Page 17 - Μποζόνιο Higgs ή σωματίδιο του Θεού;
P. 17
www.pemptousia.gr Τεύχος 06 / Το μποζόνιο Higgs / 21 Ιανουαρίου 2013 ΑΝΑΛΕΚΤΑ
ου στις μάζες που το ψάχναμε. Καταλαβαίνετε δηλαδή ατόμων που τους έχουν αφαιρεθεί τα
πως ήταν μια αρκετά πιεστική περίοδος για ηλεκτρόνια. Πρόκειται για μια ιδιαίτερη περι-
όλους, και πολλοί άνθρωποι ξενύχτησαν κυριο- οχή της φυσικής που στόχο έχει τη μελέτη των
λεκτικά μπροστά στους υπολογιστές τους, ανα- συστατικών που βρίσκονται στο εσωτερικό των
λύοντας δεδομένα ώστε να έχουμε όσο το δυ- πυρήνων. Όπως γνωρίζουμε, ο πυρήνας αποτε-
νατόν μεγαλύτερη αξιοπιστία στην ανακοίνωση. λείται από πρωτόνια και νετρόνια, τα οποία
Πάρα πολλοί άνθρωποι, επίσης, χρειάστηκε να όμως παρουσιάζουν επίσης εσωτερική δομή και
δουλέψουν για την επιτυχημένη εκδήλωση – η αποτελούνται από θεμελιωδέστερα σωματίδια,
οποία έγινε σε απευθείας μετάδοση με την Αυ- τα αποκαλούμενα κουάρκ. Αυτά παραμένουν
στραλία όπου πραγματοποιείτο το 36ο Διεθνές ενωμένα στο εσωτερικό των πρωτονίων και των
Συνέδριο φυσικής Υψηλών Ενεργειών – και την νετρονίων εξαιτίας ενός τρίτου είδους σωματι-
κάλυψή της από δημοσιογράφους από όλο τον δίων, των γκλουονίων (από τη λέξη glue, που
κόσμο που είχαν έρθει στο CERN. Μάλιστα, σημαίνει κόλλα). Τα κουάρκ και τα γκλουόνια
παρά τις ανακοινώσεις που είχαν εκδοθεί, πως παραμένουν σήμερα «κλειδωμένα» στο εσω-
το αμφιθέατρο θα ανοίξει στις 07:30, αρκετοί τερικό των πρωτονίων και των νετρονίων και
ήταν εκείνοι που ξενύχτησαν στους διαδρόμους δεν μπορούν να υπάρξουν ελεύθερα. Στο πεί-
και έτσι με το που άνοιξαν οι πόρτες, όλες οι ραμα ALICE πραγματοποιούνται συγκρούσεις
θέσεις είχαν καλυφθεί! Ευτυχώς που υπήρχε η πυρήνων βαρέων στοιχείων και κυρίως μολύ-
πρόβλεψη και είχαν στηθεί οθόνες και σε άλλα βδου – το μεγαλύτερο βάρος σημαίνει πως στο
σημεία του CERN καθώς βέβαια και η δυνατό- εσωτερικό τους έχουν περισσότερα πρωτόνια
τητα παρακολούθησης από την ιστοσελίδα του και νετρόνια και άρα μας διευκολύνουν στις
CERN. παρατηρήσεις μας. Στο πείραμα τα σωματίδια
επιταχύνονται κοντά στην ταχύτητα του φωτός,
Προσωπικά αυτό που κράτησα ήταν η συγκί- οπότε καταφέρνουμε να πετύχουμε πολύ υψη-
νηση στο πρόσωπο του Higgs αλλά και των λές θερμοκρασίες, στις οποίες τα πρωτόνια και
υπόλοιπων θεωρητικών φυσικών που εδώ και τα νετρόνια κατα κάποιον τρόπο «λιώνουν»,
δεκαετίες περίμεναν για την επιβεβαίωση των οπότε τα κουάρκ και τα γκλουόνια μπορούν
θεωριών τους. Καταλαβαίνετε πόσο δύσκολο να υπάρξουν ελεύθερα και έτσι να τα μελετή-
είναι αυτό. Με συγκίνησε ακόμη η δικαίωση σουμε.
