Παπαδιαμάντης

Ο άγιος Ελισσαίος

Το εκκλησάκι του Προφήτη Ελισσαίου που γιορτάζει στις 14 Ιουνίου «Δύο, τρεις, πέντε, δέκα σταλαγμοί.» («Ο ξεπεσμένος Δερβίσης», Αλ. Παπαδιαμάντης, 1896) Η κυριακάτικη απογευματινή βόλτα οδήγησε την παρέα των ανωνύμων περιπατητών του Άστεως, στο εκκλησάκι του Προφήτη Ελισσαίου, στο Μοναστηράκι. «Ο Ναΐσκος του Αγίου Ελισσαίου κείται δεξιά τω αναβαίνοντι την οδόν Άρεως, εγγύς του ενοριακού […]

Ο Χριστός καθοριστικό πρότυπο για τον Παπαδιαμάντη

Η ιστορικότητα ως συνοδό στοιχείο του ανθρωπίνου προσώπου ασκεί σημαντική διαχρονική επίδραση στην εκδήλωση της συμπεριφοράς στο κοινωνικό πεδίο. Όταν, μάλιστα, πρόκειται για δραματοποιημένους χαρακτήρες του λογοτεχνικού κειμένου, εκεί η ερμηνεία τους δεν αρκείται σε μια λογική ανάλυση, αλλά απαιτείται και η «εμπάθεια» με την πραγματική σημασία του όρου: αισθάνεται κάποιος, βιώνει, δοκιμάζεται σε ό,τι […]

Ο Παπαδιαμάντης «θεολογώντας» μέσα από τα κείμενα του

Αποτελεί κοινό τόπο ότι ο Παπαδιαμάντης προβαίνει σε συλλήψεις χαρακτήρων στα διηγήματα του, έχοντας κατά νου τις επιταγές της χριστιανικής αυτοσυνειδησίας, που βλέπει τον άνθρωπο «κατ΄εικόνα Θεού» και « καθ΄ομοίωσιν». Ο τρόπος να πορευθεί ο άνθρωπος, πέραν του φυλογονικού-βιολογικού στοιχείου, είναι να καταστεί πρόσωπο εντός της Εκκλησίας, που ορίζει το πλαίσιο της σωτηρίας(τα οστά της […]

Θεολογικές προβολές της οντολογίας του προσώπου στο διήγημα του Παπαδιαμάντη «Ο Γάμος του Καραχμέτη»

Για την χριστιανική πίστη η σύνολη δραστηριότητα των προσώπων ανάγεται ευθέως στον τρόπο, που η εκκλησιαστική κοινότητα ερμηνεύει και κατανοεί το πρόσωπο του Χριστού. Βεβαίως, η ιστορικότητα (Geschichtlikeit) διαφοροποιεί τα πρόσωπα, κυρίως στην ηθική τους παρουσία, καθόσον η ελευθερία, ως συστατικό στοιχείο του ήθους, παρέχει ανεπανάληπτες δυνατότητες δράσης. Ωστόσο στη χριστιανική Θεολογία η ανθρωπολογική θεώρηση […]

Μία ορθόδοξη ανάγνωση και ερμηνευτική των έργων του Παπαδιαμάντη

Ο Στ. Ζουμπουλάκης από τη δική του οπτική σημειώνει ότι η λογοτεχνκή επίδοση του Παπαδιαμάντη είναι μία εργώδης προσπάθεια του συγγραφέα, να προστατεύσει τη χριστιανική πίστη, την Εκκλησία από την εκκοσμίκευση. Υπερασπίζεται λόγου χάρη, με πάθος την τυπική τάξη της λατρείας (λόγου χάρη, η αντίδραση του Παπά στην τέλεση του γάμου του Κουμπή), επειδή κάθε […]

Η εκκλησιολογική προσέγγιση της ιστορικότητας ως ερμηνευτικό ζητούμενο στη διηγηματογραφία του Παπαδιαμάντη

Η αλληλεπίδραση του αναγνώστη με το γραπτό κείμενο θεωρείται δεδομένη, εντάσσεται στην ερμηνευτική διαδικασία και ουσιαστικά αφορά την εργώδη προσπάθεια, ώστε να έρθει στο φως η εσώτατη λειτουργία του κειμένου και η βαθύτερη σχέση του με τον κόσμο [2]. Η θεολογική σκέψη έδειξε από νωρίς – σχολή Αλεξάνδρειας, Αντιόχειας- την εξέχουσα θέση που κατέχει το […]

