Page 19 - Ο χρόνος & οι μήνες: απο το ημερολόγιο στη ζωή των ανθρώπων
P. 19
www.pemptousia.gr Τεύχος 17 / Οι Μήνες: από το ημερολόγιο στη ζωή των ανθρώπων / 01 Ιανουαρίου 2014 ΑΝΑΛΕΚΤΑ
Θερινό ηλιοστάσιο. (Φωτ.: http://scijinks.nasa.gov/solstice)
Είναι όμως κυρίως γνωστός ως Θεριστής: «Αρ- ή απλώς θερινή τροπή, επειδή ο Ήλιος τρέπεται και
χές του Θεριστή, του δρεπανιού μας η γιορτή», πάλι προς τον ισημερινό και από την ημέρα αυτή
αφού συνδέεται άμεσα με την ωρίμανση και το θε- αρχίζει το καλοκαίρι. Επειδή, μάλιστα, για μερι-
ρισμό των δημητριακών. Το θέρισμα γίνεται με το κές μέρες πριν και μετά τη θερινή τροπή ο Ήλιος
δρεπάνι αρχίζοντας από το μέρος που έχει λυγίσει φαίνεται να αργοστέκει πάνω στην εκλειπτική σαν
τα στάχυα ο αέρας. να είναι έτοιμος να σταματήσει, το θερινό τροπικό
σημείο ονομάζεται επίσης και θερινό ηλιοστάσιο.
Μεταξύ των εθίμων του θερισμού αυτά που σχε-
τίζονται με τα τελευταία στάχυα έχουν πολλά κοι- Πριν από 2.000 χρόνια το σημείο του θερινού
νά στοιχεία με άλλους ινδοευρωπαικούς λαούς. Σε ηλιοστασίου βρισκόταν στον αστερισμό του Καρ-
μερικά μέρη άφηναν αθέριστα τα τελευταία στά- κίνου, γι’ αυτό και ο Βόρειος Τροπικός Κύκλος ο
χυα, ενώ σε άλλα έπλεκαν μια δέσμη, σε σχήμα οποίος διέρχεται από το σημείο αυτό ονομάστηκε
σταυρού, που την έλεγαν χτένι, ψαθί ή σταυρό, και «Τροπικός του Καρκίνου». Μετά τη θερινή τροπή,
την τοποθετούσαν στο εικονοστάσι του σπιτιού. ο Ήλιος αρχίζει να κατεβαίνει προς το Νότο, άρα
Την εποχή της σποράς τα έτριβαν κι ανακάτευαν «καρκινοβατεί», δηλαδή κάνει μια οπισθοδρομική
τους κόκκους τους με τον καινούργιο σπόρο. Το κίνηση σαν τον κάβουρα.
αθέριστο κομμάτι ήταν τα γένια του νοικοκύρη,
«αφήνω του ζευγολάτη τα γένια» έλεγαν, ενώ σε Φυσικά, σήμερα, λόγω της μετάπτωσης των ιση-
άλλες περιοχές ονομάζονταν «τα γένια του Θεού». μεριών, το σημείο του θερινού ηλιοστασίου βρί-
σκεται στον αστερισμό των Διδύμων, ενώ ο Ήλιος
Στο τρίτο δεκαήμερο του μήνα συμβαίνει και το εισέρχεται στον αστερισμό του Καρκίνου στις 21
θερινό ηλιοστάσιο ή η θερινή τροπή του Ήλιου, το Ιουλίου και παραμένει εκεί επί 21 ημέρες, μέχρι τις
επονομαζόμενο «λιοτρόπι» από το λαό μας, εξ ου 11 Αυγούστου.
και η ονομασία του Ιουνίου ως «Λιοτρόπη». Πράγ-
ματι, στις 21-22 Ιουνίου ο Ήλιος φτάνει στο βορει- Στις 24 Ιουνίου έχουμε τη γενέθλια εορτή του
ότερο σημείο της εκλειπτικής και αρχίζει να κατέρ- Αϊ-Γιάννη του Προδρόμου: «Τ’ Αϊ-Γιαννιού του
χεται και πάλι «τρεπόμενος» προς τον ισημερινό. Λαμπαδάρη», εξ ου και το όνομα που δίνεται στον
Το σημείο αυτό ονομάζεται θερινό τροπικό σημείο Ιούνιο «Αϊ-Γιαννίτης» ή «Αγιογιαννίτης». Η γιορτή
Σελίδα 19
