Η Ελληνική Επανάσταση του 1821

Αγαπητέ κύριε Μανδηλαρά τα βιβλία σας, με έναν ευχάριστο τρόπο, αποφεύγοντας διδακτισμούς και πομπώδεις εκφράσεις, πραγματεύονται δύσκολες στιγμές της ελληνικής ιστορίας και μάλιστα για μικρά παιδιά.

Ποια σκέψη σας οδήγησε σε αυτό τον τρόπο προσέγγισης της ιστορίας μας.

Συγγράφοντας τη σειρά «Η πρώτη μου μυθολογία», αναρωτήθηκα ποια θα μπορούσε να είναι τα νεότερα μυθικά πρόσωπα και γεγονότα για ένα παιδί προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας. Ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα για τα οποία ακούει συχνά αλλά δεν γνωρίζει, και τα οποία συγκροτούν τη μυθολογία των Νέων Ελλήνων.

Τα πρώτα πρόσωπα που μου ήρθαν στον νου ήταν οι ήρωες της ελληνικής επανάστασης του 1821. Τα πρώτα γεγονότα ήταν αυτά της εξέγερσης του Πολυτεχνείου και του έπους του 1940. Γεγονότα, δηλαδή, που γιορτάζονται σε κάθε Παιδικό Σταθμό, Νηπιαγωγείο και Δημοτικό Σχολείο της Ελλάδας, δίχως το παιδί να γνωρίζει το περιεχόμενό τους πριν αρχίσει να διδάσκεται Ιστορία στις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού.

Έτσι ξεκίνησα παρέα με τη Ναταλία Καπατσούλια, εγώ να γράφω κι εκείνη να εικονογραφεί τα πρόσωπα και τα γεγονότα της νέας ελληνικής μυθολογίας που ανήκουν στην Ιστορία, με την διάθεση να τα φέρουμε πιο κοντά στα μικρά παιδιά που δεν έχουν ακόμη διδαχθεί Ιστορία. Με λίγα λόγια, μεταχειρίστηκα τα ιστορικά γεγονότα και τα πρόσωπα ως μυθολογικά, ώστε να προσεγγίσω ευκολότερα τους μικρούς αναγνώστες. Εκ του αποτελέσματος, φαίνεται πως το εγχείρημα πέτυχε!

Παιδική λογοτεχνία και ιστορία, τι μέλλον βλέπετε σε αυτή την συμπόρευση;

Η παιδική λογοτεχνία πάντοτε αντλούσε και, κατά τη γνώμη μου, πάντοτε θα αντλεί υλικό από την ιστορία ή από περιόδους που αργότερα γίνονται ιστορία. Χαρακτηριστικά θα αναφέρω το «Καπλάνι της βιτρίνας» της Άλκης Ζέηκαι τα «Γενέθλια» της Ζωρζ Σαρρή, δυο βιβλία που μπορεί να είναι κατά μεγάλο μέρος αυτοβιογραφικά αλλά διαβάζονται ως ιστορικά.

Από τη στιγμή που ο συγγραφέας ζει μέσα στην ιστορία, συνήθως την αποτυπώνει μέσα στο έργο του ή ανακαλεί παλαιότερα γεγονότα και εποχές που πιθανώς να θυμίζουν σύγχρονα. Άλλωστε η ιστορία ο κύκλους κάνει…

Ποια είναι τα κριτήρια επιλογής των θεμάτων σας για την προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία;

Κατ’ αρχάς η αναγνωρισιμότητα των ιστορικών προσώπων. Πρόσωπα που μπορούν να αναφερθούν σε ένα οικογενειακό τραπέζι, κάποια από τα οποία φέρουν και το δικό τους μύθο μέσα στους αιώνες, όπως ο Μέγας Αλέξανδρος ή ο Περικλής και ο Σόλωνας.

Στη συνέχεια ιστορικά γεγονότα που εορτάζονται κάθε χρόνο σε Παιδικούς Σταθμούς και Νηπιαγωγεία κατά τις εθνικές επετείους ή τη γιορτή του Πολυτεχνείου, δίχως να γνωρίζουν τα παιδιά το περιεχόμενό τους.

Τέλος, τόποι που φέρουν μεγάλη ιστορία, όπως η Κωνσταντινούπολη ή η Κύπρος και η Κρήτη, αποτελούν σημείο αναφοράς, αλλά και πάλι τα παιδιά αγνοούν το ιστορικό ή συγκινησιακό τους φορτίο.

Στόχος είναι να αποκτήσουν τα μικρά παιδιά μια πρώτη επαφή ώστε όλες αυτές οι αναφορές να μην είναι κενές περιεχομένου.

Από τα βιβλία σας είναι προφανές ότι δίνεται βαρύτητα στην γνώση της ιστορίας σε πολύ μικρή ηλικία, ποιες είναι οι σκέψεις σας σε αυτό;

Δεν θα έλεγα πως δίνω τόσο σημασία στη γνώση της ιστορίας, όσο στην επαφή με αυτή μέσα από απλά λόγια και καθαρές εικόνες που προσεγγίζουν το σύγχρονο παιδί και αποτυπώνονται στη μνήμη του.

Είναι πολύ σημαντικό για μένα να μην φορτώνουμε τα παιδιά με γνώσεις που δεν μπορούν να επεξεργαστούν, αλλά ταυτόχρονα είναι σημαντικό να τους παρέχουμε τόση πληροφορία όση χρειάζονται, προκειμένου να νιώσουν πως αποτελούν συνέχεια του συνόλου των ανθρώπων που κατοικούν αυτό τον τόπο και μιλούν αυτή τη γλώσσα από πολύ παλιά. Με αυτόν τον τρόπο, τα μνημεία, οι ήρωες και οι επέτειοι δεν είναι διακοσμητικά στοιχεία στο σύγχρονο τοπίο ή αφορμές για γιορτή, αλλά αρχίζουν να αποκτούν τις αληθινές, ιστορικές διαστάσεις τους. Αργότερα, όταν έρθει η ώρα, θα μάθουν σταδιακά ποιες είναι αυτές.

Δείτε εδώ ένα δείγμα του βιβλίου