Πολιτισμική Κληρονομιά – Παράδοση

Ο τρύγος του Σεπτέμβρη

Το πιο γνωστό πρόσωπο του Σεπτεμβρίου είναι εκείνο του τρυγητή. Οι περισσότερες απεικονίσεις του, ακόμη από τη βυζαντινή περίοδο, τον παριστάνουν, είτε να τρυγά ο ίδιος, είτε με το τρυγοκόφινο γεμάτο σταφύλια, είτε να είναι στεφανωμένος με κλήματα της αμπέλου, είτε να είναι περιστοιχισμένος από άνδρες και γυναίκες σε ευθυμία που προκάλεσε ο μεθυστικός καρπός […]

Ο προφήτης Ηλίας κατά την παράδοση

Ο Ηλίας ο Θεσβίτης ήταν ένας εξέχων Ισραηλίτης προφήτης του Θεού. Ήταν γιος του Σωβάκ και καταγόταν από ένα χωριό της ευρύτερης περιοχής της Γαλαάδ που πιθανόν ονομαζόταν Θέσβη. Κατοικούσε στη γη Γαλαάδ και έδρασε στα χρόνια του βασιλιά Αχαάβ, κατά τον 9ο-10ο αιώνα ΠΚΧ. Το όνομα Ηλίας αποτελεί ελληνική μεταφορά του αντίστοιχου εβραϊκού ονόματος […]

Θρήνοι της Αλώσεως

29η Μαϊου 1453 . Η αποφράδα ημέρα στην ιστορία του ορθοδόξου ελληνισμού. Η Βασιλίς των πόλεων η Κωνσταντινούπολη έπεφτε στα χέρια των τούρκων. Η πτώση της και η κατάλυση του ελληνικού κόσμου αλλά και της ορθόδοξης χριστιανοσύνης συνδέθηκαν στη λαϊκή στιχουργία με την ατελείωτη Θεία Λειτουργία στον ιερό ναό της Αγίας Του Θεού Σοφίας και […]

Λαϊκή τέχνη για την Άλωση

Χωρίς αμφιβολία, η άλωση της Κωνσταντινούπολης έχει καταγραφεί στην Ελληνική – Ρωμαίικη συλλογική συνείδηση ως το πλέον επώδυνο ιστορικό γεγονός, με καταλυτικές επιπτώσεις, όχι μόνον ιστορικές, αλλά πνευματικές και ψυχολογικές. Οι πληγές που άφησε στην ιστορική μνήμη του λαού μας παρέμειναν επί αιώνες ζέουσες και ο καημός για το γεγονός αυτό παραμένει μέχρι και τις […]

Μικρασιατική Εκστρατεία: Ένα ντοκουμέντο για μια κρίσιμη σελίδα της Ιστορίας μας

Ύστερα από το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την απόσπαση της Εντολής από το Συμβούλιο της Ειρήνης, ο ελληνικός στρατός αποβιβάστηκε στη Σμύρνη για να αναλάβει τη διοίκηση στην περιοχή της Σμύρνης,  μέχρι την οριστική διευθέτηση του ζητήματος των εδαφών της Ανατολίας (Μάιος 1919). Μετά από λίγο καιρό, με ενέργειες του Πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου, […]

Του Θωμά σα ταφία. Το ταφικό έθιμο των Ποντίων

Η πρώτη Κυριακή, μετά το Πάσχα, ονομάζεται Κυριακή του Θωμά ή Καινή Κυριακή. Η Εκκλησία μας, μνημονεύει την εμφάνιση του Χριστού ενώπιον του απόστολου Θωμά, ο οποίος διατηρούσε αμφιβολίες για την Ανάσταση του Κυρίου. Αγγίζοντας, όμως, τις πληγές από τα καρφιά, πείστηκε για το Αναστάσιμο θαύμα και αναφώνησε “Ο Κύριος μου και Θεός μου”. Για […]

