Page 10 - Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης: ο Παιζωγράφος
P. 10
ΑΝΑΛΕΚΤΑ Τεύχος 39 / Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης / 30 Ιουνίου 2016 www.pemptousia.gr
ξαριστή» του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου. Η ενα- ματος χάριν, ακούει τότε με τις χούφτες των χεριών.
σχόληση αυτή ξεκίνησε έπειτα από μια εμπειρία νέ- Τουλάχιστον ο έχων το γενικό πρόσταγμα της ομάδος
κρωσης εν τω κόσμω που είχε ο συγγραφέας το 1967, καλλιτεχνών, που φιλοτέχνησε το θαυμάσιο ψηφιδωτό
οδήγησε στην σύνταξη περιλήψεων του κειμένου του της κόγχης του ιερού, του επ’ ονόματι του εκ Θεσ-
Αγίου Νικοδήμου και αποτέλεσε αφετηρία του συνό- σαλονίκης Οσίου Δαυίδ ναϋδρίου της άλλοτε Μονής
λου της μεταγενέστερης εικαστικής και συγγραφικής Λατόμου, με τον Ιησού Χριστό Έφηβο μεταξύ των συμ-
του δημιουργίας. Απόσταγμα αυτής της καθημερινής βόλων των τεσσάρων ευαγγελιστών, σύμφωνα με όσα
συναναστροφής του ΝΓΠ με τον «Συναξαριστή» μπο- εν εκστάσει ευρισκόμενος είπε ο Προφήτης Ιεζεκιήλ,
ρεί να θεωρηθούν τα δύο ποιήματα «Απριλίου Τρεις» οπωσδήποτε θα έπρεπε να ήξερε για την αναφερομένη
και «Σκάφος Μέγα», που δημοσιεύτηκαν το 1980. από τους Αγίους Νηπτικούς σύγχυση μεταξύ αφής και
Το πρώτο αναφέρεται στο μαρτύριο του Αγίου νεο- ακοής και γι’ αυτό τον απεικόνισε τόσο παράξενα, με
μάρτυρος Παύλου του Ρώσου του Απελευθέρου. Το τις παλάμες των δυό χεριών στην θέση από τ’ αυτιά,
δεύτερο αναφέρεται στο μαρτύριο των Αγίων Τεσσα- τον Προφήτη της εν τω κόσμω ελεύσεως του Σωτήρος
ράκοντα Μαρτύρων των Ρωμαίων, πυρί τελειωθέντων, Χριστού.
στην μνήμη των οποίων ο Άγιος Νικόδημος συνέθε-
σε το δίστιχο: «Πυρ πεντέπεντε, πεντέπεντε γεννάδας Γράφοντας για τον «Συναξαριστή» του Αγίου Νικο-
(ήτοι είκοσι) | Και πεντεπέντε και πέντε φλέγει (ήτοι δήμου στο «Προς εκκλησιασμό», ο ΝΓΠ μιλά για το
είκοσιν)». Τρία χρόνια μετά την δημοσίευση των δύο «χέρι ενός Αγίου Μάρτυρος, πεταμένο στα σκυλιά ως
αυτών ποιημάτων, σε συνέντευξη που έδωσε στο περ. άνευ σημασίας πράγμα και τελείως περιττό και άχρη-
«Η λέξη», ο ΝΓΠ ερωτάται: «Αφού ο κύριος άξονας στο, που περισυλλέγοντάς το μια εκ γενετής τυφλή
της δουλειάς σας είναι η ζωή των μοναχών, σκεφτή- ανέβλεψε» και για τους Οσίους Ιερείς, Ιεράρχες, «που
κατε ποτέ στα σοβαρά να τα παρατήσετε όλα και να αρνήθηκαν τα εν τω βίω για να μεταμορφωθούν στα
πάτε να γίνετε κι εσείς μοναχός;» και απαντά: «Ναι, γράμματα του Ευαγγελίου της πίστεως». Θα μπορού-
το σκέφτηκα, αλλά σύντομα άλλαξα γνώμη. Κάποτε σε κανείς να πει ότι όλο το έργο του ΝΓΠ δεν είναι
μάλιστα μου έκαναν και πρόταση να γίνω μοναχός και παρά καταγραφή μιας άσκησης απέκδυσης της ατο-
να μείνω στην Θεσσαλονίκη, εξακολουθώντας τον κα- μικότητας, ώστε να μπορέσει ο καλλιτέχνης συγγρα-
νονικό ρυθμό της ζωής μου. Αυτό θα ήταν μια τιμή φέας να μεταμορφωθεί σε δάχτυλο (ανατομικό άκρο
που θα μου γινόταν και για την οποία θα αισθανόμουν και ποιητικό μέτρο) του εκκλησιάσματος που ψηλαφεί
υπερήφανος. Αλλά εγώ δεν θέλω να είμαι υπερήφανος. ευλαβικά τον ανάγλυφο περίτεχνο διάκοσμο των αγιο-
Θα είχα ένα ατού να λέω ότι είμαι καλόγερος και θα ρείτικων λειψανοθηκών. Και ας μην λησμονούμε ότι
έγραφα αλλιώς, όπως γράφουν οι σημερινοί καλόγεροι με την ψηλάφηση του Θωμά που κλείνει την Διακαινή-
που δεν έχουν κοινωνική θέση». σιμο Εβδομάδα πιστοποιήθηκε η ζείδωρος Ανασταση
του Κυρίου, η οποία -όπως και η σωτηριώδης Γέννησή
Οπτικός και απτικός Του- υπήρξε ύπεράνω πάντων των βροτείων οφθαλ-
μών.
