πρόσωπο

Άγιος Δημήτριος Στανιλοάε: «Φως Χριστού φαίνει πάσι» – Δοκίμιο ορθοδόξου φιλοσοφίας

Η νεώτερη επιστήμη απέδειξε τη λογικότητα της ύλης. Τα άτομα δεν θεωρούνται πια, όπως συνέβαινε στην αρχαιότητα, άμορφα κομμάτια χωρίς καμιά εσωτερική οργάνωση, αλλά ενότητες ενεργητικές, απαρτιζόμενες από άλλες υποδεέστερες μονάδες που βρίσκονται σε κινήσεις αμοιβαίων σχέσεων. Αν οι όγκοι και οι εκτάσεις χάσουν τη σταθερή αμοιβαιότητα σχέσεων κατά τις κινήσεις τους, δεν είναι δυνατόν […]

Η Δημιουργία

Ο Χριστός είναι το μέτρο όλων των πραγμάτων, πρόσκαιρων και αιωνίων, Θείων και ανθρώπινων. Για τον λόγο αυτό όλα, όσα προτίθεμαι να γράψω εδώ, θα προέρχονται από τη θεώρηση του Χριστού ως Θεανθρώπου. Η χριστιανική ανθρωπολογία μας δεν πρέπει να έχει αφηρημένο χαρακτήρα, αλλά να προσφέρει απαραιτήτως θεμέλιο για όλη την εν τω Θεώ ζωή […]

Η δαιμονική τελεσιουργία ως «λειτουργία προσώπου»

Απ’ ότι μέχρι τώρα σημειώσαμε, προκύπτει ότι στα «κρύφια και άδηλα» της υπαρξιακής λειτουργίας του ανθρώπου ανήκει και το μεθοδικά ωργανωμένο και συγκροτημένο κέντρο δαιμονικής παρουσίας και δράσεως. Ο δαιμονισμός, που έχει τελέσει κρυφό γάμο με την «πεπτωκυΐαν» ανθρώπινη φύση, αναπαύεται μυστικά και λαθραία στην κλίνη της ανθρώπινης συνειδήσεως για να συνεργεί άνετα, κάτω από […]

Η ευλογημένη ντροπή

Η έννοια του «προσώπου» είναι θεμελιώδης για την Oρθόδοξη ανθρωπολογία. Δυστυχώς, οι καιροί της βιασύνης, της ευκολίας και των συνθημάτων δεν επιτρέπουν, όχι μόνον στον απλό Ορθόδοξο Έλληνα Χριστιανό, αλλά ούτε και στους κάπως περισσότερο ενημερωμένους περί τα θεολογικά, να διεισδύσουν στο βάθος της έννοιας αυτής και να διαπιστώσουν τη σημασία της, τόσο για την […]

Καλές Διακοπές!

Ιούλιος-Αύγουστος. Οι μήνες που οι περισσότεροι άνθρωποι κάνουν τις διακοπές τους από την εργασία, την καθημερινότητα, τη ρουτίνα της ζωής. Είναι και η ζέστη που αυξάνει την επιθυμία για χαλάρωμα και δροσιά. Όντως σκληρή η ζέστη της Κύπρου … Αυτές οι ανθρώπινες παρηγοριές, που η θάλασσα ή το βουνό μάς χαρίζουν πλουσιοπάροχα, αξίζει να τις […]

Τριαδικό Δόγμα

Οι αόρατες ιδιότητες του Θεού, γράφει ο Απόστολος Παύλος, γίνονται νοητές στον άνθρωπο δια μέσου των δημιουργημάτων [1]. Οι λόγοι των όντων, που υπάρχουν σε όλα τα δημιουργήματα, μαρτυρούν τον δημιουργικό και συνεκτικό Θεό Λόγο. Και επειδή ο Θεός Λόγος είναι το δεύτερο πρόσωπο της μίας αδιαίρετης Τριαδικής Θεότητας, είναι φυσικό και οι λόγοι των […]

