Page 8 - mylonas-ekklisiastikes-prosopikotites

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

1. 1. Γρηγόριος ο Ε΄, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

22
Ο Γρηγόριος ο Ε΄ υπήρξε ένας από τους πιο διαπρεπείς Πατριάρχης
23
Κωνσταντινουπόλεως από την πτώση της αυτοκρατορίας και μετά . Η εποχή κατά την
ου
οποία ανέβηκε στον Πατριαρχικό θρόνο ήταν δύσκολη και έκρυθμη. Το τέλος του 18
αιώνα σηματοδοτούσε την απαρχή μιας νέας εποχής που κύριο χαρακτηριστικό είχε

την προετοιμασία των επαναστατικών κινήσεων σε όλη τη βαλκανική χερσόνησο, από
24
τις παραδουνάβιες περιοχές μέχρι την Πελοπόννησο . Πρέπει να σημειωθεί ότι ο
Ελληνισμός άκμαζε οικονομικά εντός και εκτός των ορίων της Οθωμανικής

Αυτοκρατορίας, γεγονός που συντελούσε στην ανάπτυξη της παιδείας και της
αφύπνισης των υπόδουλων Ελλήνων. Επιπρόσθετα, η διέλευση του Γρηγορίου από το

Πατριαρχείο αποτελούσε παράλληλα τον επαναπροσδιορισμό της θρησκευτικής και
πολιτικής σημασίας που είχε ο Πατριάρχης για το υπόδουλο γένος. Η προσωπικότητα

του συγκεκριμένου εκκλησιαστικού άντρα σήμαινε αρκετά για την πορεία της δράσης

του Πατριαρχείου. Ο Γρηγόριος ο Ε΄ δεν ξεχνούσε το διττό χαρακτήρα της θέσης του.
Ο ρόλος του ως Πατριάρχης είχε και πολιτικό χαρακτήρα. Για τον λόγο αυτό, η Υψηλή

Πύλη αποφάσισε τον παραδειγματικό απαγχονισμό του, προκειμένου να λάβουν υπόψη
οι υπεύθυνοι για την κήρυξη της επανάστασης την ενέργεια αυτή και να σταματήσουν

κάθε περεταίρω ενέργεια. Ο Γρηγόριος πολύ εύστοχα από την ημέρα της ανάληψης
των καθηκόντων του εργάστηκε με σκοπό τη δημιουργική ανόρθωση της ελληνικής

κοινωνίας και του εθνικού φρονήματος.

Κατά την περίοδο της δεύτερης Πατριαρχίας του, ο Γρηγόριος εργάστηκε
25
αρκετά για την ελληνική παιδεία , γεγονός που παρατήρησε ο Αδαμάντιος Κοραής και
26
μάλιστα επαίνεσε τον Πατριάρχη . Επίσης, στοχεύοντας στην αφύπνιση των

22 Αθ. Γριτσοπούλος, «Γρηγόριος ο Ε΄», Θεολόγική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια 4(196), στ. 736-741.
Πρβλ. Γρηγόριος Ε΄ ο Πατριάρχης του Έθνους, σ. 164-229.
23 Σ. Ξένος, Η Ηρωίς της Ελληνικής Επαναστάσεως, τ. Α΄, σ. 24.
24 Μαξίμος Ιβηρίτης, Ο Αθωνίτης Πατριάρχης του Γένους και Μέγας Εθνοϊερομάρτυς Άγιος Γρηγόριος
ο Ε΄, σ. 45-46.
25 Εκκλησιαστική Αλήθεια, τ. 2 (1881-1882), σ. 719-722 και 762-765.
26 Μάξιμος Ιβηρίτης, (όπως σημ. 23), σ. 53.

9