Ο Φοίνικας: Παμπάλαιο θρησκευτικό σύμβολο

Ο φοίνικας, ως μακρόβιο φυτό, που πρωτοκαλλιεργήθηκε από τους Σουμέριους, θεωρούνταν το πλέον ιερό δέντρο και σύμβολο ευφορίας και γονιμότητας, σχετιζόμενο με διάφορες θεότητες, ενώ στο αρχαίο βασίλειο της Αιγύπτου αποτελούσε σύμβολο της ειρήνης. Χρησιμοποιήθηκε για τον διάκοσμο καλλιτεχνικών μνημείων της φοινικικής και της κυπριακής τέχνης εικονιζόμενο ως δέντρο της ζωής, ενώ συχνή είναι η […]

«Οι Μάηδες της Μακρινίτσας-Μια λαϊκή τελετουργία στο Πήλιο»

Μεγάλη αποδοχή έχει η νέα σημαντική επιστημονική έκδοση (συλλογικός τόμος) με τίτλο «Οι Μάηδες της Μακρινίτσας, Μια λαϊκή τελετουργία στο Πήλιο», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Επίκεντρο» στο τέλος του περασμένου χρόνου. Ο νέος Συλλογικός Τόμος, παρουσιάζεται στη Θεσσαλονίκη, την Πέμπτη 25 Απριλίου 2024 και ώρα 19.00, στο Αμφιθέατρο του Τελλόγλειου Ιδρύματος Τεχνών Α.Π.Θ. Την […]

Η διαχρονική ελληνική γλώσσα και η συνεχής κακοποίησή της

Η 9η Φεβρουαρίου, μνήμη του εθνικού μας ποιητή, Διονυσίου Σολωμού, έχει οριστή ως Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας. Όπως κατά την εορτή ενός Αγίου λέμε «μνήμη Αγίου, μίμησις Αγίου», έτσι και κατά την ημέρα που καθιερώθηκε να εορτάζη η γλώσσα μας, εάν θέλωμε πραγματικά να την εορτάσωμε, ας πούμε «μνήμη γλώσσας, μίμησις των τρόπων της», καθ’ όσον […]

Τα Συμόγιορτα. Έθιμα του Φλεβάρη

Κάθε φορά που ασχολείται κανείς με τη λαϊκή παράδοση και αυτή την μαγική ατμόσφαιρα της ελληνικής υπαίθρου που ήξερε να χρωματίζει τους μήνες και τις μέρες του ενιαυτού, αισθάνεται μία αδιόρατη μελαγχολία για πράγματα που χάθηκαν από εποχές που δεν διέθεταν ούτε ένα μικρό κλάσμα των μηχανών της χαράς -της δήθεν χαράς- που έχουμε σήμερα. […]

Του Αγίου Τρύφωνος, προστάτου των αμπελουργών

Μεταξύ των αγίων που εορτάζει σήμερα η Εκκλησία μας είναι και ο Άγιος Τρύφων, ο οποίος είναι ο προστάτης των αμπελουργών.   Στην εικονογραφία, ο Άγιος παρουσιάζεται νέος με σγουρά μαλλιά και με ένα κλαδευτήρι στο χέρι. Ο Άγιος Τρύφων συνδέεται με την αμπελουργία, διότι καταγόταν από μία περιοχή, η οποία ήταν από τους μεγαλύτερους αμπελότοπους […]

Από τις Αιγές στις Πρέσπες

Αξίζουν συγχαρητήρια στην αρχαιολόγο κ. Αγγελική Κοτταρίδη και στους συνεργάτες της για την ανάδειξη του Ανακτόρου του Φιλίππου Β΄ στις αρχαίες Αιγές (κοντά στη σημερινή Βεργίνα). Δικαίως αποκλήθηκε «ο Παρθενώνας της Μακεδονίας». Εκεί έζησε, αλλά και εκεί δολοφονήθηκε ο Φίλιππος, σπουδαίος πολιτικός και στρατιωτικός νους. Εκεί στέφθηκε βασιλεύς ο γιος του, ο Μέγας Αλέξανδρος. Στη […]