον αυτόν το Γεροντάκι.

Ένας καλόγερος έφευγε απ' εδώ πέρα και πήγαινε πάρα πάνω. Εκείνη την ώρα χτυπούσε το Γεροντάκι τα κονσερβοκούτια. Απείχε από εμένα έως 40 μέτρα.

Άκουσε τον κρότον αυτόν και λέγει: “Ε, τι έπαθε το Γεροντάκι; Τα χασε τα μυαλά του;". Με το “τα 'χασε" που είπε, είδα ότι έπεσε η ψυχή του, για την κατάκριση, για τα λόγια που είπε.

Ο φτωχός, σκέφθηκα, να ήξερε τι έπαθε την ώρα αυτή. Την πτώσιν της ψυχής του είδα, όχι με τα μάτια τα σαρκικά, αλλά με τα μάτια της ψυχής.

Θυμήθηκα τότε αυτό που αναφέρεται εις τους αγίους Πατέρας, ότι Άγγελος Κυρίου εμφανίσθηκε εις έναν μοναχό, που κατέκρινε κάποιον άλλο μοναχό, και του λέγει: “Πού θέλεις να βάλω τον αδελφόν που κατέκρινες; Διότι εκοιμήθηκε προ ολίγου”.

Επίσης και τον άλλον, που επί τρία χρόνια έπινε πικρό νερό, για να συγχωρεθεί η κατάκρισις που είχε κάνει.

Κι εγώ μια φορά έπαθα το εξής, κατακρίνοντας. Ήτανε απόγευμα, και ήλθε στο κελλί μου ένας μοναχός. Επί πολλή ώρα κατακρίναμε δύο επισκόπους. Το βράδυ, κατά την θεία Λειτουργία μία δύναμις ήρχετο κατ' εμού και λίγο έλειψε να με ρίξει κάτω.

Δεν μπορούσα να λειτουργήσω. Άρχισα να κλαίω και να παρακαλώ την Παναγία να με βοηθήσει. Απορούσα, γιατί να μου συμβεί αυτό. Τότε άκουσα φωνή να μου λέγει, ότι είναι από την κατάκρισιν των επισκόπων που έκανα.

Συνέχισα την Λειτουργία με κραυγές και δάκρυα: “Συγχώρεσέ με, Κύριε Ιησού Χριστέ". Και έτσι, με πολλή δυσκολία, τελείωσα την Λειτουργία».

«Όταν έρχεται η Χάρις ανεβαίνομεν ένα σκαλοπάτι. Αν μας εγκαταλείψει πέφτομεν. Ο Θεός άφησε τον απόστολον Πέτρον να πέσει, επειδή φρονούσε, ότι όλοι θα σαλευθούνε, αυτός όμως όχι! (Ματθ. 26, 33).

Σου λέγει θα πέσεις, για να μάθεις ταπείνωση. Όλα στηρίζονται στην ταπείνωση. Και ο αββάς Ισαάκ λέγει: “όποια άσκηση κι αν κάνω, την κάνω για τον καρπόν".

Ο καρπός είναι η ταπείνωσις. “Εταπεινώθην και έσωσέ με ο Κύριος" (Ψαλμ. 114, 6). “Ο Θεός, ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ”, είπε ο τελώνης και δικαιώθηκε (Λουκ. 18, 13-14)».

Έτσι, ο Γέροντας Εφραίμ, με έναν τρόπο, θα λέγαμε, βιωματικό δίδασκε και καθοδηγούσε τα πνευματικά του παιδιά προς τον δρόμο της αυτογνωσίας, της αγίας ταπείνωσης και της αυτομεμψίας, αρετών οι οποίες απονεκρώνουν τη διάθεση για κατάκριση.

Από το βιβλίο του καθηγητή Γεωργίου Κρουσταλάκη, «Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης, Ο Θεολόγος και Παιδαγωγός της ερήμου» των εκδόσεων Εν πλω.