Η ελευθερία για τον άνθρωπο είναι η υπέρβαση του δεδομένου της ύπαρξης

Σταδιακά με την θεολογική εξέλιξη των όρων (ουσία, υπόσταση, πρόσωπο) αυτών ολοκληρώθηκε η διατύπωση του τριαδολογικού δόγματος στη Β΄ Οικουμενική Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης. Η ταύτιση προσώπου και υπόστασης ήταν μία επαναστατική κίνηση από τους πατέρες, η οποία επηρέασε την φιλοσοφική και θεολογική σκέψη με δύο τρόπους. Πρώτον πλέον το πρόσωπο δεν είναι επίθεμα του όντος […]

«Εί τις πάσαν παράδοσιν Εκκλησιαστικήν, έγγραφόν τε ή άγγραφον αθετεί, ανάθεμα»

Α’ ΜΕΡΟΣ: Δόγμα και παράδοση «Εί τις πάσαν παράδοσιν Εκκλησιαστικήν, έγγραφόν τε ή άγγραφον αθετεί, ανάθεμα», διακηρύττει η Ζ’ Οικουμενική Σύνοδος. Καθώς όμως οι καιροί αλλάζουν, βλέπουμε πως πολλές παραδόσεις, ακόμη και εκκλησιαστικές, παραμερίζονται. Είναι άραγε κολάσιμο; Είναι κατ’ οικονομίαν δεκτό από την Εκκλησία; Συζητήσεις επί συζητήσεων και φωνές αντικρουόμενες πολλές φορές, δημιουργούν σύγχυση στους […]

Η ουσιαστική θεμελίωση του φαινομένου της αγωγής (Β’)

Η περιοχή, όπου μπορούμε συνήθως να εντοπίσουμε τη βοήθεια ως προσφορά ουσιαστικής αγάπης, είναι οι διαπροσωπικές σχέσεις του παιδιού με τους γονείς και ιδιαίτερα της μητέρας. Το παΐδι χρειάζεται τη βοήθεια της μητέρας για να αναπτύξει την ύπαρξή του και η μητέρα προσφέρει την αγάπη της όχι επιφανειακά και συναισθηματικά, αλλά μέσα από τη μητρική […]

Η ουσιαστική θεμελίωση του φαινομένου της αγωγής (Α’)

Ο λόγος του Θεού μάς αποκαλύπτει χαρακτηριστικά και αποκλειστικά όχι μονάχα τα σχετικά με την εμφάνιση του ανθρώπου, αλλά και την όλη πορεία και τον προορισμό του. Ο Θεός μάς αποκαλύπτει με το θεόπνευστο Μωϋσή στο βιβλίο της Γενέσεως την «κατ’ εικόνα Θεού» δημιουργία του ανθρώπου, που στο πρόσωπό του φύσηξε την πνοή της ζωής. […]

Μία ποιητική αναφορά στην έννοια του προσώπου

Συχνά η ποιητική γραφίδα κατορθώνει να προσεγγίσει, χάρη στην ευαισθησία του ποιητή, σημαντικά θέματα που σε άλλη περίπτωση θα απαιτούσαν πολλές πυκνογραμμένες σελίδες για να επιτευχθεί το ίδιο αποτέλεσμα. Στη συλλογή ποιημάτων του Νικηφόρου Βρεττάκου με τον τίτλο «Ηλιακός Λύχνος», η οποία εκδόθηκε το 1984, υπάρχει το ακόλουθο ποίημα με τον τίτλο «Πρόσωπο με Πρόσωπο»:  Βλεπόμαστε πρόσωπο […]

Πρόσωπο και πνευματικότητα

Τα τελευταία χρόνια γίνεται συχνά λόγος για τη διαφορά, που υπάρχει ανάμεσα στις έννοιες «πρόσωπο» και «άτομο». Ίσως η πρόοδος των κοινωνικών και ανθρωπολογικών επιστημών να έδωσε σοβαρές αφορμές γι’ αυτή τη συζήτηση, που η αφετηρία της βρίσκεται σε γνωστά φιλοσοφικά ρεύματα της εποχής μας. Συγκεκριμένα βλέπουμε τους οπαδούς του χριστιανικού περσοναλισμού και του υπαρξισμού […]