Page 15 - Συνθετική Βιολογία: Βιοηθική θεώρηση
P. 15
www.pemptousia.gr Τεύχος 29 / Βιοηθική θεώρηση της Συνθετικής Βιολογίας/ 21 Φεβρουαρίου 2015 ΑΝΑΛΕΚΤΑ
Μονοπώλιο και πνευματική
ιδιοκτησία, στη Συνθετική Βιολογία
Μία από τις πιθανολογούμενες αρνητικές επιπτώσεις από την ανάπτυξη της
συνθετικής βιολογίας αφορά το μονοπώλιο στην χρήση και τη διάθεσή της από τις
εταιρείες των ανεπτυγμένων χωρών.
http://bitly.com/1zBzzF6
Οι εταιρείες αυτές στηρίζουν τα μονοπωλιακά τους στα αποτελέσματα της συνθετικής βιολογίας, ώστε να
προνόμια στη παγκόσμια νομοθεσία περί πνευματικής αποτραπεί η ανάπτυξη μιας μονοπωλιακής πολιτικής
ιδιοκτησίας των ευρεσιτεχνιών και των επιστημονι- σχετικά με τη γνώση.
κών ανακαλύψεων (patenting). Αυτή η διάσταση στις
εφαρμογές της συνθετικής βιολογίας ενέχει τον κίνδυνο Αναγνωρίζεται βέβαια ότι στα πλαίσια του δυτικού
δημιουργίας ακόμη μεγαλύτερων οικονομικών ανισο- τρόπου ζωής και οργάνωσης η κατοχύρωση των ευρε-
τήτων ανάμεσα σε πλούσιες και φτωχές χώρες από τις σιτεχνιών είναι αναπόσπαστο κομμάτι για την οικονο-
ήδη υφιστάμενες. Θεωρείται σχεδόν βέβαιο εξάλλου μική και επιστημονική ανάπτυξη. Στο πλαίσιο αυτό η
ότι θα προκαλέσει αναταράξεις στις εμπορικές αγορές. EGE υπογραμμίζει ότι τα γενικά δεοντολογικά ζητή-
Οι χώρες της Ευρώπης, της Αμερικής και εν γένει όσες ματα που εγείρουν οι αιτήσεις ευρεσιτεχνίας πρέπει
έχουν μονοπωλιακή πρόσβαση σε τέτοιου είδους τεχνο- να εξετάζονται με βάση το ισχύον σύστημα έκδοσης
λογίες φαίνεται ότι πρόκειται να αποκομίσουν μεγάλα διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Η νομική υπηρεσία ευρε-
χρηματικά οφέλη, ωστόσο σε παγκόσμιο επίπεδο οι οι- σιτεχνιών της ΕΕ όρισε την EGE ως τον φορέα στον
κονομικές συνέπειες θα είναι εν γένει αρνητικές. οποίο εναπόκειται η αξιολόγηση των δεοντολογικών
και ηθικών επιπτώσεων που συνδέονται με τις ευρεσι-
Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες, οι οποίες στην πλειο- τεχνίες. Η EGE απηύθυνε πρόσκληση στον Ευρωπαϊκό
νότητά τους, ιδιαίτερα στην Αφρική, βασίζονται στη Οργανισμό Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας και τις εθνικές
γεωργία, θα αποκτήσουν πολύ μεγάλη εξάρτηση από υπηρεσίες διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας να λάβουν υπό-
ιδιωτικές εταιρείες με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Η πε- ψη το άρθρο 7 της οδηγίας 98/44 της ΕΕ σχετικά με τις
ρίπτωση του ήδη αναφερθέντος Craig Venter είναι χα- ευρεσιτεχνίες και να το θέσουν σε εφαρμογή[2].
ρακτηριστική. Όπως ο ίδιος δηλώνει, το πρώτο πράγμα
που σκοπεύει να κάνει είναι να κατασκευάσει έναν Στην ίδια δεοντολογική κατεύθυνση κινείται και η
μικροοργανισμό ο οποίος θα τρέφεται με την ουσία χρήση της συνθετικής βιολογίας στο πλαίσιο των εμπο-
κελουλόζη και θα μπορεί να παράγει πετρέλαιο για ρικών συναλλαγών σε παγκόσμιο επίπεδο και των κα-
τα αυτοκινούμενα οχήματα. Οι χρηματοδότες του επι- νόνων δικαίου που πρέπει να τις διέπουν. Δηλαδή, η
στήμονα είναι πετρελαϊκές εταιρείες οι οποίες κάνουν χρήση και η διακίνηση των προϊόντων και των εφαρμο-
σαφές ότι όταν το πετρέλαιο εξαντληθεί, αυτές ακόμη γών της συνθετικής βιολογίας δεν πρέπει να δημιουρ-
θα θέλουν να διατηρήσουν τον έλεγχο συνεχίζοντας την γούν αποκλεισμούς σε μεγάλα τμήματα του παγκόσμι-
προβολή ενός υπερκαταναλωτικού τρόπου ζωής, βα- ου πληθυσμού από προϊόντα βασικά για την ανθρώπινη
σισμένο σε καύσιμα υψηλής καύσης, βιοτεχνολογικής υγεία και ευημερία. Ταυτόχρονα τίθεται και το ζήτημα
προέλευσης. Ένα άλλο γεγονός το οποίο καταγράφηκε, της ασφάλειας στη διακίνηση αυτών των προϊόντων.
είναι ιδιαίτερα ενδεικτικό της τροπής που φαίνεται ότι Η EGE συνιστά σχετικά με αυτό να θεσπιστούν ευρω-
τείνουν να πάρουν τα πράγματα στο νέο αυτό πεδίο παϊκά πρότυπα βιοασφάλειας για τα προϊόντα συνθε-
έρευνας και εφαρμογών. Στο Μεξικό, ένα μέλος μιας τικής βιολογίας, ως ελάχιστα αναγκαία πρότυπα για
οργάνωσης που δουλεύει για την προστασία τον τοπι- τις εισαγωγές και τις εξαγωγές προϊόντων συνθετικής
κών ιθαγενών πληθυσμών ανέφερε ότι ο Craig Venter βιολογίας στην ΕΕ.
τους πλησίασε ζητώντας να πάρει κάποια γενετικά
δείγματα φυτών και ζώων, ακόμη και ανθρώπων. Η Σημειώσεις
οργάνωση απέρριψε τη προσφορά[1].
[1] Rocking the Boat: J. Craig Venter’s Microbial
Η EGE (European Group on Ethics in Science and New Collecting Expedition under Fire in Latin America,
Technologies – συμβουλευτικό όργανο της Ευρωπαϊκής στην ιστοσελίδα http://www.etcgroup.org/en/node/91.
Επιτροπής) πρότεινε να αρχίσουν συζητήσεις σχετικά
με τον τρόπο διασφάλισης της πρόσβασης του κοινού [2] Οδηγία 98/44 του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Σελίδα 15
