Πηγαίνοντας κανείς προς το παραδοσιακό χωριό Καλαρρύτες στα όρη Τζουμέρκα της Ηπείρου, συναντά ένα εντυπωσιακό καστρομονάστηρο κυριολεκτικά μέσα στο βράχο, την Ι. Μονή Παναγίας Κηπίνας (κείμενο-φωτος: Ευαγόρας Μαχαιρά)
Η Ι.Μ. Κηπίνας είναι χτισμένη μέσα σε μια μεγάλη σπηλιά ενός κάθετου βράχου
Σύμφωνα με την κτιτορική επιγραφή, η ίδρυσή της ανάγεται στα 1349. Σύμφωνα όμως με τον ιστοριοδίφη Μητροπολίτη Άρτας Σεραφείμ Βυζάντιο, η ίδρυσή της πηγαίνει ακόμη πιο πίσω στο χρόνο. Άλλες ιστορικές έρευνες την προσδιορίζουν στα 1212.
Η εξωτερική πύλη της Μονής
Η πρόσβαση στη Μονή πραγματοποιείται μέσα από ένα πέτρινο μονοπάτι λαξευμένο στο βράχο. Παλιότερα , η επικοινωνία διακοπτόταν από μια κινητή ξύλινη γέφυρα, τη "λυσιά".
Αναμφίβολα, η κατεξοχήν περίοδος ακμής της Μονής Κηπίνας είναι ο 18ος αι. Μαρτυρείται μάλιστα ότι κατά το 1760, ο ιδιαίτερα δραστήριος Ηγούμενος Καλλίνικος χρηματοδότησε την ανέγερση γεφυριού στον παρακείμενο Καλαρρύτικο ποταμό, έναν ορμητικό παραπόταμο του Άραχθου.
Η Μονή διατηρούσε επίσης σχολείο και νερόμυλο. Όλα αυτά δείχνουν αφενός την οικονομική ισχύ του Ιδρύματος, αλλά και τη στενή σύνδεσή της με το κοινωνικό της πλαίσιο.
Ο επιβλητικός βράχος ρίχνει τη σκιά του στα βήματα του επισκέπτη, δίπλα στο μονοπάτι της εισόδου
Το μοναστήρι βρίσκεται καταμεσής του ορεινού όγκου των Τζουμέρκων (Αθαμανικά όρη)
Από το παλιό μοναστηριακό συγκρότημα, σώζονται το Καθολικό, 4 Κελλιά και ένα μικρό κτίριο, που χρησίμευε παλαιότερα σαν σταύλος.
Η κινητή ξύλινη γέφυρα ("λυσιά"), σε παλαιότερες εποχές αφαιρούνταν κατά τη νύχτα, ή σε στιγμές κινδύνου. Έτσι, διακοπτόταν πλήρως η πρόσβαση στη Μονή και το μοναστήρι ήταν πλήρως απροσπέλαστο. Γι'αυτό και είναι από τα ελάχιστα που απέφυγαν τις ληστρικές επιδρομές. Η μανιβέλα της "λυσιάς" σώζεται μέχρι σήμερα.
Η Μονή είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Κατά παράδοση όμως, πανηγυρίζει στην εορτή της Ζωοδόχου Πηγής (Παρασκευή της Διακαινησίμου εβδομάδας)
Το Καθολικό είναι ένας μικρός μονόχωρος ναός, χτισμένος μέσα στο σπήλαιο.
Άποψη της Αγίας Πρόθεσης από την Ωραία Πύλη.
Ο πλούσιος εικονογραφικός διάκοσμος του Καθολικού αγιογραφήθηκε το 18ο αι.
Στη βόρεια πλευρά του νάρθηκα βρίσκεται το άνοιγμα του σπηλαίου, το οποίο εκτείνεται σε μήκος 240 μέτρων μέσα στο βράχο.
Φωτογραφία του μακαριστού π. Χρήστου Μασούρα (1906-1988), ο οποίος διακόνησε στη Μονή ως οικονόμος για 29 χρόνια (1953 -1982)!