Το ήθος του Παπαδιαμάντη

(Στο παρακάτω περιστατικό που αφηγείται ο Παύλος Νιρβάνας όταν τράβηξε την γνωστή φωτογραφία στον κυρ Αλέξανδρο, μπορούμε να διαγνώσουμε την σεμνότητα του μεγάλου λογοτέχνη. Σε μια εποχή όπου πλήθος ασήμαντων «καλλιτεχνών» και διανοουμένων περιφέρονται από κανάλι σε κανάλι και αγωνιούν για μία φωτογράφηση και μία συνεντευξούλα σε κάποιο περιοδικό, το ήθος του Παπαδιαμάντη μοιάζει εξωπραγματικό.) […]

Στιγμές από Παπαδιαμαντικό πανηγύρι

Την Τρίτη 5 Αυγούστου 2014 πραγματοποιήθηκε η θερινή αγρυπνία στο Ναό της Γεννήσεως του Χριστού, στο Χριστό στο Κάστρο, όπως λέγεται, με αφορμή την εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Την εορτή αυτή καθιέρωσε ο παπα-Γιώργης Ρήγας, πριν 60 χρόνια, ώστε να λειτουργείται σε ετήσια βάση ο Ναός του Χριστού, καθώς τα Χριστούγεννα τα ένιωθαν οι […]

“…La curiosité du public” (Η περιέργεια του κοινού) – Περί του ήθους του Παπαδιαμάντη

[O Παύλος Νιρβάνας αφηγείται το παρακάτω περιστατικό, όταν τράβηξε την ως άνω γνωστή φωτογραφία του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη] Ὁ καημένος ὁ Ἀλέξανδρος! Καινούργιες ἀνησυχίες θὰ εἶχε πάλι ἡ ἀσκητική του ψυχὴ μὲ τὴ συρροὴ τόσων ξένων καὶ δικῶν μας μουσαφιρέων στὸ ταπεινό του σπιτάκι τοῦ ὡραίου νησιοῦ. Τὸν ἐτρόμαζε τόσο πολὺ «ἡ περιέργεια τοῦ Κοινοῦ». Εἶχα […]

Αναζητώντας το πρόσωπο του Χριστού στο έργο του Ν. Καζαντζάκη

Η Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη, τιμώντας τη μνήμη του μεγάλου Κρητικού, θέσπισε το 2012 «Διεθνές Βραβείο Νίκου Καζαντζάκη», με σκοπό τη βράβευση ενός ατόμου ή μιας ομάδας για πρωτότυπο γραπτό έργο ή πρωτότυπη καλλιτεχνική δημιουργία, εμπνευσμένα από το έργο ή τη ζωή του συγγραφέα. Για το 2013 η Επιτροπή Κρίσης απένειμε το βραβείο στη Μαρία Χατζηαποστόλου, θεολόγο που διδάσκει […]

Σκιαθίτικη λειτουργική και ψαλτική παράδοση (β΄μέρος)

Π.: Υπάρχει θρησκευτικός τουρισμός στο νησί;  οι επισκέπτες  στη Σκιάθο ψάχνουν την ”άλλη” Σκιάθο, όπως την γνώρισαν μέσα από τις διηγήσεις του Παπαδιαμάντη και του Μωραϊτίδη; Κ.Κ.: Η Σκιάθος είναι ένα προικισμένο νησί, ένας ευλογημένος τόπος. Το κατάφυτο φυσικό περιβάλλον της, στολισμένο περιμετρικά με απείρου κάλλους παραλίες και μεγάλης βιοποικιλότητας βλάστηση, είναι το πρώτο που […]

Σκιαθίτικη λειτουργική και ψαλτική παράδοση (1o μέρος)

Η Σκιάθος ήταν απ τα νησιά που δέχθηκαν τους Κολλυβάδες Πατέρες οι οποίοι διαμόρφωσαν στο νησί μια παράδοση λειτουργική και ψαλτική που διασώζεται ως τις μέρες μας. Εκεί μεγάλωσαν οι δυο Αλέξανδροι των ελληνικών γραμμάτων και εκεί κατέγραψε το Τυπικό του ο παπα Γιώργης Ρήγας. Η Πεμπτουσία μίλησε με τον Κωνσταντίνο Κουτούμπα ΜSc Θεολογίας, Πρωτοψάλτη […]