Ιούνης μήνας, θεριστής

Φθάσαμε και στον μήνα Ιούνιο, που ο λαός μας τον ονομάζει Θεριστή. Καταλαβαίνετε γιατί. Αυτόν τον μήνα θερίζονται τα χωράφια, όπου έχουν ωριμάσει πια τα δημητριακά. Οι παραστάσεις που τον συμβολίζουν έχουν σχέση με την εργασία του θερισμού, όπως αυτή που φαίνεται στο παρακάτω γλυπτό.

Παλιότερα, αυτός ο μήνας σηματοδοτούσε την έξοδο των αγροτών στα χωράφια, όπου ο θερισμός κρατούσε όλον τον μήνα. Τα στάχυα συλλέγονταν σε δεμάτια και στη συνέχεια μεταφέρονταν στο αλώνι, όπου γίνονταν ο διαχωρισμός του άχυρου από τον καρπό. Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η εργασία που απαιτούσε δύο μήνες περίπου γίνεται σε λίγες μέρες – ή και ώρες ακόμη – με τις τεράστιες σύγχρονες θεριζοαλωνιστικές μηχανές. Στις εικόνες φαίνονται οι δύο εποχές.

Ο μήνας αυτός πήρε το όνομά του από το ρωμαϊκό όνομα της θεάς Ήρας, της Juno. Κι αυτό επειδή ήταν η προστάτιδα της οικογένειας και του γάμου, όπου ήταν αφιερωμένος ο μήνας αυτός. Στο ρωμαϊκό ημερολόγιο ήταν τέταρτος στη σειρά. Στην αρχαία Αθήνα ο Ιούνιος αντιστοιχεί με τους μήνες Θαργηλιώνα και Σκιροφοριώνα.

Θεωρητικά είναι ο πρώτος μήνας του καλοκαιριού και στις 21-22 αυτού του μήνα έχουμε τη μεγαλύτερη σε διάρκεια μέρα του χρόνου –  άρα και τη μικρότερη νύχτα – στο βόρειο ημισφαίριο, όπου βρίσκεται η πατρίδα μας. Στην αρχαιότητα την ημέρα αυτή την τιμούσαν με μεγάλες φωτιές, για να δηλώσουν την πίστη τους στον ήλιο, τον ζωοδότη, που αυτή τη μέρα βρισκόταν στις δόξες του. Η Εκκλησία, για να εξαλείψει το ειδωλολατρικό αυτό έθιμο καθόρισε την 24^η του μήνα ως γιορτή της Γέννησης του Τιμίου Ιωάννη του Προδρόμου, ο οποίος, σύμφωνα με τις Γραφές ήταν έξι μήνες μεγαλύτερος από τον Ιησού Χριστό. Έτσι όρισε τη Γέννησή του έξι μήνες πριν από τις 25 Δεκεμβρίου, που γιορτάζουμε τη Γέννηση του Κυρίου.  Βέβαια είναι γεγονός ότι το έθιμο της φωτιάς δεν εξαλείφθηκε. Στις γειτονιές χωριών και πόλεων, αλλά και δίπλα στη θάλασσα των καλοκαιρινών διακοπών, αυτή τη μέρα ανάβουν φωτιές και πηδούν από πάνω. Στις φωτιές αυτές καίγονται και τα πρωτομαγιάτικα στεφάνια. Είναι η γιορτή του Αϊ-Γιαννιού του Κλήδονα.

Η ονομασία «κλήδονας»έχει σχέση με ένα άλλο έθιμο με ειδωλολατρικές ρίζες, που γινόταν αυτή τη μέρα. Ένα παιδί του οποίου ζούσαν κι οι δυο γονείς έφερνε ένα δοχείο με νερό στο σπίτι όπου επρόκειτο να γίνει ο κλήδονας, χωρίς να μιλάει, αμίλητο. Μέσα στο δοχείο έριχνε ο καθένας ένα προσωπικό του αντικείμενο. Τo δοχείο με το νερό έμενε κάτω από τον ουρανό όλη τη νύχτα. Την άλλη μέρα το παιδί έβγαζε από το νερό ένα ένα τα αντικείμενα και «κληδονιζόταν», δηλαδή μάντευε, προέλεγε το μέλλον του καθένα και τι οιωνός υπήρχε. (Στη φωτογραφία αναπαράσταση του εθίμου).

Και βέβαια ο λαός μας έχει αρκετές παροιμίες για τον Ιούνιο. Να κάποιες από αυτές:

Το τραγούδι του Θεριστή, η χαρά του Αλωνιστή (αν ο θερισμός δώσει πλούσια σοδειά, τότε και το αλώνισμα θα φέρει πολύ καρπό)

Μάρτης έβρεχε, Θεριστής τραγούδαγε (αν βρέξει τον Μάρτιο, ο Ιούνιος θα δώσει μεγάλη σοδειά)

Από την αρχή του Θεριστή του δρεπανιού μας η γιορτή

Τον μήνα αυτόν γιορτάζεται συνήθως η μεγάλη γιορτή της Πεντηκοστής και αμέσως μετά ακολουθεί η εβδομάδα του Αγίου Πνεύματος. Μετά από αυτήν, ακολουθεί η Κυριακή των Αγίων Πάντων και στη συνέχεια αρχίζει η νηστεία προς τιμή των Αποστόλων. Οι δύο τελευταίες μέρες του μήνα είναι αφιερωμένες στους Αποστόλους του Κυρίου μας. Στις 29 Ιουνίου τιμούμε τους πρωτοκορυφαίους Πέτρο και Παύλο και στις 30 όλους μαζί, είναι η γιορτή της Σϋναξης των αγίων δώδεκα Αποστόλων.

Βέβαια κάθε μέρα είναι γιορτή κάποιων αγίων. Παρακάτω εικονίζονται κάποιοι απ΄ αυτούς.

Αφού έμαθες αρκετά για τον μήνα Ιούνιο, μπορείς, αν θέλεις, να φτιάξεις ένα παζλ συνθέτοντας μια εικόνα θερισμού του λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου. Κάνε κλικ παρακάτω.