εκατοντάδων ανθρώπων που χρειάστηκε να
δουλέψουν για 20 περίπου χρόνια προκειμέ- Με άλλα λόγια, αυτές οι υψηλές θερμοκρασίες
νου να κατασκευαστούν όλες αυτές οι μηχανές (υψηλότερες κατά 100.000 φορές από τη θερ-
χάρη στις οποίες ήταν δυνατή η ανίχνευσή του. μοκρασία στο κέντρο του Ήλιου) επιτρέπουν
Αν το σκεφτείτε, μιλάμε για μια ολόκληρη ζωή στα κουάρκ και τα γκλουόνια να υπάρξουν
χιλιάδων ανθρώπων που δούλεψαν προς αυτό ελεύθερα. Πρόκειται για συνθήκες οι οποί-
το σκοπό τόσο στο κομμάτι της θεωρίας, όσο ες σύμφωνα με το καθιερωμένο κοσμολογικό
και σε αυτό των εφαρμογών, της συλλογής δε- μοντέλο επικράτησαν ορισμένα κλάσματα του
δομένων και της τεχνολογικής κατασκευής. Φα- δευτερολέπτου μετά τη Μεγάλη Έκρηξη (10-
νταστείτε πόσο έντονο είναι να παρακολουθείς 5 sec). Την περίοδο εκείνη το σύμπαν ήταν
σήμερα τη δικαίωση του κόπου μιας ζωής. τόσο θερμό που τα κουάρκ και τα γκλουόνια
μπορούσαν να υπάρχουν ελεύθερα σχηματίζο-
“Π”: Ποιο είναι το κύριο αντικείμενό σας ντας μια διαφορετική κατάσταση της ύλης, που
εδώ; Κατά πόσο αυτό σχετίζεται με το μπο- αποκαλείται «πλάσμα κουάρκ – γκλουονίων».
ζόνιο Higgs; Πρόκειται για μια υπέρθερμη κατάσταση (φα-
νταστείτε θερμοκρασίες 100.000 φορές τη θερ-
Π.Χ.: Στο CERN εργάζομαι για το πείρα- μοκρασία στο κέντρο του Ήλιου).
μα ALICE (A.L.I.C.E. – A Large Ion Collider
Experiment, Πείραμα Επιτάχυνσης Βαρέων Ιό- Σήμερα, η κατάσταση αυτή της ύλης δημιουρ-
ντων) και εργάζομαι πάνω στη διάχυση των γείται στους επιταχυντές μας – είχε ήδη πα-
αποτελεσμάτων. Μην ξεχνάτε πως μιλάμε για ρατηθεί στον RHIC στις Η.Π.Α. και τώρα στον
μεγάλα πειράματα στα οποία συμμετέχουν πε- LHC του CERN – στο κέντρο της σύγκρουσης
ρίπου 35 χώρες και πάνω από 1000 φυσικοί των ιόντων και προσπαθούμε να τη μελετήσου-
από όλο τον κόσμο και φυσικά την ανάγκη να με με στόχο να κατανοήσουμε τη δομή τόσο
επικοινωνήσεις τα αποτελέσματά σου τόσο στο των συστατικών του κόσμου που μας περιβάλ-
ευρύτερο κοινό όσο και σε ειδικότερες ομάδες λει όσο και τον τρόπο με τον οποίο εξελίχθηκε
επιστημόνων ή εταιρειών που ενδιαφέρονται για το σύμπαν.
την τεχνολογία που αναπτύσσεται στα πλαίσια
της βασικής μας έρευνας. Το πείραμα ALICE Τα παραπάνω πειράματα έρχονται να συμπλη-
ασχολείται με τη φυσική των βαρέων ιόντων, ρώσουν πτυχές της θεωρίας της Κβαντικής Χρω-
Σελίδα 17
