Page 7 - Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης: ο Παιζωγράφος
P. 7
www.pemptousia.gr Τεύχος 39 / Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης / 30 Ιουνίου 2016 ΑΝΑΛΕΚΤΑ
Ψηλάφηση της Αγιορείτικης
διάστασης του Ν. Γ. Πεντζίκη
Tό αγιορείτικο περιβάλλον, ανθρώπινο, κτιστό, φυσικό και υπερφυσικό, δεν υπήρξε για
τον Νίκο Γαβριήλ Πεντζίκη παροδικός συνομιλητής, αλλά παράγοντας ζύμωσης, σταθερή
συνιστώσα και διαρκές σημείο αναφοράς.
Γράφει ο Γαβριήλ Ν. Πεντζίκης
εγάλος αριθμός Νεοελλήνων καλλιτεχνών και αν- το 1953, έτος κατά το οποίο ο ΝΓΠ αποδεσμεύτηκε
Μθρώπων των γραμμάτων επισκέφθηκαν το Άγιον από το πατρικό φαρμακείο.
Όρος κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα. Το 1900 επι-
σκέπτεται τον Άθω ο διηγηματογράφος Αλέξανδρος Καταληκτική κορωνίδα της πρώτης περιόδου απο-
Μωραϊτίδης, ο οποίος εξεμέτρησε τον ζην ως μονα- τελεί η εικοσαήμερη παραμονή στο Άγιον Όρος του
χός Ανδρόνικος. Ακολουθούν, μεταξύ άλλων, οι Νίκος ΝΓΠ και του φίλου ζωγράφου Γιώργου Παραλή, το
Καζαντζάκης, Άγγελος Σικελιανός, Τάκης Παπατσώ- καλοκαίρι του 1952. Κατά την διάρκειά της ο ΝΓΠ
νης, Φώτης Κόντογλου, Σπύρος Παπαλουκάς, Στρατής κρατά σημειώσεις και κάνει σχέδια, βάσει των οποίων
Δούκας, Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Πολύκλειτος Ρέγκος, ζωγραφίζει 17 πίνακες με αγιορειτικά θέματα που θα
Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Γιώργος Παραλής, Κώστας αποτελέσουν τον πυρήνα της δεύτερης ατομικής του
Ταχτσής, Γιώργος Θεοτοκάς, Νίκος Καρούζος. Ανά- έκθεσης ζωγραφικής, τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς.
μεσά τους, η περίπτωση του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη (Το «Αγιορειτικό Σημειωματάριο, 1952» του Νίκου
(1908-1993) κατέχει ιδιαίτερη θέση, όχι μόνο επειδή Γαβριήλ Πεντζίκη θα εκδοθεί προσεχώς από τις Εκδό-
κατά την διάρκεια του βίου του επισκέφθηκε το Άγιον σεις Ίνδικτος).
Όρος ενενήντα τέσσερις φορές, όπως ο ίδιος εκαυχάτο, Τα εγκαίνια της έκθεσης αυτής προλόγισε ο ΝΓΠ με
αλλά κυρίως επειδή όλοι οι άλλοι, με εξαίρεση ίσως την ομιλία του «Προσεγγίσεις στο Άγιον Όρος», που
τον Κώστα Ταχτσή, επισκέφθηκαν τον Άθω έχοντας αργότερα δημοσιεύτηκε στο περ. «Μορφές», και απο-
παγιώσει και καθιερώσει την ατομική τους δημιουργι- τελεί κατά κάποιον τρόπο την εσωτερική κατάθεση
κή έκφραση, ενώ ο ΝΓΠ επισκέπτεται το Άγιον Όρος του συγγραφέα ζωγράφου της πρώτης περιόδου. Αντί-
για πρώτη φορά δύο χρόνια πριν πρωτοεμφανιστεί στα στοιχα, το κείμενο «Άθως, η δεύτερη πανοπλία», που
γράμματα με το μυθιστόρημα «Αντρέας Δημακούδης, πρωτοδημοσιεύτηκε στον τόμο «Χριστιανικό Συμπό-
ένας νέος μονάχος» (1935) και ένδεκα χρόνια πριν από σιο» τα Χριστούγεννα του 1969 και αναδημοσιεύεται
την πρώτη δημόσια έκθεση εικαστικών του δημιουργι- εδώ, δικαιολογημένα μπορεί να θεωρηθεί ως εμβλημα-
ών (1944). τικό της δεύτερης περιόδου.
Καταλυτικοί δεσμοί Ανάμεσα χρονικά στα δύο αυτά κείμενα βρίσκεται το
Ο ΝΓΠ επισκέπτεται για πρώτη φορά το Άγιον Όρος δοκίμιο «Έρως της Εκκλησίας» (1962), που ο συγγρα-
σε ηλικία 23 ετών, το 1933. Έχοντας σπουδάσει Οπτι- φέας αργότερα ενσωμάτωσε στην συλλογή κειμένων
κή Φυσιολογία, Βοτανική και Φαρμακευτική στο Πα- «Προς εκκλησιασμό» (1970, και Εκδόσεις Ίνδικτος,
ρίσι και στο Στρασβούργο, ο ΝΓΠ διαχειριζόταν τότε 2007). Εκεί ο ΝΓΠ με συγκλονιστική ειλικρίνεια πε-
το φαρμακείο που είχε ιδρύσει στην Θεσσαλονίκη, το ριγράφει το πρώτο του ταξίδι στο Άγιον Όρος και τα
1887, ο πατέρας του Γαβριήλ Πεντζίκης (1868-1927). οφέλη που άντλησε και συναποκόμισε από την μακρό-
Ήταν το πρώτο επιστημονικό φαρμακείο της πόλης και χρονη συναναστροφή του με την Εκκλησία ως κτίσμα
ίσως του ευρύτερου βαλκανικού χώρου, και το 1933 και ως Σώμα Χριστού:
προμήθευε ήδη επί ένα τέταρτο του αιώνος και πλέον Ανθρώπινη ανάγκη είναι να μπαίνουν σ’ ένα δρόμο τα
φαρμακευτικά είδη και σκευάσματα σε πολλές αγιο- πράγματα. Φόβοι και δισταγμοί και μέχρι της στιγ-
ρείτικες μονές. μής που γράφω αναστέλλουν κάθε σαφή τοποθέτηση.
Οι επαγγελματικοί αυτοί δεσμοί υπήρξαν οπωσδήπο- Ακούω μία φωνή, που προσπαθεί να με πείσει ότι το-
τε καταλυτικοί στην διαμόρφωση της συχνότητας των ποθετούμενος θα πάψω να υφίσταμαι, θα κονιορτοποι-
επισκέψεων του ΝΓΠ στο Άγιον Όρος και της συνανα- ηθώ τελείως. Χρόνια τώρα σφυρηλατήθηκα απ’ αυτή
στροφής του με τους Αγιορείτες μοναχούς. Θα μπο- την αίσθηση της κονιορτοποιήσεως. Πιθανόν να είναι
ρούσε μάλιστα κανείς να χωρίσει την αγιορείτικη συ- συγγενής στον άνθρωπο. Πάντως, όταν το καλοκαίρι
ναναστροφή του ΝΓΠ σε δύο περιόδους, πριν και μετά του 1933 πρωτοπήγα στο Άγιον Όρος, διατηρούσα ει-
Σελίδα 7