Η γόνιμη εικαστική δημιουργία του ΝΓΠ και οι λεπτο-
μερείς περιγραφές ανθρώπων, τόπων και πραγμάτων Εν Κυρίω
συνεργούν, ώστε να τον αντιλαμβανόμαστε και να τον
προσλαμβάνουμε ως συγγραφέα κατ᾽ εξοχήν οπτικό, Το τελευταίο προσκύνημα του ΝΓΠ στο Άγιον Όρος
που υπηρετεί την όραση, αίσθηση στην οποία οι Βυζα- ήταν το 1992, την Κυριακή των Μυροφόρων, εορτή
ντινοί έδιναν το πρωτείο. Ωστόσο, μια προσεκτικότερη που τιμούσε ιδιαίτερα και δεν έπαυε να τονίζει ότι
ανάγνωση του έργου του μας επιτρέπει να διαπιστώ- στις γυναίκες πρωτοεμφανίστηκε ο αναστάς Κύριος. Ο
σουμε ότι ο ΝΓΠ στον βαθμό που είναι οπτικός είναι ΝΓΠ ήταν τότε 84 ετών και το βήμα του δεν ήταν πλέ-
και απτικός. Στην μελέτη του για τα γλυπτά του ντα- ον σταθερό. Στους δύο μοναχούς, που τον κρατούσαν
νταϊστή καλλιτέχνη Χανς Αρπ, ο συγγραφέας μιλά για από το χέρι και τον βοηθούσαν στο καλντερίμι, είπε:
την στέρηση της όρασης με τον παιγνιώδη τρόπο της «Τώρα με πάτε δύο, την άλλη φορά θα με πηγαίνε-
τυφλόμυγας και την αποκλειστική πρόσληψη δια της τε τέσσερις». Αγαπημένο λογοπαίγνιο του συγγραφέα
αφής, ενώ στο κείμενο «Ημερομηνίες» (1970) διαβά- ήταν ότι όλοι οι μεταστάντες Αγιορείτες πατέρες ανα-
ζουμε: παύονται στην νήσο Κω (εν Κω).
«Η συσχέτιση, στην συνείδηση του κυρίου Εμμανουήλ, Tόν Ιανουάριο 1993 ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης ανε-
των όρχεων προς τους βολβούς των ματιών και του παύθη κι αυτός εν Κυρίω και ετάφη στο κοιμητήριο
γεννητικού σπέρματος προς τα δάκρυα, γονιμοποιά του Ιερού Κοινοβίου του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου,
ενός άλλου κόσμου αδήλου και ασαφούς, μας οδήγησε μετόχι της Ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας, στην Ορμύ-
στις παραπάνω αναφορές. Τα άδηλα αισθητοποιού- λια. Στον επικήδειο που εξεφώνησε τότε ο νυν καθη-
νται δια μιας συγχύσεως της συνήθους φυσιολογίας γούμενος της Ιεράς Μονής, αρχιμανδρίτης Ελισσαίος,
και τάξεως των αισθήσεων. Στα κείμενα των Νηπτικών ανέφερε μεταξύ άλλων:
Πατέρων της Ορθοδοξίας γίνονται σαφείς υπαινιγμοί Κάποτε, ύστερα από πολλή προσευχή αισθάνθηκε το
επ’ αυτού. Αναφέρεται ότι το στάδιο της εκστάσεως χερι της μακαρίτισσας της μητέρας του να τον χαϊ-
και ταυτίσεως με τον αγαπώμενο Θεό εκδηλούται συν δεύει στην καρδιά, και η καρδιά του να σκιρτά και να
τοις άλλοις με το γεγονός ότι το άτομο, παραδείγ- χορεύει, παρόμοιο αίσθημα με αυτό που περιγράφει
Σελίδα 10
